«Miljon dla mianie nie kišennyja hrošy». Biznesmien Pavieł Padkarytaŭ raskazaŭ pra adabrany majontak Padarosk i svajo miecenactva
Biznesmien i miecenat raskazaŭ «Radyjo Svabodzie» pra kanfiskacyju ŭ jaho «Majontka Padarosk», jaki jon adnaŭlaŭ 10 hadoŭ. A taksama patłumačyŭ, čamu praciahvaje ŭkładać hrošy ŭ biełaruskaje.
Naradziŭsia ŭ Rasii, daje hrošy na biełaruskaje
Paŭłu Padkarytavu 55 hadoŭ. Časam jon užyvaje proźvišča Bierahovič, jakoje nasiła jahonaja babula. Naradziŭsia Pavieł u Jekaciarynburhu, ciapier žyvie ŭ Talinie. Maje rasijskaje hramadzianstva i dazvoł na žycharstva ŭ Estonii. Viadzie źviazany ź nieruchomaściu i budaŭnictvam biznes u Jeŭropie. Raniej vałodaŭ enierhietyčnymi pradpryjemstvami na Urale, ale ciapier spyniŭ usie suviazi z Rasijaj.
U pačatku 2000-ch jon adsiedzieŭ 5 hadoŭ u rasijskaj turmie praz «biznes-vojny». Za kratami zacikaviŭsia svaimi biełaruskimi karaniami i pačaŭ samastojna vyvučać biełaruskuju movu. Babula pa kudzieli była biełaruskaj, pachodziła z Čašnickaha rajona.
Upieršyniu Pavieł pabyvaŭ u Biełarusi ŭ 2010 hodzie, apošni raz — u lutym 2020-ha. Bolš za 10 hadoŭ jon padtrymlivaje hrašyma biełaruskuju kulturu. Jaho pryznavali miecenatam hoda. Padčas intervju žurnalist «Svabody» havoryć z Paŭłam pa-biełarusku.
U 2013 hodzie Padkarytaŭ nabyŭ majontak Padarosk u Vaŭkavyskim rajonie, adnaŭlaŭ jaho i płanavaŭ adkryć tam turystyčny kompleks. Ukłaŭ tudy kala miljona dalaraŭ. Dniami stała viadoma, što dziaržava zabrała kompleks u Padkarytava. Ale pry hetym źniała ekanamičnyja abvinavačvańni z supracoŭnikaŭ majontka, jakija bolš za hod byli jak by ŭ zakładnikach.
Pretenzii rajvykankama
«Nie liču, što heta było spraviadliva i pa zakonie», — kamientuje Pavieł pazbaŭleńnie jaho majomaści.
Jon tłumačyć, što ŭ damovach ab nabyćci majontka nie było takich umoŭ, pavodle jakich kompleks mahli b zabrać. Pretenzii vystaviŭ Vaŭkavyski rajvykankam. Arhumientavali ich tym, što ŭsie budynki treba było ŭvieści ŭ ekspłuatacyju ciaham dvuch hadoŭ, to-bok da 2015-ha. Heta značyć — pravieści ŭsie inžyniernyja daśledavańni budynkaŭ, zrabić architekturna-budaŭničy prajekt, pravieści jaho ekśpiertyzu i vykanać usie budaŭniča-restaŭracyjnyja raboty pavodle prajekta.
«Heta niemahčyma zrabić za dva hady na takim kompleksie», — pierakanany surazmoŭca.
Ciapier padobnyja damovy raśpisanyja bolš dakładna, praciahvaje jon. Tolki na raspracoŭku prajekta advodziać pa 2—3 hady.
Biznesmien kaža, što pavodle damovy jany pavinny byli ciaham dvuch hadoŭ nie ŭvodzić budynki ŭ ekspłuatacyju, a pravodzić tam haspadarčuju dziejnaść. Jany heta i zrabili — padrychtavali terytoryju i budynki dla naviedvańnia, i z kanca 2014 hoda pravodzili ŭ pałacy ekskursii. Raniej sudy nie zabirali majomaść u padobnych vypadkach.
Pavieł adznačaje, što prajektavańnie sapraŭdy zaciahnułasia, bo vialikuju častku prajekta treba było pierarablać. Da taho ž dadatkovyja abaviazki nakładaŭ status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści kompleksu. Na kaniec 2023 hoda prajekt byŭ hatovy na 60—70%. Ale, sa słovaŭ surazmoŭcy, nie heta dało padstavu dla pretenzij.
