«Pandemija i represii ŭzarvali sistemu». Daktary raskazvajuć, jak źmianiłasia miedycyna za try hady
Ułady aktyŭna budujuć novyja karpusy balnic i palapšajuć abstalavańnie. Ale narastaje kadravy hoład. Ustanovam achovy zdaroŭja brakuje bolš za 4500 daktaroŭ, 3500 miedsiaścior i 2000 sanitaraŭ.
«Biednieńka, ale čyścieńka»
2,5 hady tamu, kali karanavirus tolki pačynaŭ raspaŭsiudžvacca pa krainie, čynoŭniki zapeŭnili, što jon nie ŭjaŭlaje niebiaśpieki, bo dla baraćby ź im padrychtavanyja.
Ministerstva achovy zdaroŭja publikavała statystyku chvorych, śmiarotnyja vypadki i navat ładziła pres-kanfierencyi. Paźniej sa statystyki źnikli źviestki pra situacyju ŭ rehijonach. Ahulnanacyjanalnyja ličby nie dazvalali ŭbačyć maštab epidemii. Tym časam karanavirus usio bolš zabivaŭ.
Pa słovach doktara z šmathadovaj praktykaj Alaksieja, «biełaruskaja miedycyna nikoli nie vyłučałasia jakaściu: «biednieńka, ale čyścieńka». Mieŭsia vializny razryŭ pamiž sučasnymi staličnymi centrami (sapraŭdy sučasnymi) i pieryfieryjnym ubostvam, nie tolki materyjalnym».
«Kab takaja sistema funkcyjanavała, — adznačaje jon, — važna było łakiravać rečaisnaść, stavić na čale miedyčnych ustanoŭ śpiecyjalna navučanych ludziej, hatovych adkazvać na ŭsie pytańni ź pijanierskim zapałam: «U nas usio jość!», «U nas ničoha takoha nie moža być!» — i jakija ŭmiejuć «pracavać ź piersanałam» («Trymać i nie puskać!»). A šarahovy miedpiersanał pryvyk pracavać «čym jość» i nie chapać «zorak ź nieba».
Na ich nie kapaje
Pandemija ŭzarvała hetuju sistemu, i niedachopy stali vidavočnyja. Alaksiej kaža, što «zamieści prablemy pad dyvanok nie ŭdałosia», bo ich akazałasia zanadta šmat.
«Kali pravał z karanavirusnaj pandemijaj u Biełarusi staŭ vidavočnym, daviałosia zharnuć ministerskija bryfinhi, a statystyku zakryć. I heta što da pieršaj chvali. Dalej było jašče strašniej, tamu što pačałasia palityčnaja baraćba ŭ miedustanovach, abyjakavaść da čysta miedyčnych prablem prajaviłasia jašče bolš vidavočna: stała nie da karanavirusu, nie da prablem pacyjentaŭ…», — zhadvaje Alaksiej.
Jon adznačaje, što «samaje ciažkoje ŭražańnie zastałosia ad naplavalnickich adnosin da miedpiersanału».
«Masavaje zaražeńnie miedykaŭ, adsutnaść naležnaj abarony, asabliva spačatku. Načalniki nie ŭmieli słuchać ludziej, dy i ciapier nie ŭmiejuć. Jany čakali ŭkazańniaŭ źvierchu, a što tam tady rabiłasia — adzin Boh viedaje», — zaŭvažaje surazmoŭca.
Na jaho dumku, «zakrytaść miedycyny — heta prykmieta słabaści», a adkrytaść, pavaha da asoby, inkluziŭnaść — udzieł pacyjenta ŭ pryniaćci rašeńniaŭ pra jaho lačeńnie — suśvietnaja tendencyja. «Spažyŭcy» chacieli b viedać, što ich čakaje, što adbyvajecca ź ich blizkimi i rodnymi.
Ciapier ža, ličyć Alaksiej, tema adkrytaści miedycyny nie ŭ fokusie ŭvahi.
«Kiraŭnictva sistemaj achovy zdaroŭja hetym nie zakłapočana. Navošta? Na ich nie kapaje… A tym časam heta — jašče adzin krok nazad ad sučasnaj miedycyny», — miarkuje jon.
Anłajn-navučańnie padarvała ŭzrovień
Kalehi Alaksieja kažuć, što situacyja z karanavirusam, a zatym masavyja represii aktyvizavali adtok kadraŭ ź miedyčnych ustanoŭ. Jon nie spyniajecca dahetul.
«Moładź vučyć movy i ŭ asnoŭnym źjazdžaje ŭ Polšču i Niamieččynu», — adznačaje nastupnaja surazmoŭnica Natalla.
