Były futbalist «Miłana» i zbornaj Biełarusi napisaŭ aŭtabijahrafiju. Jakoj jana atrymałasia?
Vital Kutuzaŭ napisaŭ knihu jašče dva hady tamu, ale ŭ masavy druk jana vyjšła tolki ciapier. Prezientujučy «V potokie «Vołny», eks-futbalist pafasna zajaviŭ, što jaje varta čytać, bo ŭ knizie jość usio. Pahladzieli, što ŭ hetaje «ŭsio» ŭkłaŭ jaje aŭtar.
Bijahrafii stanoviacca ŭsio bolš papularnym žanram siarod non-fikšnu. U epochu sacsietak i žyćcia napakaz jany dazvalajuć pahladzieć na viadomych ludziej pad inšym fokusam: adčuć ich bol, prajści razam ź imi praź ciažkaści i adrefleksavać ich skandały i straty. Kali kazać pra knihi spartoŭcaŭ, to jany jašče bolš kancentravanyja — prafiesijny viek atletaŭ zvyčajna vielmi karotki, a košt pamyłki kudy vyšejšy, čym u pradstaŭnikoŭ inšych śfier.
Bijahrafičnyja vydańni pra biełaruskich spartoŭcaŭ možna pieraličyć pa palcach adnoj ruki. Heta «I žizń, i ślezy, i futboł…» 1992 hoda pra futbalista Siarhieja Alejnikava, a taksama «Simply the Best», jakaja źjaviłasia ŭ 2012-m paśla trahičnaj hibieli chakieista Rusłana Saleja. Abiedźvie knihi byli napisanyja žurnalistami haziety «Presboł» — Dźmitryjem Bieleńkim i Siarhiejem Alachnovičam.
Ich fokus na Alejnikavie i Salei byŭ nievypadkovy: abodva byli najlepšymi siarod biełarusaŭ u svaich vidach sportu, mieli bahaty dośvied žyćcia za miažoj i vidavočna cikavili amataraŭ sportu. Kali ty nie najlepšy, to pryciahnuć uvahu da siabie možna nieardynarnymi ŭčynkami ci na chudy kaniec epatažam. Tamu, naprykład, były futbolny bramnik Hienadź Tumiłovič nie vyłazić ź jutuba dziakujučy pierakazu svaich ałkaholnych pryhod u maładości.
Vital Kutuzaŭ u paraŭnańni ź inšymi biełaruskimi futbalistami (asabliva dziejnymi) pravioŭ vydatnuju karjeru: jahony pierachod u italjanski «Miłan» ździejśniŭsia prosta ŭ pierapynku matča suprać BATE, jon hulaŭ u Partuhalii ź junym Kryšcijanu Ranałdu i zaśpieŭ załatyja hady nacyjanalnaj zbornaj. Ale dla tych, «chto ŭ temie», heta daŭno viadomyja banalnaści, tamu ad jahonaha litaraturnaha debiutu daśviedčanaje voka čakaje krychu bolšaha. I heta «bolšaje» Kutuzaŭ abiacaje ŭ apisańni knihi ŭ vyhladzie ekskluziŭnych uspaminaŭ.
«V potokie «Vołny» składajecca ź niekalkich raździełaŭ, jakija pryśviečanyja roznym etapam futbolnaj karjery aŭtara. Nazva knihi abyhryvaje suviaź Kutuzava z radzimaj — «Chvalaj» nazyvajecca kłub ź Pinska, dzie toj naradziŭsia i rabiŭ pieršyja kroki ŭ sporcie.
Zaŭvažna, što knihu pisaŭ čałaviek, jaki šmat čytaŭ padobnaj litaratury i chacieŭ pa hetych lakałach zrabić niešta svajo i krychu navat pierastaraŭsia. U bijahrafii Kutuzava jość pradmova, uvodziny, prałoh, epihrafy, a kožny raździeł pačynajecca z pafasnaha ŭstupu, dzie aŭtar piša pra siabie ŭ treciaj asobie.
1987-y hod, Pinsk. Poźniaja vosień, siem hadzin ranicy. Na aŭtobusnym prypynku, biedna aśvietlenym žoŭtymi padślepavatymi lichtarami, niajomka prystroiŭšysia pamiž dźviuma vialikimi łužynami, staić chudzieńki, skurčany na zołkim vietry chłapčuk hadoŭ siami z maleńkaj spartyŭnaj sumkaj.
