Biełarus z ZŠA raskazaŭ, jak biełarusy pieraadolvajuć nastupstvy maštabnaha ŭrahanu i jak dapamahajuć inšym
Aktyvist z Paŭnočnaj Karaliny Ivan Bačarenka raspavioŭ haziecie «Biełarus», što adbyvajecca ŭ jaho akruzie zaraz. Biełarus aktyŭna ŭklučyŭsia ŭ spravu pa pieraadolvańni nastupstvaŭ urahanu. Jon raskazaŭ, što adbyvałasia padčas stychii, jak pavodziać siabie biełarusy i jakija miery prymajuć miascovyja ŭłady.
— Što adbyvałasia ŭ vašaj miascovaści i jak vy daviedalisia, što adbyłosia ŭ inšych miescach?
— Za niekalki dzion da ŭrahanu miascovyja naviny (WBTV, WSOC) pieradavali papiaredžańni i rekamiendacyi pa padrychtoŭcy. Na telefon taksama pastupali apaviaščeńni ad miascovaha pažarnaha departamienta pra stan nadvorja ŭ rehijonie. U čaćvier dniom pačała pastupać infarmacyja ab uzroŭni niebiaśpieki ŭrahanu, u tym liku adnosna susiednich kaŭnci i stanu daroh. Vialikuju rolu ŭ raspaŭsiudžvańni infarmacyi adyhryvajuć sacyjalnyja sietki, naprykład, miascovyja ŭłady majuć aficyjnyja staronki ŭ Facebook (naprykład, heta). Z bolšaści, mienavita adtul u pieršyja časy z ranicy ŭ piatnicu pastupała infarmacyja.
— Jakija nastupstvy ŭrahanu vy bačyli asabista?
— Naš dom znachodzicca kala kukuruznaha pola, a najbližejšy les — za 300 mietraŭ. Navokał pola asablivaj niebiaśpieki nie było. Adnak za 500 mietraŭ ad nas pačałasia budaŭnictva, i my pieražyvali, što, kali padymiecca viecier, budaŭničy materjały mohuć palacieć u naš bok. U čaćvier uviečary, kab acanić mahčymuju niebiaśpieku, my abyjšli ŭvieś dvor i vymierali adlehłaść ad dreŭ da chaty, na ŭsialaki vypadak. Ź viečara pryhatavali vadu i zaradzili power bank. Nočču padniaŭsia mocny viecier, jaki pavaliŭ les, a ŭ susiedziaŭ źnikała elektryčnaść. U piatnicu pa vulicach Cornelius i Huntersville lažali pavalenyja drevy i śmiećcie. Na susiedniaj vulicy dreva ŭpała na draŭlany dom. Naš učastak cudam zastaŭsia niepaškodžanym. Ale my viedajem, što niekatorym biełarusam pašancavała mienš.
— Što robiać miascovyja ŭłady? Ci jość pieraboi z elektryčnaściu? Vadoj? Praduktami? Ci byli papiaredžańni?
— Na moj pohlad, ułady robiać vielmi šmat. U mianie jość z čym paraŭnoŭvać, kali vy razumiejecie, pra što ja. Učora, paśla acenki paškodžańniaŭ, uviečary na aficyjnych staronkach i staronkach miascovych biznesaŭ pačali stvaracca punkty zboru humanitarnaj dapamohi. Adkryli šełtary i škoły, dzie možna pieranačavać i pajeści. Miascovy avijakłub u Concord z zaŭtrašniaha dnia (9:30) niekalki razoŭ u dzień pačynaje paloty ŭ ciažkadastupnyja miescy dla pastaŭki ježy i adzieńnia.
— Što robiać miascovyja žychary? Jak idzie valanterski ruch?
— Z majho asiarodździa: bolšaść žycharoŭ našaha i susiedniaha kaŭnci majuć svajakoŭ u zavadskoj častcy. U mianie niekalki siabroŭ paciarpieli ad stychii ŭ rajonach Bum, Ešvił i Błaŭin Rok. Miascovyja žychary źviazvajucca ź siemjami, siabrami i znajomymi, kab daviedacca, ci ŭ biaśpiecy jany i ci patrebna im dapamoha. Tyja, u kaho niama fizičnaj suviazi, arhanizujuć vałancioraŭ:
— Ci viedajecie vy pra paciarpiełych siarod biełarusaŭ? Jaki samy efiektyŭny sposab dapamahčy?
— Ja i maja dziaŭčyna— aktyvisty biełaruskaj supolnaści Paŭnočnaj Karaliny. Paśla atrymańnia pieršaj infarmacyi ab maštabie katastrofy my pačali dumać, jak možna dapamahčy, kudy iści i z kim źviazvacca. Viadoma, spačatku my źviazalisia ź siabrami, jakija žyvuć u hornych rajonach, kab daviedacca, ci ŭsio ŭ ich dobra. Potym my apublikavali paviedamleńnie ŭ našaj miascovaj hrupie biełarusaŭ Karaliny i pačali dziejničać. Ale tut nas čakała niespadziavanka — dakładniej, dźvie.
Pieršaja dobraja: miascovyja žychary i ŭłady tak chutka reahujuć, što vialikuju častku pracy ŭziali na siabie. U nas była ideja ŭ niadzielu arhanizavać punkt zboru materyjałaŭ, rečaŭ i ježy, ale miascovyja cerkvy apieratyŭna pačali adkryvać punkty zboru. Ich stała tak šmat, što my ŭžo admovilisia ad hetaj idei. Heta vielmi raduje, bo absalutna nieznajomyja ludzi prajaŭlajuć kłopat praz vałanciorstva i achviaravańni.
Druhaja častka — biełarusy žudasna ŭpartyja. My viedajem pra niekalki siemjaŭ, jakim, mahčyma, patrebna dapamoha, ale jany kažuć: «My ŭsio sami, i nie praz takoje prachodzili. Heta hłupstva. Dapamažycie inšym.» Niahledziačy na heta, my hatovyja šukać dapamohu dla tych, chto ŭ joj maje patrebu.
Na moj ułasny dośvied, samaja jakasnaja dapamoha — heta sieści za tračok i pajechać ź instrumientami, kab raźbirać paškodžańni. Viadoma, jość i inšyja sposaby dapamohi: asabista pieravieści, kolki mahčyma, hrošaj abo pryvieźci abied. Kali jość dzieci, možna zaniać ich na niekatory čas, kab baćki mieli mahčymaść razabracca, što rabić, i hetak dalej.
Kali kazać pra nas, my zrabili achviaravańni. Akramia taho, u nas jość chatnija žyvioły (Łuna, francuzski buldoh i Brus, betmanaŭski kot), tamu my abaviazkova źjeździm na punkt zboru, kab pryvieźci korm dla žyvioł, a taksama pajedziem dapamahać raźbirać zavały.
Kamientary