«My «pavinny» dziaržavie? Tady i dziaržava mnie pavinna». Snycina — pra čynoŭnikaŭ, svaju kramu mierču i toje, čamu vieryć u pieramohu
Siarod usich spartsmienaŭ, što vystupajuć za pieramieny ŭ Biełarusi, hołas Kaciaryny Snycinaj — adzin z samych hučnych. Słavutaja baskietbalistka i były kapitan naczbornaj ciapier hulaje za turecki «Nesibe Ajdyn». Paśla zakančeńnia baskietbolnaha siezona ŭ Turcyi my sustrelisia z Kaciarynaj. Čym jana ciapier žyvie i što daje joj vieru ŭ lepšaje — u intervju «Našaj Nivy».
«U mianie jość hulni, u jakich spačatku my hulali prosta nieprahladna, a potym vyjhravali — tak i ŭ žyćci»
«Naša Niva»: Čym ciapier žyvie Kaciaryna Snycina?
Kaciaryna Snycina: Biełaruskimi navinami. Mnie zdajecca, i ja, i ludzi navokał — usie my pastajanna ŭ hetaj temie, bo my ŭsie žadajem viarnucca dadomu, u volnuju krainu. A jašče hulała ŭ baskietboł da adpačynku, i heta byŭ adzin z samych ciažkich maich siezonaŭ. Nie mahła dačakacca, pakul jon skončycca, bo vielmi chacieła chutčej pryjechać u Vilniu i rabić narešcie niešta jašče akramia taho, kab prosta davać z Turcyi intervju.
«NN»: Siezon byŭ ciažki ŭ maralnym płanie?
KS: Nie tolki. Jašče zimoj, pasiaredzinie siezona, u mianie zdarylisia dźvie traŭmy, i paśla viartańnia na placoŭku ja ŭžo nie mieła takoj dobraj statystyki, jak zvyčajna. A potym bachnuła vajna, i mianie zusim nakryła. Išła na treniroŭku, kali treba, ale było adčuvańnie, što ź mianie nibyta demientary vysmaktali enierhiju, jak u «Hary Potery». Niejak daciahnuła da kanca siezona, maja kamanda ŭ vyniku zaniała čaćviortaje miesca ŭ čempijanacie.
Kali ŭ nas pačalisia hulni płej-of, skazała sabie: Snycina, treba niešta źmianiać! Kožnuju ranicu pačała vychodzić na vulicu biez telefona na 20 chvilin, zajmałasia dychalnaj himnastykaj i praktykavała ŭdziačnaść. Takim čynam trochi pieraviała siabie na stanoŭčy nastroj i chacia b u kancy siezona hulała bolš-mienš padobna da siabie.
«NN»: Kali vy praktykujecie ŭdziačnaść, to za što vy ciapier udziačnyja?
KS: Pačynaju hety rytuał voś z čaho: ja ŭdziačnaja svajmu ciełu za toje, što maju mahčymaść hulać u baskietboł i ranicaj ustavać z łožka. Ja ŭdziačnaja svaim baćkam za toje, što jany ŭ mianie jość, udziačnaja za toje, što śviecić sonca i ja mahu dychać hetym čystym i śviežym pavietram.
Zdajecca, heta paŭsiadzionnyja momanty, ale jany časta prachodziać mima nas. Dumaješ: za što mnie być udziačnym? A potym pačynaješ šukać i razumieješ, što navat kali ŭ ciabie ŭsio idzie drenna, usio roŭna jość rečy, za jakija ty možaš i pavinien być udziačny prosta tamu, što jany jość u tvaim žyćci. Vielmi šmat ludziej u majoj krainie ciapier nie mohuć dychać śviežym pavietram i smačna śniedać, i šmat chto va Ukrainie ŭžo nikoli nie zdoleje heta adčuć.
«NN»: Vy prychilnica pazityŭnaha myśleńnia?
KS: Tak, ja takaja. A jašče jak pahladžu, kolki maich siabroŭ praciahvajuć rabić niešta dla Biełarusi, kažu sabie: Snycina, chopić adpačyvać, nu davaj užo! Mianie vielmi natchniaje Śviatłana [Cichanoŭskaja], nie ŭjaŭlaju, jak jana pracuje ŭ takim hrafiku ŭžo druhi hod. Heta adzin z tych ludziej, chto mianie matyvuje.
