Navuka i technałohii66

Navukoŭcy: Paciapleńni na Ziamli zdaralisia i raniej. Ale jany nie byli hłabalnymi

Tempy hłabalnaha paciapleńnia ŭ apošnija dziesiacihodździ nie majuć anałahaŭ za apošnija 2000 hod.

Z maštabami ciapierašnich klimatyčnych źmianieńniaŭ nielha paraŭnać navat Mały ledavikovy pieryjad, jaki byŭ na Ziamli z XIV stahodździa pa XIX stahodździe, havorycca ŭ daśledavańni navukoŭcaŭ Biernskaha univiersiteta (Šviejcaryja), piša VVS.

Vyniki daśledavańnia byli apublikavanyja ŭ navukovych časopisach — Nature i Nature Geoscience. Jak padkreślivajuć navukoŭcy, ich dadzienyja kažuć pra toje, što ŭ tak zvanych «klimatyčnych skieptykaŭ» — tych, chto nie vieryć ahulnapryniatym navukovym źviestkam pra hłabalnaje paciapleńnie — vielmi słabyja arhumienty.

Składzieny navukoŭcami hrafik klimatyčnych vahańniaŭ u roznyja hady za apošnija 2000 hod nahladna demanstruje, što paciapleńnie, jakoje adbyvajecca ciapier, pa tempach i maštabach źmienaŭ nie maje anałahaŭ. Teoryi, zhodna ź jakimi ciapierašniaja źmiena klimatu — čarhovy pieryjad paciapleńnia, jaki źmienicca pachaładańniem, možna nazvać biespadstaŭnymi, padkreślivajuć navukoŭcy.

Pa ich słovach, niama nijakich padstavaŭ kazać pra padabienstva taho, što adbyvajecca ciapier, ź pieryjadami adnosnaha paciapleńnia na Ziamli ŭ daindustryjnuju epochu.

Kab zrazumieć pryrodu i charaktar ​​klimatyčnych źmienaŭ, hrupa daśledčykaŭ pasprabavała adnavić źviestki ab klimacie na Ziamli za apošnija 2000 hod. Navukoŭcy praanalizavali zamiery karałaŭ, hadavych kolcaŭ dreŭ i taŭščyni aziornych apadkavych płastoŭ.

Jany pryjšli da vysnovy, što ŭsie za hety pieryjad klimatyčnyja źmieny byli łakalnymi i nikoli za 2000 hod nie adbyvalisia ŭ maštabach usioj płaniety.

Navat Mały ledavikovy pieryjad zakranuŭ u asnoŭnym Cichaakijanski rehijon i Jeŭropu. Pry hetym, samy chałodny pieryjad u Cichaakijanskim rehijonie pryjšoŭsia na XV stahodździe, a ŭ Jeŭropie — na XVII stahodździe.

Usie maštabnyja źmieny klimatu achoplivali nie bolš za pałovu ziamnoha šara.

Padčas tak zvanaha Siaredniaviečnaha klimatyčnaha optymumu (950 -1250 hh n.e.) — epochi adnosna ciopłaha klimatu — źmieny zakranuli tolki Paŭnočnaje paŭšarje (nie bolš za 40% pavierchni Ziamli).

Pieryjad paciapleńnia, jaki my nazirajem ciapier, nie padobny na toje, što adbyvałasia na Ziamli raniej. Hłabalnaje paciapleńnie achoplivaje 98% pavierchni Ziamli.

«Heta dakazvaje, što hłabalnaje paciapleńnie, vyklikanaje antrapahiennych faktarami, nie tolki nie maje anałahaŭ pa tempach źmieny tempieratur, ale i całkam unikalnaje pa maštabach», — havorycca ŭ daśledavańni.

Navukoŭcy zaŭvažyli, što ŭ daindustryjnuju epochu hałoŭnym faktaram, jaki ŭpłyvaje na źmieny klimatu, była aktyŭnaść vułkanaŭ. Paćvierdžańniaŭ taho, što soniečnaja radyjacyja mahła być adnym z hałoŭnych faktaraŭ, jaki pravakavaŭ klimatyčnyja źmieny, navukoŭcy nie znajšli.

Tyja źmieny, jakija nazirajucca ciapier, vychodziać daloka za miežy naturalnych vahańniaŭ klimatu.

Choć navukoŭcy i nie stavili pierad saboj zadačy vyśvietlić, ci źjaŭlajecca dziejnaść čałavieka hałoŭnym faktaram, jaki ŭpłyvaje na źmieny klimatu, atrymanyja ŭ chodzie daśledavańnia dadzienyja kažuć, što mienavita ź dziejnaściu čałavieka źviazana hłabalnaje paciapleńnie, što adbyvajecca ciapier.

«Heta daśledavańnie narešcie pavinna spynić tych, chto praciahvaje admaŭlać źmieny klimatu i śćviardžać što ciapierašniaje paciapleńnie — heta tolki častka naturalnaha klimatyčnaha cykłu», — kaža prafiesar Mark Meślin z univiersiteckaha kaledža Łondana, jaki nie braŭ udziełu ŭ daśledavańni.

«Daśledavańnie pakazvaje pa-sapraŭdnamu surjoznuju roźnicu pamiž łakalnymi źmienami klimatu, jakija mieli miesca ŭ minułym, i hłabalnym upłyvam na klimat antrapahiennych vykidaŭ parnikovych hazaŭ», — padkreślivaje Mark Meślin. 

Kamientary6

Restaŭracyi ŭ Biełarusi zastałosia na try dni. Hałoŭnamu pradpryjemstvu krainy faktyčna padpisali śmiarotny prysud

Restaŭracyi ŭ Biełarusi zastałosia na try dni. Hałoŭnamu pradpryjemstvu krainy faktyčna padpisali śmiarotny prysud

Usie naviny →
Usie naviny

Ukraincy vybili rasijan ad Kupianska5

HUBAZiK papraviŭ prakuraturu18

«Vidać, ja dobra šyfravałasia, što za mnoj pryjšli tolki ŭ 2023 hodzie». Minčanka raskazała pra aryšt i ŭcioki2

Kurjer pierakanaŭ 87-hadovuju minčanku nie pieradavać hrošy na «lačeńnie svajački»1

U Maskvie nacyjanalizavali nieruchomaść aliharcha ź biełaruskimi karaniami Alaksieja Chocina

Prapahandysty vypadkova paviedamili, kolki płaciać za stvareńnie kryndžovych stykieraŭ da Dnia narodnaha adzinstva5

Apublikavała ryłz pra Karatkieviča i vyjšła zamuž praz vosiem miesiacaŭ. Historyja kachańnia dvuch biełarusaŭ3

U ZŠA spynili kryminalny pieraśled Trampa pa spravie šturmu Kapitolija2

Biełaruskuju śpiavačku Rusłanu Pančyšynu pryznali ŭ Ispanii adkryćciom hoda2

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Restaŭracyi ŭ Biełarusi zastałosia na try dni. Hałoŭnamu pradpryjemstvu krainy faktyčna padpisali śmiarotny prysud

Restaŭracyi ŭ Biełarusi zastałosia na try dni. Hałoŭnamu pradpryjemstvu krainy faktyčna padpisali śmiarotny prysud

Hałoŭnaje
Usie naviny →