Upaŭ z kresła i nie paśpieŭ adklučyć kamp‘jutar. Na jakich drobiaziach prakołvalisia rasijskija raźviedčyki?
Hazieta The Wall Street Journal apublikavała vialikaje rasśledavańnie, u jakim raskazała pra prakoły hrupy rasijskich špijonaŭ, jakija byli zatrymanyja ŭ roznych krainach Jeŭropy i pieradadzienyja Maskvie ŭ ramkach žnivieńskaha abmienu źniavolenymi. Źmiest hetaha rasśledavańnia pierakazała «Ahientstvo».
Z publikacyi vynikaje, što pry adpraŭcy ahientaŭ na Zachad rasijskija śpiecsłužby karystalisia mietadami chałodnaj vajny (naprykład, padmianiali paśviedčańni ab naradžeńni pamierłych dziaciej i navat padtrymlivali suviaź praz špijonski kamień), lehiendy ahientaŭ byli časta nieachajnyja, a pry ich praviercy stanaviłasia vidavočna, što jany viaduć ład žyćcia, kiepska sumiaščalny ź ich dachodami.
Kab vyzvalić z turmy špijonaŭ, jakija pravalilisia, pradstaŭniki rasijskich uładaŭ, u tym liku eks-kiraŭnik Rady biaśpieki Rasii Mikałaj Patrušaŭ, viali razmovy z zachodnimi čynoŭnikami ŭ stylistycy savieckich špijonskich filmaŭ.
Hanna i Arciom Dulcavy (dziejničali pad imionami Maryja Muńas i Ludvih Hiš)
Paśviedčańnie ab naradžeńni pamierłaha dziciaci vykarystoŭvałasia, u pryvatnaści dla stvareńnia lehiendy Hanny Dulcavaj, jakaja razam z mužam Arciomam spačatku była zakinutaja ŭ Arhiencinu, a potym pieraviedzienaja ŭ Słavieniju.
Pierad pierajezdam u Jeŭropu Dulcava padała prašeńnie ŭ arhiencinski rejestr. Jana prasiła źmianić radok ab pachodžańni jaje maci ŭ paśviedčańni ab naradžeńni z Aŭstryi na Mieksiku. Heta pavinna było zaścierahčy lehiendu ad pravierki słavienskimi ŭładami, jakim było b praściej zapytać źviestki ŭ susiedniaj Aŭstryi, čym u dalokaj Mieksiki.
Adnak mienavita hetaja źmiena vyklikała padazreńnie ŭ supracoŭnika słavienskaha MZS, jaki zajmaŭsia vizami Dulcavych. Paźniej prašeńnie stała dadatkovym dokazam datyčnaści pary da špijonskaj sietki.
Jašče adnym dokazam pracy na rasijskija śpiecsłužby stali finansy Dulcavych. U 2021 hodzie siamja zadekłaravała 63 tysiačy jeŭra hadavoha dachodu, ale pry hetym dazvalała sabie navučańnie dziaciej u pryvatnaj brytanskaj škole.
Tvory, jakija Hanna Dulcava vystaŭlała ŭ svajoj mastackaj halerei, daradca pa nacbiaśpiecy Słavienii Vojka Voŭk nazvaŭ nievyraznymi i paraŭnaŭ z suvienirami, jakija kuplajuć turysty.
Akramia taho, Hanna Dulcava vyklikała padazreńnie ŭ radzilni ŭ 2013 hodzie, kali naradžała dzicia. Akušer Marya Pieras, jak piša WSJ, zapisaŭ u siabie, što jana mała mieła znosin ź piersanałam balnicy.
Paśla pierajezdu ŭ Słavieniju Hanna Dulcava stała pieradavać kurataram rukapisnyja natatki, pakidajučy ich pad peŭnym kamieniem u lesie.
Dulcava ŭ 2022 hodzie pačała špijonić za Kryścijanam Cynhlersenam, dyrektaram Ahienctva ES pa supracoŭnictvie orhanaŭ rehulavańnia enierhietyki (ACER), jakoje bazujecca ŭ Słavienii. Ahienctva ŭ hety momant pracavała nad admovaj Jeŭropy ad rasijskaha hazu i dapamohaj Ukrainie ŭ baraćbie z adklučeńniami enierhii.