Dziesiać hadoŭ pracy
Za dziesiać hadoŭ u majontku Padarosk zrabili bahata pracy, raskazvaje Pavieł Padkarytaŭ. Praviali poŭnuju restaŭracyju ŭjaznoj bramy. Jana była zrujnavanaja ŭviersie, na joj raśli drevy. Jaje pačyścili, adnavili muroŭku, jak u 1875 hodzie.
Budynak kuźni byŭ raskołaty amal napałovu. Jamu faktyčna zrabili novy fundamient, umacavali i apracavali ścieny ad hrybkoŭ. Zmantavali ŭnutry mietaličny paviljon, na jaho pastavili dach. Unutry paviljona byŭ hatovy interjer suvienirnaj kramy, ale jaje nie paśpieli adkryć.
Va ŭsich budynkach praviali achoŭnyja pracy. U pałacy i aficynie załatali prarechi ŭ dachu, zrabili vodaadlivy, pafarbavali ścieny. U pałacy zrabili časovuju ekspazicyju na 14 załaŭ, jakaja dazvalała pravodzić kompleksnuju ekskursiju pra historyju šlachty Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, Rečy Paspalitaj i Rasijskaj impieryi. Jana była častkova źviazanaja ź losam byłych uładalnikaŭ — Bochvicaŭ.
U stajni zrabili budynak sa zbornych paviljonaŭ, nakryli jaje dacham. Tam płanavali raźmiaścić kaviarniu, jakaja mahła b prymać naviednikaŭ.
Pačali budavać kamunikacyi, bo ŭ majontku ich nie było: vodapravod, kanalizacyju, elektryčnyja sietki. Kab zrabić dźvie śvidraviny za terytoryjaj majontka, dakuplali ŭčastak. Ale kamunikacyi nie paśpieli padklučyć da budynkaŭ.
Z kryminału — na «administratyŭku»
Pra toje, što majontak u pryvatnaha ŭłaśnika chočuć zabrać, stała viadoma ŭ kancy 2022 hoda. Tady niekalki supracoŭnikaŭ «Majontka Padarosk» zatrymali, na ich zaviali kryminalnuju spravu nibyta za niaspłatu padatkaŭ i strachavych unioskaŭ na sumu amal 400 tysiač rubloŭ.
«Kali ja pračytaŭ pastanovu ab zaviadzieńni kryminalnaj spravy, jana mnie zdałasia absurdnaj. Tam byli paznačanyja nierealnyja ličby niby niaspłaty padatkaŭ. Takich abarotaŭ u majontka Padarosk nikoli nie było. My zaŭždy płacili padatki, takoj sumy nie nabiehła b nikoli», — kaža były ŭłaśnik siadziby.
Tady ž prakuratura paraiła rajvykankamu zabrać majontak, bo nibyta ŭłaśnik nie vykonvaje ŭmovy. Padkarytavu prapanoŭvali dobraachvotna admovicca ad majontka. Jon na heta nie pajšoŭ.
«Heta było kompleksnym najezdam», — miarkuje Padkarytaŭ.
U kryminalnaj spravie było 6 fihurantaŭ:
- zasnavalnik «Majontka Padarosk» Pavał Padkarytaŭ;
- dyrektar «Majontka Padarosk» Juryj Mielaškievič;
- finansavy dyrektar Źmicier Karabač;
- buchhałtarka Volha Bałtrukievič;
- były dyrektar Andrej Kołas;
- supracoŭnik fondu «Viartańnie» Siarhiej Makarevič.
«Siarhiej Makarevič byŭ pryciahnuty siudy štučna, bo jon nikoli nie pracavaŭ u «Majontku Padarosk», nijak nie pierasiakaŭsia ź finansami majontka», — kamientuje Pavieł.
Bolšaść fihurantaŭ, aprača Padkarytava i Kołasa, na toj momant znachodzilisia i dahetul zastajucca ŭ Biełarusi.
«Mnie było zrazumieła, što hetaja sprava — nahoda zatrymać supracoŭnikaŭ i akazvać psichałahična-maralny cisk, znajści ŭ dakumientacyi niešta takoje, kab pryciahnuć da kryminalnaj adkaznaści pavodle niejkich inšych padstaŭ», — miarkuje biznesmien.
Praź piać miesiacaŭ usich zatrymanych vypuścili pad paruku. Kryminalnuju spravu ŭ vyniku zakryli «za adsutnaściu składu złačynstva». Jana vyliłasia ŭ administracyjnuju.