Što robić jon vietranaj vosieńskaj ranicaj pad brydkim imžavym daždžom u toj čas, jak jaho adnahodki jašče sałodka śpiać u ciopłych utulnych łožkach, a bolšaść darosłych tolki-tolki pačynaje źbiracca na pracu?
Jon jedzie na treniroŭku. Jon ustaje zadoŭha da zvanka budzilnika, tamu što ŭ noč pierad treniroŭkaj nie śpicca. Jon ličyć siabie najbahaciejšym i ščaślivym: u jaho jość kiedy, futbolnaja forma, miač. A bolš ničoha i nie patrebna.
U aŭtabijahrafii, siarod inšaha, Kutuzaŭ pakidaje zaŭvahi da svajho ž tekstu, jakija vyhladajuć zroblenymi prosta dziela stylistyčnaj raznastajnaści, kab kniha vyhladała jašče bolš vizualna strakataj.
Ahułam «V potokie «Vołny» čytajecca chutka i lohka. Ale ŭ pracesie źjaŭlajecca adčuvańnie, što pierad taboj nie aŭtabijahrafija adnaho z kumiraŭ dziacinstva, a padručnik pa tym, jak stać prafiesijnym futbalistam, raźličany dla padletkaŭ i napisany vydatnikam. Kutuzaŭ šmat raskazvaje pra važnaść adkaznaha staŭleńnia da trenirovak, zdarovaha charčavańnia i pra toje, jak u vialikich jeŭrapiejskich kłubach padtrymlivajuć zdaroŭje futbalistaŭ.
Jon niaśmieła krytykuje spartovych čynoŭnikaŭ i trenieraŭ svajho času za toje, što ŭ jaho bytnaść hulcom futbalisty nie mieli patrebnych umoŭ dla raźvićcia, a redkija niezvyčajnyja historyi pryvodziacca bieź jarkich detalaŭ. Siarod takich možna zhadać zvarot Kutuzava da pradstaŭnika mafii, kab toj paŭpłyvaŭ na fanata, jaki pahražaŭ siamji futbalista. Ci pracu z tajamničaj znacharkaj ciociaj Lubaj, čyj rytuał dapamoh zbornaj Biełarusi pieramahčy ŭ Paryžy francuzaŭ u dalokim 2010-m. Prynamsi, sam Kutuzaŭ u hetym pierakanany.
U toj ža čas kniha pieranasyčanaja proźviščami byłych partnioraŭ spartoŭca, jakija ajčynnym amataram futboła amal ničoha nie kažuć. Ćmianuju historyju z dyskvalifikacyjaj za damoŭny matč, praź jakuju Kutuzaŭ byŭ vymušany skončyć karjeru, jon naohuł nie zhadvaje. Chacia ŭ joj jość i pra asabisty vybar, i pra dramu prafiesijnaha spartoŭca. Dy i sakretu z hetaha sam eks-futbalist nie robić — pra heta jon raskazvaŭ u roznych intervju, ale va ŭłasnuju knihu vyrašyŭ nie ŭklučać.
Adkaz na pytańnie, čamu aŭtabijahrafija Vitala Kutuzava atrymałasia takoj, jakoj atrymałasia, chavajecca ŭ samym kancy knihi, dzie jon dziakuje čałavieku, jaki dapamahaŭ jaje pisać. Heta Alaksiej Hładki, jaki zajmajecca prafiesijnym napisańniem artykułaŭ i knih, pieravažna pra ekanomiku, buchhałteryju i kampjutary.
Jon udała daŭ rady tamu, kab sabrać u adzin pieraplot zapyt zamoŭcy, ale jahonaha profilu nie chapiła, kab raskryć Kutuzava jak asobu i zrabić knihu jarčejšaj i cikaviejšaj. Tamu i bijahrafija futbalista vyjšła z prysmakam daviednika i biez prycełu na kamiercyjny pośpiech — jaje vydali prystojnym nakładam 1500 asobnikaŭ za hrošy BSB-Banka.
I davoli pakazalna, što, pa pryznańni Kutuzava, nijakaj reakcyi ad futbolnaj supolnaści na jaho knihu nie było. Ale chočacca spadziavacca, što my jašče pračytajem u aŭtabijahrafijach, naprykład, što adčuvaŭ Alaksandr Hleb, kali ŭ jaho nie atrymałasia ŭ «Barsiełonie», ci čaho było vartaje maŭčańnie Darji Domračavaj.
Kamientary