Pieršy raz pabačyła jaje na mierapryjemstvy ŭ Łukišskaj turmie ŭ minułym hodzie. Dla mianie jana — uvasableńnie Biełarusi: spakojnaja, mocnaja žančyna. U toj ža čas, jak mnie pakazałasia z našaj kamunikacyi, jana vielmi prostaja. Dumaju, šmat u kaho jość takija ludzi, kaho ty viedaješ piać chvilin, ale razumieješ, što heta — tvoj čałaviek, u mianie tak sa Śviatłanaj.
«NN»: Što płanujecie na adpačynak?
KS: Ciapier ja źbirajusia pajeździć pa Jeŭropie i zavitać da roznych dyjaspar, hutaryć ź biełarusami, jakija praciahvajuć zmahacca za ŭsich nas. Chaču brać u ich maleńkija intervju, kab hetyja hutarki pakazvali biełarusam unutry krainy, što pra ich nie zabylisia.
My tut usio roŭna pavinny praciahvać aśviatlać padziei ŭ krainie, bo biełarusam u toj ciemry zdajecca, što pra ich zabyli i ničoha nie ruchajecca. Heta my bačym, što to niejkaja kraina vydzielić dapamohu, to jašče niedzie prałabirujuć intaresy biełarusaŭ, a znutry krainy ŭsio heta vyhladaje našmat bolš nieprahladna.
Ale nasamreč, pra Biełaruś nie zabylisia i nie zabuducca, pakul jość ludzi zvonku krainy, i nie abaviazkova heta niadaŭnija emihranty. U Vienie, dzie ja była niadaŭna, niama nikoha z vyjechaŭšych paśla 2020 hoda, bo tam vielmi ciažka lehalizavacca. I ŭsio roŭna heta aktyŭnyja ludzi, tyja, chto budzie zmahacca da pieramohi.
U mianie ŭ karjory jość hulni, u jakich spačatku my hulali prosta nieprahladna, a potym vyjhravali — tak i ŭ žyćci. Nie maju adkazu na toje, što treba zrabić, kab pieramahčy. Ale maja viera bazujecca na tym, što pryvykła va ŭsich rečach bačyć choć niešta stanoŭčaje, i na tym, što baču: ludzi nie zdajucca. Maju vieru mnie dajuć biełarusy.
I ja baču praśviet. Kali našy dzieci buduć vučyć historyju, jany buduć pralistvać za dva-try ŭroki apisańni ŭsich hetych padziej, jakija dla nas ciahnucca biaskonca doŭha. A što tyčycca najhoršaha varyjanta, to ja vyrašyła, što pieražyvu dvuch dziadoŭ (uśmichajecca).
«Mnie nie soramna za toje, što ja biełaruska, bo viedaju, kolki rablu, kab supraćstajać režymu»
«NN»: Vaša byłaja kalažanka pa zbornaj Lindsiej Chardynh raspaviała ŭ niadaŭnim intervju, što vielmi rasčaravanaja svaim biełaruskim pašpartam, bo nie dumała, što hulała z tymi, chto zdolny padtrymlivać vajnu. Razumiejecie jaje?
KS: I ŭ mianie jość lohkaje rasčaravańnie, ale jano mnie nie pieraškadžaje žyć. Nie viedaju, kolki ludziej z majoj nacyjanalnaj kamandy padtrymlivajuć vajnu. Ale dumaju, što tyja, chto maŭčać, dla mianie chutka piarojduć u razrad prychilnikaŭ vajny, bo mienavita praz maŭklivuju zhodu situacyja ŭ našaj krainie dajšła da takoha trešu.
Mnie zdajecca, jabaćki nie zrazumieli b Lindsiej. Maŭlaŭ, čamu jana jašče niešta kaža, kali my joj dali pašpart, u jaje atrymałasia pajechać ź biełaruskaj zbornaj na Alimpijadu i jana ŭvohule pavinna nam nohi całavać? Nie! Zbornaj byŭ patrebny płejmejkier, baskietbalistka šukała sabie jeŭrapiejskuju kamandu. Vy syšlisia, padpisali kantrakt i pavinny adno adnamu tolki toje, što tam prapisana. Tamu ŭ mianie niama pytańniaŭ da jaje.
«NN»: Dziaržava dazvalaje sabie takuju rytoryku da šmat kaho sa spartsmienaŭ.
KS: Vy pra toje, što my ŭsie «pavinny» dziaržavie? Tady i dziaržava mnie pavinna, pavinna spakojnaje žyćcio ŭ krainie, dzie ja nie budu bajacca aryštu za toje, što vykazała svajo ŭłasnaje mierkavańnie. Heta dvuchbakovaja hulnia.