Kali śpiecnaz uvarvaŭsia ŭ dom Dulcavych u Słavienii, Arciom Dulcaŭ, jaki siadzieŭ za noŭtbukam, upaŭ z kresła i nie paśpieŭ adklučyć abaronienuju suviaź z rasijskaj słužbaj źniešniaj raźviedki, jakaja jakraz pracavała, piša WSJ.
Pabła Hansales (pa rasijskim pašparcie — Pavieł Rubcoŭ)
Jahonyja vydatki taksama byli kiepska sumiaščalnyja z ładam žyćcia žurnalista ź nievialikaha vydańnia ŭ Krainie Baskaŭ. Jon jeździŭ u darahija kamandziroŭki va Ukrainu i ździŭlaŭ inšych žurnalistaŭ vydatnymi kamierami i darahimi bieśpiłotnikami.
Jon šmat havaryŭ. Naprykład, u listapadzie 2021 hoda Hansales vypivaŭ z zamiežnymi žurnalistami ŭ Polščy i skazaŭ im, što Pucin uvarviecca va Ukrainu.
Ukrainskija śpiecsłužby źviarnuli ŭvahu na jaho, kali jon padčas adnoj z pajezdak pierad vajnoj źniaŭ abarončyja pazicyi na ŭschodzie Ukrainy, čym vyklikaŭ padazreńnie ŭ vajskoŭcaŭ. Jaho vyklikali ŭ štab-kvateru SBU ŭ Kijevie, dzie niekalki hadzin dapytvali. Na pytańnie, dzie jon naradziŭsia, Hansales adkazvaŭ: «Tam ža, dzie i vy. U Savieckim Sajuzie».
Hansalesa zatrymali 27 lutaha 2022 hoda ŭ Polščy, dzie jon sačyŭ za pastaŭkami zbroi va Ukrainu i rabiŭ padrabiaznyja natatki pra łahistyku. Pra jaho viartańnie śpiecsłužby Polščy daviedalisia ad Vialikabrytanii, raźviedka jakoj sačyła za jaho ruchami z Ukrainy ŭ Polšču.
Na dopytach, jak piša WSJ, špijon kazaŭ, što jon vielmi kaštoŭny dla Kramla, i prapanoŭvaŭ abmianiać jaho na Alaksieja Navalnaha.
Z Navalnym da hetaha Hansales sustrakaŭsia jak minimum dvojčy. U 2017 hodzie jon sprabavaŭ pasiabravać z palitykam, jaki tady lačyŭ vočy ŭ Barsiełonie paśla napadu ź zialonkaj. Dla hetaha špijon pryjechaŭ u balnicu da Navalnaha i prapanavaŭ jamu dapamohu ź pierakładam i aryjentacyjaj u horadzie. Tady jon zrabiŭ sełfi z apazicyjanieram.
Paśla hetaj sustrečy, jak piša WSJ, Hansales adpraviŭ svaim kurataram padrabiaznaje apisańnie sustrečy, u jakim byŭ navat parol ad WiFi-roŭtara ŭ kaviarni, dzie źbiralisia prychilniki Navalnaha.
A praź niekalki miesiacaŭ Hansales dałučyŭsia da sustrečy Navalnaha ź inšymi viadomymi rasijskimi apazicyjanierami. Udzielniki sustrečy vypivali, i nichto nie viedaŭ, što za adnym stałom ź imi siadzić špijon, adznačaje hazieta.
Siarhiej Čarkasaŭ
Vykryty ŭ Niderłandach u 2022 hodzie raźviedčyk Siarhiej Čarkasaŭ, jaki pradstaŭlaŭsia brazilskim aśpirantam Viktaram Fierejra, byŭ złoŭleny praz pamyłku ŭ reziume, piša WSJ.
Jon napisaŭ, što pracavaŭ u turystyčnym ahienctvie ŭ Rya-de-Žaniejra, jakim, jak ličyli ŭ CRU, kiravaŭ aficer HRU. Akramia taho, u 2018 hodzie, kali jon vydavaŭ siabie za studenta ŭ Vašynhtonie, inšyja studenty byli źbiantežanyja jahonym dziŭnym akcentam, adznačaje WSJ.
