«Chaciełasia b viarnucca da Vałožynščyny». Lavon Volski raskazaŭ pra svoj novy albom i žyćcio ŭ emihracyi
Lavon Volski anansavaŭ novy muzyčny prajekt «Emihranty» — pra biełarusaŭ, jakija vymušanyja vandravać pa śviecie, ale spadziajucca na viartańnie dadomu. «Miedyjazona» parazmaŭlała z Volskim pra radzimu, daŭniuju ŭnutranuju emihracyju i čornyja śpisy muzykaŭ, jakija spuskajuć u biełaruskija kaviarni.
Reliz prajekta «Emihranty» zapłanavany na 14 vieraśnia. Ź jaho nahody projdzie tur pa Polščy. Jon pačniecca kancertam u Varšavie 19 kastryčnika.
«Ad sumu pa radzimie da hatoŭnaści iści ŭ boj». Novy albom
My dosyć praciahły čas znachodzimsia za miažoj, i hety dośvied treba było vylić u niejkuju tvorčuju pracu. My zrabili na adnym podychu hety albom «Emihranty» — supolny muzyčny prajekt, jak «Narodny albom», «Ja naradziŭsia tut», «Śviaty viečar».
Śpiektr pačućciaŭ u albomie dosyć šyroki, u im 21 pieśnia. Ad sumu pa radzimie da hatoŭnaści iści ŭ boj. U rozny čas naviedvajuć roznyja dumki i roznyja pačućci. To nachłynaje nastalhičnaja chvala, to naadvarot, što zmahacca treba. Usie vymušanyja prymać novuju rečaisnaść, lehalizoŭvacca, iści ŭ niejkija dziaržaŭnyja instytucyi, kab zrabić pravy, naprykład, ci dakumienty niejkija.
«Heta nie dapamoža, kali ty budzieš padmanvać siabie i kazać, što heta časova». Emihracyja
Pazityŭnych momantaŭ u emihracyi vielmi šmat. Kali ty znachodzišsia za miažoj Biełarusi, u Jeŭrapiejskim sajuzie, naprykład, dyk dla ciabie ŭvieś hety śviet prosta adkryty, mapa vandrovak pašyryłasia surjozna. Pa ŭsioj Jeŭropie ciabie mohuć zaprasić: praź dźvie hadziny ty budzieš u Paryžy ci praz hadzinu budzieš u Kapienhahienie. Tamu z hetym značna praściej.
Nu i jašče plus toje, što niama hetaha presinhu. Tamu što ŭvieś čas u Biełarusi, navat u najlepšyja, u samyja demakratyčnyja časy adčuvaŭsia presinh. Raźlity ŭ pavietry niepryjemny, harkavy vodar niesvabody. I toje, što za taboj sočyć Vialiki brat, — zaŭsiody heta adčuvałasia.
Nam taksama spačatku zdavałasia, što emihracyja — heta časova. Maksimum niekalki miesiacaŭ. Heta nie pra «žyć poŭnym žyćciom». Nasamreč, praz peŭny čas, praz hod isnavańnia za miažoj, treba dać sabie spravazdaču, što ty znachodzišsia ŭ vymušanaj emihracyi. Možna nazyvać heta jak chočaš — kamandziroŭkaj, zaciahnutymi hastrolami, šmathadovym kancertnym turam. Ale ŭsio ž taki heta žyćcio ŭ inšaj krainie. Tym bolej kali ty nie možaš viarnucca.
Tamu varta ŭsio ž taki žyć poŭnym žyćciom i za miažoju. Varta akunacca ŭ hety kantekst, jaki jość, zamiežny. Heta nie dapamoža, kali ty budzieš padmanvać siabie i kazać, što heta časova. Pra heta, darečy, taksama jość pieśnia.