Nikoli raniej u heta nie ŭnikała, a ciapier dumaju: chto vam daŭ prava tak ličyć? Viedaju, što ludzi ŭ ministerstvie [sportu] tak i ličać, bo kali i ja z hetym rasła, to jany pražyli z hetym jašče bolš času, jany pryzvyčailisia tak ličyć. Prapuskała takija razmovy mima vušej, ale ŭ niejki čas pračnułasia.
Ja liču, što nikomu ničoha nie pavinna. My mieli kantrakt, vy mnie płacili, a ja hulała, rabiła što mahła na placoŭcy, atrymlivała traŭmy i raźbivała sabie ŭ kroŭ kaleni i łokci. Kaniečnie, kali ty hulaješ za nacyjanalnuju kamandu, heta bolš emacyjna, čym vychodzić na placoŭku ŭ niejkim čempijanacie. Ale nasamreč, my prosta pracavali razam, voś i usio.
Uspomniła ciapier usie hetyja razmovy, maŭlaŭ, chto ty takaja. A chto vy takija? Čamu vy stavicie majo žyćcio i maje spartovyja jakaści na druhoje miesca, a ja pavinna tolki hladzieć na vas i paŭtarać, jak usio cudoŭna ŭ majoj krainie? Što, kali ŭ mianie i ŭ bolšaści ludziej inšaje mierkavańnie?
«NN»: Dumajecie, hetyja čynoŭniki nie razumiejuć, što kraina ŭ nas adna?
KS: Tak. Inšaja sprava, kali b my žyli ŭ krainie, dzie babulam nie treba ličyć kožnuju kapiejku, dzie ludzi ź invalidnaściu mahli b u lubym horadzie Biełarusi sami chacia b naviedać apteku. Baču na byłym Tut.by šmat natatak pra toje, što treba sabrać dzicionku hrošy na ŭkoł, ale čamu heta robiać ludzi, kali heta praca dziaržavy?
Ale ž my nie takaja kraina, i tamu treba źmianiacca. Liču, što kali b ciapier była toj ža baskietbalistkaj, jakoj była 15 hadoŭ tamu, to nie dasiahnuła b ničoha, što maju ciapier. Ale na praciahu karjery ja raźvivałasia, u kahości ściahvała treniroŭki, zajmałasia dadatkova, i heta narmalna. Kali b ja nie źmianiłasia, dla mianie heta było b žudasna.
I toje ž samaje ź dziaržavaj. Kali ŭ vas usio dobra — okiej, ale kali ŭsio idzie nie tudy, chiba vy nie možacie padumać pra toje, što varta niešta źmianiać?
«NN»: Mižnarodnaja fiederacyja baskietboła adchiliła biełaruskuju zbornuju ad usich svaich turniraŭ. Što dla vas heta značyć?
KS: Viedajecie, u kamandu z majho čempijanatu niadaŭna pryjechali dźvie ŭkrainki. Kali pačałasia vajna, jany nie mahli viarnucca dadomu, i naš kłub prapanavaŭ im hulać u siabie. U vyniku my śpisalisia ź imi, i ja zrabiła ź imi efir u Instagram.
Spytała ŭ ich, što jany dumajuć pra sankcyi. Mnie skazali: «My ciapier nie možam hulać i navat znachodzicca doma, dyk jak kamandy krain, što na nas napali, mohuć spakojna hulać? Heta niespraviadliva». I ja zhodnaja. Taksama spytała ŭ ich pra toje, što budzie, kali zdymuć sankcyi, dyk dziaŭčaty adkazali, što sankcyi zdymuć tady, kali my im adbudujem usie [baskietbolnyja] zały. Nie kirujusia pomstaj, prosta viedaju, što jość baskietbalistki, jakija paciarpieli ad dziejańniaŭ režymaŭ.
Mnie pisali, maŭlaŭ, spartsmieny pa-za palitykaj i tamu nievinavatyja. Razumieju, što hetyja ludzi nie navodzili harmaty na Ukrainu, ale dzie spraviadlivaść? Maja kraina napała na Ukrainu, tamu naša zbornaja nie moža spakojna hulać, pakul ukrainskija dziaŭčaty nie mohuć viarnucca dadomu ci siadziać pad bambardziroŭkami.