«Ministerstva achovy zdaroŭja vyrašaje pytańnie z kadrami šlacham pavieličeńnia naboru ŭ mieduniviersitety i metavymi nakiravańniami. Jak praviła, ciapierašnija interny horš adukavanyja, uzrovień miedyčnaj padrychtoŭki nizki, bo na 5—6 kursach zaniatki prachodzili anłajn z-za kavidu», — nastojvaje jana.
Prablemu niastačy miedykaŭ čynoŭniki sapraŭdy sprabujuć vyrašać pavieličeńniem biudžetnych miescaŭ u navučalnych ustanovach. U miedyčnych univiersitetach sioleta ich paboleła na 160, a ŭ kaledžach — na 300 miescaŭ. Akramia taho, jany spadziajucca, što situacyju vypraviać zachady pa sacyjalnaj padtrymcy śpiecyjalistaŭ na miescach. Abiacajuć davać im žytło.
Ministr achovy zdaroŭja Dźmitryj Pinievič
Zhodna z nacyjanalnym bankam vakansij, miedycynie na 1 listapada patrabavalisia 4563 daktary-śpiecyjalisty. Im abiacajuć zarobak ad 300 rubloŭ na 0,25 staŭki da 1500 rubloŭ za poŭnuju staŭku. Brakuje taksama 3615 miedsiaścior i 2314 sanitaraŭ. Ich zavablivajuć zarobkami da 900 rubloŭ.
Na pohlad Alaksieja, nie padobna, kab tema deficytu kadraŭ była ŭ pryjarytecie. Zrazumieła, što niechta pracavać budzie. Možna pracavać na 2 staŭki i mianiać normy pryjomu pacyjentaŭ.
«Zrazumieła, što tema zatykańnia dzirak zastaniecca, ale jana nie budzie hučać na vysokim uzroŭni: usio budzie vyrašacca «ŭ pracoŭnym paradku». A hałoŭnaje, miedycyna — heta śfiera vysokich technałohijaŭ, dzie važny kožny śpiecyjalist, dzie śpiecyjalista rychtujuć hadami, dzie pryncyp «niezamiennych u nas niama» — heta dzikaść; nasamreč u hetaj śfiery niama zamiennych», — adznačaje jon.
Alaksiej padkreślivaje, što deficyt kolkasny nie taki strašny, jak padzieńnie jakaści, dehradacyja miedyčnych škoł. Pa jaho słovach, mnohija dumajučyja kalehi adpravili vučycca svaich dziaciej za miažu.
«Zarobki pazrazali, a pracy ŭ najlepšym vypadku nie pamienšyłasia, a ŭ niekatorych i pavialičyłasia, — davodzić jon. — Naprykład, ludzi pracavali na 1,25 abo 1,5 staŭki. Hetyja kavałački adabrali, a pracu robiać tuju, što i rabili. Nabudavali novyja modulnyja adździaleńni i praciahvajuć budavać, a pracavać niama kamu. Biaruć tudy ŭsich zapar, jakaść piersanału rezka źniziłasia».
Sioleta, zhodna z rasparadžeńniem Łukašenki, byli skasavanyja kavidnyja dapłaty, jak tłumačyłasia, u suviazi sa «stabilizacyjaj u krainie epidemijałahičnaj situacyi pa infiekcyi COVID-19». Miedykam paabiacali padvysić zarobak stymulacyjnymi vypłatami.
«Pry kavidzie maksimalnaja nadbaŭka na staŭku składała 3 tysiačy rubloŭ, ciapier jaje prybrali i maksimalnaja nadbaŭka budzie krychu bolšaja za 500 rubloŭ», — tłumačyć situacyju z zarobkam Natalla. Na jaje dumku, pad abiacańnie nadbavak prosta zrezali miedykam zarobki.
Pa słovach Alaksieja, karanavirus ścišyŭsia i varta čakać nastupnuju chvalu zachvorvańniaŭ.
«Ale novaja chvala bolš nie pałochaje, apraŭdana heta ci nie apraŭdana. Situacyja ŭsio bolš nahadvaje hryp: taksama vielmi surjoznaja infiekcyja, ale da jaje ŭžo pryzvyčailisia. Hryp pa-raniejšamu źbiraje ŭradžaj, ale ŭsio ž zrazumieła, što rabić. Z karanavirusam — toje samaje», — davodzić jon svajo bačańnie situacyi.
Kali znoŭ epidemija — budzie krychu lahčej, zjaviŭsia vopyt, choć i daŭsia jon vielmi ciažka, kažuć kalehi Alaksieja.
«Srodkaŭ abarony i miedykamientaŭ tak-siak chopić, ale jość prablema z abstalavańniem i aparaturaj», — adznačaje Natalla.
Prablemy z vysokatechnałahičnym abstalavańniem pryznaŭ namieśnik premjer-ministra Ihar Pietryšenka. Pavodle čynoŭnika, «sankcyjny cisk» adbivajecca na pastaŭcy vysokatechnałahičnaha abstalavańnia pa terminach i łahistycy.