«Treba razumieć, što my adno cełaje». Pra tych, chto źjechaŭ, i tych, chto zastaŭsia
Tym, chto znachodzicca z hetaha boku miažy, nie treba stavicca da tych, chto tam zastaŭsia, jak da ludziej druhoha hatunku. Što, maŭlaŭ, vy tam kormicie dyktaturu, płacicie padatki. A tym, chto tam znachodzicca, nie treba [dumać]: «A vy ŭciakli, u vas usio narmalna. A my tut hieraična znachodzimsia i ŭ dumkach zmahajemsia z režymam». Treba razumieć, što my adno cełaje. Nie treba hety viečny chalivar razvodzić, treba siabie strymlivać.
Tut inšaja rečaisnaść, inšyja navat nie intaresy, a rečy, jakija ad ciabie vymahaje žyćcio. Lehalizacyja, zamiena dakumientaŭ, vyvučeńnie inšaj movy, pahružeńnie ŭ inšy kulturny i žyćciovy kantekst.
Toje samaje ŭ tych, chto zastaŭsia. Ludziam, jakija zastalisia, tak ci inakš treba prystasoŭvacca da rečaisnaści. I heta dosyć niepryjemny praces. Ty musiš chłusić — prynamsi, nie sabie, a tym, chto ciabie biare na pracu, naprykład. Albo niejkim orhanam, jakija praviarajuć.
Heta, biezumoŭna, raźjadnoŭvaje. Ale ja nie baču taho, kab praz paŭhoda, praz hod, kali niešta źmienicca kardynalna, kab dźvie pałovy hetaha jabłyka nie abjadnalisia.
«Pa Kamaroŭcy prajścisia i pasłuchać, pra što babki havorać». Biełaruś
U nas u Biełarusi zastalisia blizkija ludzi, siabry. Rehularna kantaktujem, kožny dzień praktyčna. Moža być, im niebiaśpiečna, ale jość ža takija resursy, praź jakija možna, jakija pakul nie adsočvajucca. Trymajem ruku na pulsie.
Toje, što niemahčyma pryjechać, pabačyć rodnych ludziej i niekatoryja miescy, da jakich ty sapraŭdy maješ santymient, — heta najvialikšy minus emihracyi. U mianie najbolšy santymient da Vałožynščyny, da tamtejšych pahorkaŭ, lasoŭ. Voś tudy, biezumoŭna, chaciełasia b viarnucca.
Skažu ščyra, što ja apošnija hadoŭ 20 dyk i nie žyŭ u Biełarusi zusim. Kab chadzić u niejkija ŭradavyja… Tolki vymušana, kali treba daviedku brać, i ŭsprymałasia jak pachod u akupacyjnuju instytucyju. Mnie niaciažka było pieraskokvać u hetuju situacyju, tamu što ja daŭno žyŭ va ŭnutranaj emihracyi. Ja ad pačatku nie ŭsprymaŭ uźniknieńnie hetaj ułady jak lehitymnaj.
Pa Kamaroŭcy, jasna, možna prajścisia i pasłuchać, pra što babki hutarać. Ale, kali budzie praciahvacca takaja situacyja, jany pra adnoje i toje ž buduć kazać i hod, i dva, i try. I ničoha nie mianiajecca ŭ hetym sensie. Jak tolki źmienicca situacyja, babki zahavorać pra inšaje.
«Orueł niervova kuryć paśla takich rečaŭ». Represii suprać muzykaŭ
Ja viedaju, što ŭ karaokie zabaroniena śpiavać «Try čarapachi». Śmiešna, ale jość admysłovyja ludzi, jakija hetym zajmajucca, jakija siadziać na pasadzie ŭ svaich fatelach sa svaimi partfielami. I cioci z pryčoskaj typu «hniazdo» adsočvajuć, kab u karaokie nie śpiavali «Try čarapachi» ci «Prostyja słovy», albo jakuju-niebudź pieśniu «Okiean Jelzi» pa-ŭkrainsku. Heta absalutna niedapuščalna.