Mnie taksama pisali, što ZŠA taksama na niekaha napadali, i sankcyi tady nie ŭvodzili. Ale, jak by strašna heta ni hučała, dla mianie ŭsio heta było niedzie daloka i mianie nie zakranuła. A hetaja vajna adbyvajecca prosta pierada mnoj, i ŭ hetym vypadku ja liču, što sankcyi patrebnyja.
«NN»: Čamu ličycie dla siabie nieabchodnym havaryć jašče i pra Ukrainu?
KS: Tamu što heta i maja vajna. Nie mahu pajechać tudy vajavać, ale mahu dapamahać praz svoj Instagram. Arhanizavała zbor dla vałanciorskaj arhanizacyi «Piačerskija kociki», taksama dla vałancioraŭ, što dapamahajuć ukrainskim žyviołam.
Mnie samoj važna choć kapiejkaj dapamahčy ludziam i žyviołam, i toje ž samaje ja rablu ŭ dačynieńni da Biełarusi. Časam dapamahaju niepublična, bo byvaje niebiaśpiečna zaklikać da dapamohi niekamu ŭ Biełarusi, da kaho praz hetuju kapiejku potym mohuć pryjści.
«NN»: Čamu ŭsprymajecie hetuju vajnu jak svaju?
KS: Tamu što z krainy, dzie ja vyrasła i pašpart jakoj maju, laciać rakiety na terytoryju Ukrainy, i ja nie viedaju, kolki žyćciaŭ zabrali hetyja rakiety. Adčuvaju i svaju adkaznaść. Mnie nie soramna za toje, što ja biełaruska, bo viedaju, kolki rablu, kab supraćstajać režymu. Dumaju, heta spryjaje tamu, kab u našaj historyi takoje bolš nikoli nie zdaryłasia.
«Časam treba stać čałaviekam, jaki ličyć, što ŭsio mahčyma»
«NN»: Što rabić z tymi, chto rasčaravaŭ u hety ciažki čas?
KS: Ničoha. Kali kibierpartyzany pradstavili śpisy ludziej, chto zvaniŭ u milicyju i skardziŭsia na pratestoŭcaŭ, dumaju, kožny biełarus hladzieŭ, ci jość tam jaho znajomyja i susiedzi. U toj čas ja padumała: jak my budziem ź imi žyć u adnoj krainie?
A potym zrazumieła, što takich ludziej — mienšaść. Hetyja ludzi mohuć być hučniejšymi za inšych, tamu tolki zdajecca, što ich bolš. Pytańnie ŭ tym, jak im žyć z nami ŭ novaj krainie, dzie buduć zakony i pravy čałavieka, dzie narmalna razmaŭlać na biełaruskaj i ruskaj movie i być tym, kim chočaš? A takaja kraina budzie, bo my da hetaha metanakiravana idziom.
«NN»: Vy kažacie pra novuju krainu, ale ž jaje pakul što nie bačna.
KS: I što? Jość šmat sposabaŭ pieraadoleć adlehłaść da jaje, pytańnie ŭ tym, rabić niešta ci nie. Mnie zdajecca, vielmi važna padtrymlivać tych, chto sprabuje zachoŭvać aktyŭnaść. Krytykavać rašeńni, naprykład, Śviatłany — heta narmalna, ale paśla krytyki pavinien być abzac z alternatyŭnaj idejaj. Kali vy nie vierycie ŭ pratest — prosta nie pieraškadžajcie inšym, i tady tyja, chto choča dabicca pieramohi, atrymajuć jaje.
Zdajecca, heta ŭ mianie z baskietboła. Kali adčuvaješ niehatyŭ — nie pieraškadžaj inšym ludziam, jakija pryjšli na hetuju hulniu i žadajuć jaje vyjhrać.
Mahčyma, my jaje prajhrajem, ale potym budzie nastupnaja hulnia, i paśla kožnaha miesiaca, u jaki my nie skinuli režym, prychodzić nastupny. I my budziem zmahacca, bo dla nas nie norma, što ludzi hnijuć u turmach i što babulu-piensijanierku sudziać u kletcy. Što nastupnaje, hiljacina?
«NN»: Jak majecca vaš anłajn-mahazin adzieńnia?
KS: Raspracoŭvajem novyja dyzajny. Kali my jaho zapuścili, u mianie było dziŭnaje adčuvańnie: maŭlaŭ, ja raspaviadaju pra palitviaźniaŭ i sudy, i paralelna z hetym prapanuju kuplać svoj mierč. Zdajecca, heta ŭ mianie jašče z tych časoŭ, kali ličyła, što nie maju prava niešta razumieć pra palityku, kali ja spartsmienka.