Uradoviec zapeŭnivaŭ, što abstalavańnie, tym nie mienš, padtrymlivajecca ŭ naležnym stanie. Kali niešta łamajecca, to prymajucca miery, kab zamianić papsavanuju detal.
Zapeŭnivańni Ihara Pietryšenki praktykujučyja miedyki ličać sprobaj prycharošyć realny stan miedycyny. Pavodle ich, nieabchodnyja detali da abstalavańnia pavoli zamieniacca tannymi anałahami, a terminy ramontu pavialičacca.
«My ŭžo majem prablemy z raschodnikami, u vyrabach miedyčnaha pryznačeńnia, u reaktyvach. Kiraŭnikoŭ tych strukturnych padraździaleńniaŭ, dzie vyjavili pieraraschod materyjałaŭ, karajuć», — kamientujuć situacyju ŭ balnicach.
Lekar z Mahiloŭščynaj Mikałaj — kateharyčny: «Miedycyny, jakaja była da 2020 hoda, užo amal nie zastałosia».
«Ciapier sprabujuć stvaryć niešta novaje, ale nie zrazumieła što, — tłumačyć jon. — Šmat maich znajomych zvolnilisia, sychodziać chto kudy, chto ŭ płatnyja centry, ale heta nie vyjście, tam svaje niuansy. Pačalisia pravierki i pa cenach, i pa inšych pytańniach».
Novyja kisłarodnyja stancyi
U žniŭni ministr achovy zdaroŭja Dźmitryj Pinievič zajaviŭ, što nastupnaja chvala karanavirusu nadydzie ŭ vieraśni. Čynoŭnik zapeŭnivaŭ, što bajacca epidemii nie varta, bo «karanavirusnaja infiekcyja ŭsio bolš stanovicca siezonnym zachvorvańniem».
Paźniej načalnica adździeła hihijeny, epidemijałohii i prafiłaktyki viedamstva Ina Karaban pryznała rost chvorych na karanavirus. U Biełarusi byŭ vyjaŭleny amikron-nindzia, adzin sa štamaŭ karanavirusu. Karaban nie nazvała statystyki adnosna stanu pa zachvorvańniach, ale pryznała, što nazirajecca nievialiki rost.
«My bačym, što ŭžo pacichu vypadki pačynajuć pavialičvacca. I situacyja ŭ krainach vakoł nas heta pakazvaje. Karanavirus stanovicca bližej da siezonnaha. Čakajem, jak i hryp, ale tolki jon budzie krychu raniej, čym hryp», — davodziła pradstaŭnica Ministerstva achovy zdaroŭja.
Pavodle jaje, za papiarednija 2,5 hady pandemii biełaruskaja miedycyna napracavała nieabchodny dośvied baraćby z karanavirusam. Padrychtavanyja płany dziejańniaŭ na vypadak epidemii, i pry nieabchodnaści jany buduć karektavacca ŭ zaležnaści ad raźvićcia situacyi. Kali budzie nieabchodnaść, buduć źjaŭlacca novyja łožki ŭ bolnicach. Čynoŭnica zaklikała nasielnictva vakcynavacca.
U rajonnych lakarniach stali madernizavać i ŭzvodzić novyja kisłarodnyja stancyi. U Mahilovie budujuć korpus infiekcyjnych chvarobaŭ, raźličany na 192 miescy. Abiacajuć, što jakaść lačeńnia ŭ im značna ŭzraście.
U korpusie padčas prajektavańnia praduhledžanyja miery lačeńnia pacyjentaŭ va ŭmovach maštabnych epidemijaŭ. Košt abjekta — bolš za 50 miljonaŭ rubloŭ.
Rašeńnie pra budaŭnictva lakarni było pryniata, kali pačałasia pandemija karanavirusu. Jana vyjaviła niepadrychtavanaść haradskoj sistemy achovy zdaroŭja da maštabnych infiekcyjnych zachvorvańniaŭ.
U 2020-2021 hadach uładam davodziłasia pieraprafilavać lakarni i admaŭlacca ad płanavaha lačeńnia chvorych. Isnujučaja haradskaja infiekcyjnaja balnica, pabudavanaja ŭ 1960-ch hadach, fizična sastareła i padčas pandemii nie spraŭlałasia z napłyvam pacyjentaŭ.
A jašče raskažycie pra karupcyju, kali dziela atrymańnia niejkaj pasłuhi ci kansultacyi za ŭsio treba šukać suviazi ci nasić chabar, užo praktyčna nie chavajucca.
Žyvie 5
07.11.2022
[Red. vydalena]
Brat udavy Zielcara: Kadebisty išli ŭ kvateru pa mianie1
Kamientary