«Nam naličyli 300 dalaraŭ byccam by niaspłaty padachodnaha padatku i kala 500 dalaraŭ pamyłkova niaspłačanych unioskaŭ u FSAN», — kaža Pavieł.
Jość mahčymaść abskardzić kryminalnuju spravu jašče ŭ Viarchoŭnym sudzie. Ale ciapier hetaha rabić nie buduć.
«Sensu rabić heta zaraz niama. My pačakajem», — kaža były ŭłaśnik majontka.
«Ci budu ja žyć i pracavać biez hetaha miljona? Tak, budu»
Biznesmien nabyŭ kompleks u Padarosku za 120 tysiač dalaraŭ. Kaža, što za 10 hadoŭ ukłaŭ u jaho ahułam kala miljona dalaraŭ.
«Ja nie mahu skazać, što heta maje kišennyja hrošy. Heta značnaja suma majho dachodu. Jana adčuvalnaja dla mianie. Zhubić jaje dla mianie — prablema. Ale heta nie nievyrašalnaja prablema. Heta nie ŭsie hrošy, jakija ja mieŭ. Ja razumieŭ, što było b hłupstvam ukłaści ŭsie svaje hrošy ŭ taki ryzykoŭny prajekt. Ci budu ja žyć i pracavać biez hetaha miljona? Tak, budu. Škada mnie jaho? Tak, škada», — kaža jon.
Pavieł kaža, što rašeńnie pa majontku było dla jaho niepryjemnym, chacia i čakanym.
«Ja darosły, daśviedčany čałaviek z dośviedam viadzieńnia ryzykoŭnaha biznesu, bo vioŭ jaho ŭ Rasii. Ja pa druhoj adukacyi juryst. Ja byŭ padrychtavany. Ale kali ja atrymaŭ niezakonnaje rašeńnie, tołkam nie abhruntavanaje, to ja adčuvaŭ rasčaravańnie, złość», — pryznajecca jon.
Adnačasna biznesmien kaža, što prymaje situacyju takoj, jakoj jana jość. Starajecca nie zasiarodžvacca na emocyjach, «nie marnavać čas na depresiju», ale analizuje, što možna zrabić u hety momant.
«Usio pakidajecca za plačyma, bo treba iści napierad», — kaža jon.
«Dla mianie Biełaruś — heta kultura»
Bolš za 10 hadoŭ Pavał Padkarytaŭ daje hrošy na biełaruskuju kulturu: litaraturnyja premii, knihavydańnie, muzyčnyja prajekty, inšyja kulturnickija inicyjatyvy.
«Ja nikoli nie pieraryvaŭ hetuju dziejnaść. Heta toje, što ja rabiŭ i budu rabić», — kaža miecenat.
Jon dadaje, što nie viedaje, kolki prajektaŭ padtrymaŭ abo kolkim ludziam dapamoh. Kaža, što častku svajoj dabračynnaści nie afišuje, bo dapamahaje kankretnym ludziam u składanych situacyjach: kali jany stracili žytło, nie majuć čaho jeści, nie mohuć znajści pracu, prosiać apłacić niekalki siemiestraŭ u vučelni.
«Nie zaŭždy varta ahučvać takija rečy», — ličyć jon.
Paśla 2020 hoda kirunak dapamohi źmianiŭsia. Prajekty ŭ Biełarusi biznesmien spansavaŭ praz fond «Viartańnie». Ciapier jaho likvidavali.
«Padtrymlivać prajekty ŭnutry Biełarusi ciapier ja mahčymaści nie maju. Vyrasła kolkaść prajektaŭ, jakija realizujuć za miažoj. Mahčyma, śpiektr staŭ navat šyrejšy. Źjaŭlajucca niezvyčajnyja prajekty, paklikanyja, kab abjadnać biełarusaŭ kulturnym žyćciom u tych krainach, kudy jany vymušanyja byli pierajechać. Jość prajekty, vartyja zachapleńnia. Niama deficytu idej», — zaŭvažaje miecenat.
Adnak jon kaža, što nie moža padtrymać usich i vybiraje, kamu dapamahać. U jaho jość instytucyja, praź jakuju idzie dapamoha. Rašeńni prymaje Rada hetaj instytucyi. Admaŭlajuć prykładna pałovie tych, chto źviartajecca.