A potym padumała, što mahu i być spartsmienkaj, i zmahacca za Biełaruś, i jašče i pradavać mierč. Mahu być usim, kim pažadaju, jak minimum za miažoj (uśmichajecca).
«NN»: Hetaja ideja, što spartsmien ničoha nie razumieje ŭ palitycy — heta čysta biełaruskaja źjava?
KS: Napeŭna, nie. Kali ŭ nas pačalisia pratesty, hutaryła z turčankami, i pamiataju, što jany davoli paviarchoŭna raspaviadali pra padziei ŭ svajoj krainie. Taksama padpisanaja na mnohich turčanak, i nikoli nie bačyła ad ich palityčnaha kantentu ŭ sacsietkach.
Kali hutaru z turčankami sa svajoj kamandy, tłumaču im, što im nie abaviazkova vykazvacca pra palityku, ale raju chacia b uniknuć u temu — maŭlaŭ, heta vam spatrebicca, bo vy nie razumiejecie, što ŭ vas jość hołas. Da 2020 hoda ja pra heta nie zadumvałasia, nie razumieła, što mahu i što pavinna vykazvać svaju pazicyju. Pavinna, bo za mnoj sočać ludzi, u tym liku maje balelščyki, i im važna viedać, što ja dumaju. Mahčyma, kali b ja i raniej abmiarkoŭvała ŭ siabie ŭ sacsietkach situacyju ŭ krainie, inšyja ludzi taksama b pra jaje zadumalisia. Heta da taho, što spartsmieny nibyta «pa-za palitykaj».
«NN»: Što dapamahaje vam ciapier padtrymlivać suviaź ź Biełaruśsiu?
KS: U mianie niadaŭna spytali, dzie ja ciapier siabie adčuvaju jak doma, a ja nie zdoleła adkazać. Nie liču, što ŭ mianie jość dom niedzie akramia Minska. Ale potym ja pryjechała ŭ Vilniu, dzie žyvuć maje siabry, u tym liku i najlepšaja siabroŭka. Zrazumieła, što i ŭ hetym vypadku možna chacia b na niekalki hadzin adčuvać siabie jak doma, kali ty razam ź blizkimi ludźmi.
«NN»: Što b vy ciapier skazali biełarusam?
KS: Treba siabie bierahčy, i fizična, i maralna, bo ŭ hetym vypadku ŭ nas buduć siły zmahacca dalej. Zaŭsiody ŭ vašym akružeńni buduć ludzi, jakija ličać, što ničoha niemahčyma, i tyja, chto vieryć, što mahčyma ŭsio. Časam treba chacia b praź siłu voli stać čałaviekam, jaki ličyć, što ŭsio mahčyma, i być prykładam dla inšych ludziej.
Mnie paščaściła: vakoł mianie jość ludzi, jakija sa žniŭnia 2020 hoda zmahajucca bieź pierapynku. Ale razumieju, što i sama ciapier stała takim ža čałaviekam dla inšych ludziej, i hety łancužok nie spynicca. Prosta budźcie saboj, budźcie biełarusami i padtrymlivajcie ludziej navokał vas.
Jak i ŭ luboj spartsmienki, u mianie jość na kampjutary zapisy maich najlepšych hulniaŭ, i ciapier, padčas ciažkaha siezona, ja vyrašyła ich pierahladzieć. Pabačyła, jak kłasna ja mahu hulać! I ciapier, kali niechta adčuvaje siabie adzinokim u Biełarusi, prosta adkryjcie videazapisy z 2020 hoda i pahladzicie, jak my ŭsie padtrymlivali adno adnaho. Nas ža tysiačy, sotni tysiač! Prosta ŭ hetaj ciemry časam zdajecca, što ty adzin, i što jana nieprahladnaja, ale heta nie tak, i za kožnaj nočču nadychodzić śvitanak.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆBiełaruskija spartoŭcy razam vystupili suprać vajny. Chto padpisaŭ zvarot?
Biełarus-pastar vyjhraŭ vialiki zabieh u Polščy. Paśla hetaj hutarki vy jaho dakładna palubicie
«Padlik hałasoŭ jak sataniscki rytuał». Były člen kamisii raskazaŭ, jak u Biełarusi falsifikujuć vybary8
Kamientary