Heta dzič, što adbyłosia z Irdorath ci Tor Band. Prosta ni za što. Ale ŭ nas, zdajecca, tysiačy ludziej ni za što znachodziacca za kratami. Tamu tut niama čamu ździŭlacca, kali ludziej za pieśni zakinuli ŭ hetyja miescy. Dla mianie heta dzikavata.
Heta tvar ułady. Vielmi šmat ludziej doŭhija-doŭhija hady zakryvali vočy. Jak tolki pačynaješ kazać u pieśniach ci prosta tak u razmovie, ludzi adrazu zachilali tvar dałoniami i kazali: «Oj, nie treba pra heta, ja daloki ad palityki čałaviek. I śpiavać pra heta nie treba, tamu što heta nie dla śpievaŭ tema».
Nu a zaraz možna spakojna pryvieści takija prykłady, što ludzi pisali pieśni i za heta atrymali. A niekatoryja dyk naohuł praśpiavali ŭkrainskuju pieśniu i za heta taksama atrymali spačatku sutki, a potym chatniuju chimiju. Heta dzič najpaŭniejšaja.
Albo toje, što jość čornyja śpisy ŭdzielnikaŭ kavier-bendaŭ. I kali hetyja ŭdzielniki kavier-bendaŭ zaśviacilisia ŭ niejkaj pratesnaj… Naprykład, bubnač hraŭ ci to ŭ mianie, ci to va Uładzimira Puhača ŭ hurcie, ci hrali niejkija pieśni nie tyja, to ŭ jaho voŭčy bilet i jamu nielha nidzie ihrać. U kožnaj restaracyi jość čorny śpis. I tamu muzyki vymušanyja emihravać, kab hrać, naprykład, u kavier-bendach tut. Bolšuju dzič ciažka sabie ŭjavić. Havorać pra Orueła, ale jon niervova kuryć paśla takich rečaŭ.
Dla mianie taksama było dzika ŭ 2004-m, kali nas uklučyli ŭsich u čorny śpis i nielha było nidzie ŭ aficyjnych miescach hrać.
«Kałhas vyklučyć raz i nazaŭsiody». Viartańnie
Pierš za ŭsio treba ŭkładacca ŭ novuju krainu, pierabudovu hetaj krainy. U toje, kab nie ŭpuścić hetaj mažlivaści, kab iznoŭ nie zachapiŭ heta kresła čarhovy krepki chaziajstvieńnik. Jakoha potym budzie nie sahnać nijakimi mietadami z hetaha kresła, jaki budzie čaplacca ŭsimi mahčymymi palcami i paznohciami za ŭsio, kab zastacca tam. Heta musić być vyklučana absalutna.
Treba ŭsim nie curacca, navat tvorčym ludziam, układacca va ŭsio, kab heta nie paŭtaryłasia. Kab była narmalnaja, jeŭrapiejskaja, demakratyčnaja kraina z aryjentacyjaj na Jeŭrapiejski sajuz, na narmalnyja kaštoŭnaści, a ahraramantyka była vyklučanaja ŭsia. Karaciej, kab hety kałhas vyklučyć raz i nazaŭsiody.
Treba ŭklučacca ŭ pabudovu novaj krainy, a tam pahladzim. Ja hatovy ŭvajści ŭ kamisiju pa kultury, naprykład.
Chaču tolki jašče raz skazać, što ŭsio budzie vielmi dobra i chutka my ŭsie pabačymsia.
«Katavańni, praź jakija prajšli ludzi, niečamu słužać». Kšyštaf Zanusi razvažaje pra biełaruski 2020 hod i mastactva ŭ časy represij
Maryła pra Biełaruś u składzie Rasii, a stała «nacyjanalistkaj». Biełaruskaja błohierka ŭ emihracyi raspaviała, jak tak stałasia
«Vyrubała, što pra Biełaruś kažuć jak pra kałysku Savieckaha Sajuza». Vialikaja hutarka z fatohrafkaj Karalinaj Palakovaj, stvaralnicaj viadomaha mierču
Kamientary