«Usiaho za tydzień litara Z stała simvałam novaha rasijskaha tatalitaryzmu». Što značyć Z, jakuju nazyvajuć novaj svastykaj?
Da druhoha tydnia vajny va Ukrainie łacinskaja litara Z stała ŭniviersalnym simvałam padtrymki rasijskaj ułady i bajavych dziejańniaŭ. Jaje možna znajści nie tolki ŭ sacsietkach, ale i na biłbordach u centrach rasijskich haradoŭ, na administracyjnych budynkach, muziejach i na samich rasijanach — na adzieńni, navat u makijažy i manikiury, piša BBC.
Krytyki nazyvajuć simvał Z novaj svastykaj, a prychilniki ŭvarvańnia va Ukrainu ličać jaho simvałam padtrymki armii, jakaja, pavodle aficyjnaj viersii Kramla, zmahajecca z «nieanacystami».
Pry hetym nichto dakładna nie viedaje, što aznačaje hetaja i inšyja litary na rasijskaj vajennaj technicy. Minabarony Rasii śćviardžaje, što Z značyć «Za Pieramohu»; ekśpierty miarkujuć, što heta abaznačeńnie taktyčnych hrup.
«Z nakryvaje krainu»
U pieršyja dni rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu ŭ sacsietki trapili vyjavy rasijskaj vajennaj techniki z naniesienymi na jaje łacinskimi litarami: Z, V i inšymi.
Najbolš časta ź ich sustrakajecca Z, jakaja nieŭzabavie stała markieram padtrymki dziejańniaŭ rasijskaj ułady.
U ramkach adnaho z fłešmobaŭ ludzi i aŭtamabili stali litaraj Z, kab ich sfatahrafavaŭ dron — takija akcyi prachodzili ad Pieciarburha da Surhuta. U Kuzbasie da ich padklučylisia samazvały BiełAZ.
U Kazani ŭ takim ža fłešmobie pryniali ŭdzieł pacyjenty dziciačaha chośpisa, a taksama ich baćki i piersanał ustanovy.
Futbołki ź litaraj Z źjavilisia ŭ najbujniejšych rasijskich internet-kramach; ich vypuściŭ dziaržaŭny telekanał RT .
Novy simvał vykarystoŭvajecca i dla zapałochvańnia apanientaŭ. U Maskvie palicyjanty, jakija pravodzili pieratrusy ŭ ofisach «Miemaryjała», pakinuli papiery ź litaraj Z i podpisam «Miemaryjał — usio».
Litaru Z nieviadomyja namalavali na dźviarach kvatery ŭdzielnicy Pussy Riot Ryty Fłores, a taksama kinakrytyka Antona Dolina .
«Z — novaja svastyka — nakryvaje krainu», — napisaŭ u Telegram žurnalist i śpiavak Ihar Hryhorjeŭ.
Ź im pahadžajecca kałumnistka časopisa New Yorker Maša Hiesen :
«Hrafična Z vidavočna bližejšaja da svastyki, čym da luboha viadomaha savieckaha simvała, takoha jak čyrvonaja zorka, sierp i mołat ci čyrvony ściah».
«Usiaho za tydzień Z stała simvałam novaha rasijskaha tatalitaryzmu», — piša Hiesen.
Dziaržaŭnyja orhany, fiederalnyja i miascovyja čynoŭniki, praŭładnyja znakamitaści i prostyja prychilniki ŭłady stali stavić łacinskuju litaru na avatary ŭ sacsietkach.
Rasijskija i ŭkrainskija karystalniki sacsietak taksama paraŭnoŭvali novy simvał z nacysckimi emblemami. Tak, runičny znak «Volfsanhiel», padobny na łacinskuju Z, byŭ taktyčnym znakam niekalkich dyvizij SS i Viermachta; a bližej za ŭsio pa vyhladzie — emblema 4-j dyvizii SS, jakaja vajavała pad Łuhaj, Pskovam i Leninhradam.
Adnak, jak ličyć śpiecyjalist pa rasijskaj vajennaj prapahandzie Ien Harner, nasamreč
hetaja kampanija — pradukt kramloŭskich palittechnołahaŭ, zamaskiravany pad nizavuju inicyjatyvu.
Ekśpiert pryvodzić u prykład vypadak Stupina, nievialikaha horada ŭ Maskoŭskaj vobłaści, dzie litaraj Z vystrailisia darahija inšamarki, a zdymali ich drony — hetak ža, jak i ŭ inšych padobnych akcyjach, jakija arhanizoŭvali dziaržaŭnyja ci praŭładnyja arhanizacyi.
Realnym pakazčykam padtrymki mohuć być tolki sacsietki, ličyć daśledčyk, a ŭ ich niama prykmiet masavaha, usienarodnaha vykarystańnia hetaha simvała.
Što značać hetyja litary?
Navat prychilniki ŭłady, jakija vystrojvajucca litaraj Z, pryznajuć, što jany nie viedajuć, što jana značyć.
Rasijskaje Minabarony spačatku prapanavała traktavać Z jak «Za pobiedu», a V — jašče adnu litaru z vajennaj techniki — jak «Siła v praVdie», ale potym u dadało mnostva inšych varyjantaŭ, uklučajučy «Za śviet», «Za pacanoV», «Kohda Rośsija poZvała» i h.d.
Z i V — abaznačeńni techniki Zachodniaj i Uschodniaj vajennych akruh adpaviedna, kazaŭ zasnavalnik žurnalisckaj hrupy Conflict Intelligence Team (CIT) Rusłan Levijeŭ u intervju kanału «Nastojaŝieje vriemia».
Pa słovach Levijeva, jaki spasyłaŭsia na svaje krynicy ŭ rasijskim vojsku, adznačanaja trochkutnikam technika adnosicca da Paŭdniovaj vajennaj akruhi, a dyjahanalnaj rysaj — da Centralnaj.
Ułasnuju teoryju pradstaviŭ i ŭkrainski hienštab: pavodle jaho infarmacyi, Z staić na technicy «ŭschodnich sił RF», Z u kvadracie — vojskaŭ z Kryma, O — vojskaŭ ź Biełarusi, V — marskoj piachoty, X — atradaŭ z Čačni, A — śpiecnaza.
Adnak ukrainskaje ahienctva UNIAN publikavała fatahrafii nibyta źniščanych atradaŭ «kadyraŭcaŭ», na jakich technika paznačanaja litaraj V, što supiarečyć hetaj viersii.
U rasijskich ŚMI raspaŭsiudžvałasia viersija, pavodle jakoj hetyja litary mohuć być inicyjałami Uładzimira Zialenskaha (Zelensky Volodymyr Oleksandrovych), adnak ekśpiert, jaki ahučyŭ jaje, sam rastłumačyŭ, što heta tolki domysły.
«Heta abaznačeńni apieratyŭnych hrup, — adkazaŭ na pytańnie Bi-bi-si ab značeńni litar Majkł Kofman, dyrektar rasijskaj prahramy ŭ Centry vajenna-marskoha analizu ZŠA. — Heta prosta litary, jakija jany abrali».
Na dumku Kofmana, za hetym vybaram moža i nie stajać nijakaha hłybokaha sensu.
Kamientary