Čarkasava zatrymali, kali jon prylacieŭ u Amsterdam, kab prajści stažyroŭku ŭ Mižnarodnym kryminalnym sudzie ŭ Haazie. U aeraporcie ŭ jaho praskanavali ŭsie jahonyja pryłady i vyjavili na noŭtbuku čatyrochstaronkavy dakumient ź jahonaj lehiendaj, dzie było apisana tłumačeńnie jaho śpiecyfičnaha akcentu i toje, čamu jon, u adroźnieńnie ad bolšaści brazilcaŭ, nie jeść rybu.
Kali jaho departavali ź Niderłandaŭ u Braziliju, na jahonym čamadanie byŭ napisany niderłandcami nadpis «u HRU» (heta kałambur, kod IATA aeraporta San-Paŭłu, kudy jon lacieŭ — GRU).
Razmovy, jak sa špijonskich filmaŭ
Paśla zatrymańnia Dulcavych kiraŭnik piataj słužby FSB (apieratyŭnaj infarmacyi i mižnarodnych suviaziaŭ) Siarhiej Biasieda, jakoha WSJ nazyvaje hałoŭnym pieramoŭščykam Kramla pa abmienach źniavolenymi, asabista sustrakaŭsia ŭ Białhradzie z dyrektaram słavienskaha ahienctva raźviedki i biaśpieki (SOVA) Joškam Kadziŭnikam. Na sustrečy Biasieda zadaŭ Kadziŭniku pytańnie «Čamu vy vykonvajecie daručeńni Amieryki?», paśla čaho vykazaŭ pasłańnie Uładzimira Pucina pra žadańnie viarnuć špijonaŭ.
Paźniej Kadziŭniku patelefanavaŭ Mikałaj Patrušaŭ, jaki zajmaŭ tady pasadu sakratara Rady biaśpieki Rasii. Jon prapanavaŭ abmianiać Dulcavych na słaviencaŭ, jakija znachodziacca ŭ rasijskich turmach.
Kali Kadziŭnik adkazaŭ, što ŭ Rasii niama aryštavanych słaviencaŭ, Patrušaŭ pamarudziŭ, a zatym, jak apisvaje WSJ, pahroźliva spytaŭ: «Vy ŭpeŭnienyja?»
Rola Pucina
Hazieta źviazvaje adradžeńnie rasijskaj špijonskaj sietki z asobaj Pucina, jakoha nazyvaje hałoŭnym prychilnikam špijonskaj litaratury ŭ Kramli i nahadvaje pra jahonuju luboŭ da savieckaha sieryjała «Ščyt i mieč».
Jašče ŭ 2000 hodzie jon raskazvaŭ, što sieryjał paŭpłyvaŭ na jahony vybar prafiesii: spačatku Pucin źbiraŭsia być lotčykam, ale potym «knihi i filmy typu «Ščyt i mieč» zrabili svaju spravu».
Hansales i Dulcavy viarnulisia ŭ Rasiju ŭ ramkach maštabnaha abmienu źniavolenymi pamiž Rasijaj i krainami Zachadu.
«Chaču padziakavać Vam za viernaść prysiazie, svajmu abaviazku i svajoj krainie, jakaja vas nie zabyłasia», — kazaŭ Pucin im i inšym asobam, jakija viarnulisia ŭ krainu. Dulcavych paśla hetaha Pucin tajemna ŭznaharodziŭ ordenami mužnaści.
Čarkasava ŭ Brazilii prysudzili da 15 hadoŭ pazbaŭleńnia voli, ale paźniej prysud źmiakčyli da piaci hadoŭ. U pačatku 2024 hoda jamu vystavili novaje abvinavačvańnie ŭ admyvańni hrošaj.
Jašče adnym zatrymanym na Zachadzie i abmianianym u žniŭni špijonam staŭ Michaił Mikušyn, adnak u publikacyi WSJ nie havorycca pra toje, što pryviało da pravału jahonaj misii.
Dzieci špijonaŭ Dulcavych tolki pry abmienie daviedalisia, što jany rasijanie, a nie arhiencincy
Rasijskuju špijonku, jakaja źbirałasia spakusić i vykraści žurnalista Hrozieva, pry aryšcie zaśpieli ŭ łožku ź inšym ahientam Kramla
Čamu rasijskich palitviaźniaŭ vyzvalili, a biełaruskich nie? Usio prosta
U Polščy patłumačyli, čamu rasijskaha špijona Rubcova nie abmianiali na Pačobuta
Abmienieny rasijski špijon jak minimum dva razy prychodziŭ u ofis da Łatuški
Kamientary