Stvałavyja hienitalii

Z mužčynskich jaječak udałosia vyłučyć kletki, ź jakich, biez anijakich hienetyčnych manipulacyjaŭ, možna vyraścić luby orhan biaz ryzyki niepryniaćcia ich darosłym arhanizmam.

Žančynam nie pašancavała: kletki, što znachodziacca ŭ jaječnikach, patrebnymi ŭłaścivaściami nie vałodajuć.

Z usimi pośpiechami bijatechnalohii i tkankavaj inžyneryi ŭ stvareńni štučnych orhanaŭ u bližejšy čas mała chto sumniavajecca. Ale niahledziačy na vielmi perspektyŭnuju karcinu, da hetaha času nia vyrašanaje asnoŭnaje pytańnie – krynica žyvych kletak. Aptymalny, z punktu hledzišča mnohich specyjalistaŭ, zarodkavy materyjał nielha vykarystoŭvać jak z etyčnych mierkavańniaŭ, tak i praz pytańni bijalahičnaj biaśpieki – bo ŭ lubym razie heta kletki inšaha arhanizmu.

Viadoma, hienetyčnyja manipulacyi, što dazvolili adpaviednyja hienetyčnyja manipulacyi, dazvalajuć pieraadoleć usie barjery, ale vykarystać atrymany padobnym čynam materyjał niebiaśpiečna. Častkova tamu navukoŭcy da hetaha času praciahvajuć šukać adekvatnuju «krynicu maładości» u darosłym arhaniźmie.

Hetym razam

abjektam numar adzin stali mužčynskija jaječki, u jakich znachodziacca prymardyjalnyja kletki, što dajuć pry dzialeńni spermatazoidy.

Jak vyśvietliłasia, jany majuć ułaścivaść plurypatentnaści, to bok zdolnyja pieratvaracca va ŭsie viadomyja typy kletak darosłaha arhanizmu.

Pieravahaŭ – u perspektyvie i terapeŭtyčnych –u stvałavych kletak šmat, voś tolki da niadaŭniaha času svaboda vybaru była vielmi abmiežavanaja z‑za nakanavanaści losu asobnych kletak našaha arhanizmu. Heta źviazana z padziełam zarodku na try listki jašče padčas embryjanalnaha raźvićcia. Ekta‑, enda‑ i mezaderma, viadomyja ŭžo bolš za stahodździe, dajuć pačatak adpaviednym tkankam, a tkanki, pry abjadnańni, farmujuć orhany.

Naprykład, z ektadermy raźvivajecca epitelij skury i nervovaja tkanka, z mezadermy — myšcy, kletki kryvi i złučalnaja tkanka, z endadermy — hiepatacyty piečani. Adpaviedna, u zaležnaści ad taho, ź jakoj tkanki ŭ darosłaha čałavieka buduć vyłučanyja stvałavyja kletki, tym napramkam i budzie abmiežavanaje ich raźvićcio.

Navat samyja «perspektyŭnyja» multypatentnyja mezenchimalnyja stvałavyja kletki, jakija atrymlivajuć z kosnaha mozhu, pieratvarajucca tolki ŭ tkanki mezadermalnaha pachodžańnia: kostku, myšcy i tłušč. A atrymać nejrony z stvałavych kletak epiteliju i zusim niemahčyma.

Toje, što aŭtary publikacyi ŭ Nature źviarnulisia da jaječak, nia dziva. Bo mienavita tam «pieradzaradžajecca» našaje žyćcio, kali z prymardyjalnych kletak ŭtvarajucca spermatazoidy. Papiarednija daśledavańni myšynych jaječak byli vielmi abnadziejvajučymi, tak što Skutele i jahonym kaleham zastałosia tolki paŭtaryć udałyja eksperymenty, ale ŭžo z čałaviečym materyjałam.

I ŭ ich heta atrymałasia:

z parenchimy jaječak jany vyłučyli kletački, praktyčna identyčnyja embryjanalnym stvałavym.

Pakolki apošnija možna atrymać tolki z žyvych zarodkaŭ čałavieka i abartyŭnaha materyjału, to pieršaja pieravaha novaha metadu stanovicca vidavočnaj.

Što ž datyčycca patencyjału da pieratvareńnia ŭ inšyja kletkavyja typy, a značyć, i perspektyvaŭ kliničnaha vykarystańnia, to tut usio taksama atrymałasia ŭdała. Konrad i jaje kalehi atrymali niekalki dyferencyjavanych linijaŭ, u pryvatnaści, insulinsyntezujučyja kletki padstraŭnikavaj załozy, akramia taho, prademanstravali plurypatentnaść i padobnaść svaich padapiečnych z embryjanalnymi stvałavymi kletkami. Darečy, dakładna takija ž dokazy – niekalki dyferencyjanavanych linijaŭ — u svoj čas pradstaŭlaŭ i zhańbavany paźniej karejec Chvan U Suk; chočacca spadziavacca, što z Skutełaj takoha nia zdarycca, navukovaja supolnaść dobra navučanaja horkim karejskim dośviedam.

Jak i ŭ embryjanalnych stvałavych kletak, u vyłučanych ź jaječak plurypatentnych kletak jość šmatlikija markiory, jakija ŭskosna śviedčać pra ich «stvałavy» stan.

A samaje hałoŭnaje – pry vykarystańni i hadavańni jany dajuć vytvornyja ŭsich troch zhadanych listkoŭ.

Kali ž pierasadzić pamiečanyja prymardyjalnyja kletki ŭ embryjon na zusim rańnich stadyjach raźvićcia, to jany navat prymajuć udzieł u raźvićci niekatorych orhanaŭ.

A voś jašče adna ŭłaścivaść nakładaje peŭnyja abmiežavańni na budučaje vykarystańnie. Pierasadka imunadeficytnym myšam niekalkich takich kletak (jak čałaviečych u ciapierašniaj pracy, tak i myšynych u minułaj) vyklikała raźvićcio puchlinaŭ‑teratomaŭ. U pryncypie, ich źjaŭleńnie taksama źjaŭlajecca dokazam plurypatentnaści, bo teratomy tym i roźniacca, što składajucca z kletak roznych listoŭ zarodka.

Źjaŭleńnia lubych puchlinaŭ u ludziej navukoŭcy dazvolić nia mohuć – tamu i eksperymenty pakul pravodziacca tolki na myšach. Chacia, kali vieryć navukoŭcam, źjaŭleńnia puchlinaŭ lohka paźbiehnuć, kali rabić pieršy etap dyferencyroŭki ŭ prabircy, a pierasadžvać kletki z užo vyznačanym losam.

Praŭda, ciapier kalektyŭ ryzykuje atrymać abvinavačvańni ŭ šaviniźmie, bo ź mierkavańniaŭ imunasumiaščalnaści skarystacca ź ich dasiahnieńniaŭ mohuć tolki mužčyny.

Vyłučyć padobnyja kletki z žanočych jaječnikaŭ niemahčyma, bo ŭ žanočym arhaniźmie pieršy etap ŭtvareńnia pałavych kletak skančajecca jašče ŭ embryjanalnym peryjadzie.

Zatoje inšych abmiežavańniaŭ u pieršym prybližeńni nie pradbačycca, i ź jaječak možna budzie atrymać, naprykład, siatčatku voka albo navat nejrony mozhu.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0