«Ciažka admaŭlać ludziam, bo bačyš, što situacyja ŭvohule składanaja. Ludzi stracili damy, pracu, suviazi z rodnymi, siemji raspadajucca, ludzi ciarpiać i fizična, i psichałahična. Apynucca na čužynie biez taho, što ciabie pryviazvała da žyćcia raniej, vielmi składana. Znajści svajo miesca ŭ hetym śviecie, zachavać raŭnavahu dušeŭnuju vielmi składana. Ale, na žal, funkcyi dziaržavy ŭziać na siabie ja nie mahu», — kaža jon.
Pavieł taksama kaža, što nie padtrymlivaje palityčnyja prajekty, bo jon nie hramadzianin Biełarusi i dumaje, što nie maje prava ŭdzielničać u palitycy krainy.
«Dla mianie Biełaruś — heta kultura. Navat «karty biełarusa» ŭ mianie niama. Ja chaču padtrymlivać prajekty, źviazanyja z prastoraj biełaruskamoŭnaj kultury», — kaža jon.
Na pytańnie pra toje, što jamu jak biznesmienu daje miecenactva, Pavieł žartuje: «Što, akramia hałaŭnoha bolu?». Jon dadaje, što prybytku možna było čakać ad «Majontka Padarosk», i toje nie adrazu. Što tyčycca dabračynnaści, to tam kamiercyjnaj vyhady jon nie maje.
«Ja chutčej padtrymlivaju vynik — pašyreńnie biełaruskaj prastory. Ja baču, što dałučajucca novyja ludzi, vychodziać knihi, pieśni, ludzi kamunikujuć. Mianie heta całkam zadavalniaje», — kaža jon.
Adnačasna jon pryznajecca, što maje ad dapamohi i niemateryjalnaje zadavalnieńnie.
«Było b hłupstvam admaŭlać, što kožnamu čałavieku pryjemna, kali pra jaho kažuć dobra. Tut važna nie vyjści za miežy zdarovaj samaironii, nie ŭsprymać siabie sapraŭdy jak miecenata. «Panie Dabradzieju»», — iranična kaža pra siabie jon.
Jon kaža, što nie imkniecca da častych zhadak u miedyja abo da zvańnia «hałoŭnaha miecenata» i miedala za svaju dziejnaść.
«Dumaju, jość ludzi, čyj uniosak bolšy, čym moj, abo dakładna nie mienšy. Časta ja nie chaču afišavać, kali dapamahaju. Ja nie lublu tusovak, pakłanieńniaŭ. Mnie pryjemna, kali pra mianie kažuć, što ja dapamahaju biełaruskaj kultury, ale heta nie hałoŭnaja maja meta, prynamsi ja tak dumaju. Jość bolš udziačnyja śfiery, dzie možna było b prasłavicca», — padsumoŭvaje jon.
Na pytańnie, jakija źmieny pavinny adbycca ŭ Biełarusi, kab jon moh i chacieŭ tudy pryjechać, Pavał nadoŭha zadumvajecca. Kaža, što navat kali vypuściać usich palitviaźniaŭ, heta nie budzie harantyjaj, što padobnaje nie paŭtorycca.
«Dumaju, pavinna adbycca niešta takoje, što pakaža mahčymaść pieradačy ŭłady ŭ Biełarusi cyvilizavanym demakratyčnym šlacham, u kanstytucyjnym paradku. Kali buduć pryznačanyja novyja svabodnyja vybary, kali zabiaśpiečać volnuju dziejnaść presy i hramadskich arhanizacyj, kali buduć abmiežavanyja paŭnamoctvy siłavych orhanaŭ, kali jany stanuć na svajo miesca», — miarkuje Pavieł.
«Novy 1939-y, tolki da haspadara siadziby jany nie mohuć daciahnucca». Z uładalnikam «Majontka Padarosk» razarvali damovy i zabirajuć majomaść
Biznesmien Padkarytaŭ pabyvaŭ u Antarktydzie i ŭźniaŭ tam bieł-čyrvona-bieły ściah — vialikaja hutarka + FOTY
Biełaruski historyk kiruje čatyrochzorkavym hatelem na Bałkanach, jeść akułu štotydzień i dzielicca svaimi ŭražańniami
Hramadzianin Rasii stvaraje muziej biełaruskaj šlachty: Pavieł Padkarytaŭ — miecenat hoda
Jak mučyli Cila Švajhiera i centry haradoŭ, kab stvaryć karcinku dla sudzimaha za machlarstva prateže Dźmitryja Baskava10
Kamientary