Važna viedać. Jakim čynam represiŭnyja orhany dastajuć užo vydalenuju infarmacyju z Telegram i što možna z hetym zrabić?
Zhadka pra toje, što siłaviki zdoleli «adnavić vydalenuju infarmacyju na telefonie», hučała ŭ niekalkich raskazach tych, kaho zatrymlivali. My vyrašyli heta pravieryć.
U svajoj pracy my abapiralisia na infarmacyju z akademičnych publikacyj, a taksama na infarmacyju ad inicyjatyŭ, jakija dapamahajuć biełarusam ź biaśpiekaj, — CyberBeaver i «Kibierpartyzanaŭ».
Niadaŭna my raspaviadali pra ekspartavańnie starych čataŭ, jakoje dazvalaje ŭznavić šmat vašych danych, pra jakija vy ŭžo zabylisia.
My adšukali ŭ Telegram funkcyju, jakaja moža być niebiaśpiečnaj dla biełarusaŭ. Voś jak zaścierahčy siabie i jak zrabić jaje karysnaj
Ale heta nie adziny sposab.
Uvachod u akaŭnty ludziej ź biełaruskim numaram, jakija nie aktyvavali dvuchfaktarnuju aŭtentyfikacyju
Schiema takaja: siłaviki ŭvachodzili ŭ akaŭnt čałavieka i pastajanna zapisvali ŭsie jahonyja paviedamleńni, akramia sakretnych čataŭ. Viadoma pra niekalki takich vypadkaŭ.
Pierakanajciesia, što vy pastavili dvuchfaktarnuju aŭtentyfikacyju i ŭnikalny parol dla jaje, a jašče lepš — stvarajcie akaŭnty na niebiełaruskija numary.
Jak zarehistravać ananimnyja akaŭnty ŭ Telegram, sacsietkach i inšych miesiendžarach — padrabiazny hajd
Keš
Telehram pakidaje ŭ svaim kešy (u Android znachodzicca pa šlachu «Android > data > org.telegram.messenger») davoli šmat danych, u tym liku ŭsio, što vy prahladajecie. Heta robicca dla taho, kab zabiaśpiečyć chutkaje funkcyjanavańnie miesiendžara.
Kab hetamu supraćstajać, vydalajcie keš telehrama rehularna, a taksama naładźcie maksimalna chutkaje aŭtavydaleńnie keša (1 dzień dla smartfonaŭ).
A ŭ kampjutarnaj viersii telehrama ad «Kibierpartyzanaŭ» jość mahčymaść amal biez znaku vydalić Telegram — pry vychadzie z akaŭnta aŭtamatyčna vydalacca ŭsie papki, źviazanyja ź miesiendžaram.
Aŭtavydaleńnie znachodzicca pa šlachu «Nałady > Danyja i schovišča > Vykarystańnie schovišča», a nižej možna abrać maksimalny pamier keša.
Uvaha: nałady aŭtavydaleńnia nie sinchranizujucca. Vielmi važna asobna naładžvać usie vašy pryłady, kab keš vydalaŭsia adusiul, a nie tolki z telefona.
Kali vy ŭvachodzili ŭ Telegram z braŭziera, to jon taksama pakidaje keš. Čyścicie keš braŭziera, pažadana — z dapamohaj prahram, jakija mohuć zabiaśpiečyć biezzvarotnaje zacirańnie infarmacyi (siarod biaspłatnych — CCleaner), abo ŭvachodźcie ŭ Telegram u «Režymie inkohnita», u jakim keš vydalajecca paśla vychadu (jašče lepš — praz TOR-braŭzier).
Taksama važna viedać, što, kali vy nie karystajeciesia prahramami biezzvarotnaha zacirańnia pamiaci, to častku vydalenaj infarmacyi možna budzie ŭznavić adrazu paśla vydaleńnia (prynamsi, na Windows). Niekatoryja rajać dla nadziejnaści prachodzicca pa ŭsioj volnaj pamiaci pryłady prahramami, jakija biezzvarotna vydalajuć danyja (CCleaner i Eraser dla Windows, iSchredder dla Android, iPhone Data Cleaner, Stellar Eraser i Panfone Data Eraser dla iOS i Permanent Eraser i Disk Drill Permanent Eraser dla Mac).
Vobłačnyja bekapy ŭ pryładach ad Apple
Jość šmat instrukcyj, u jakich śćviardžajecca, što častku vydalenaj infarmacyi z Telegram možna ŭznavić, kali skarystacca funkcyjaj iCloud Backup abo iTunes Backup.
(hartajcie nižej, kab pračytać praciah paśla napaminu pra toje, što pracu «Našaj Nivy» možna padtrymać)
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆDla taho, kab hetaha nie adbyvałasia, nie rabicie vobłačnyja bekapy telehrama na pryładach ad Apple. Robicca heta pa šlachu «Nałady > Apple ID > iCloud». U mieniu «Dadatki, jakija vykarystoŭvajuć iCloud» naciśnicie «Usie». Dalej deaktyvujcie naładu ŭ punkcie Telegram.
Važna taksama padumać pra toje, ci varta sinchranizavać i inšyja prahramy, da prykładu, Keychain, kudy zachoŭvajucca vašy paroli (na skrynšocie — «Paroli i źviazka klučej»).
Taksama, imavierna, lepš prybrać punkt «Reziervovaja kopija ŭ iCloud». Kali vy nie nabyvajecie płatnuju padpisku na iCloud, to hetaja opcyja ŭsio roŭna nie budzie pracavać, a jakija danyja jana sinchranizuje — da kanca niezrazumieła.
Składanyja mietady, jakimi karystajucca śpiecsłužby
Mahčymaści składanaha ŭznaŭleńnia mienavita vydalenaj infarmacyi z Telegram zaležać ad šmatlikich faktaraŭ i heta zusim niaprosta.
Da prykładu, adno z daśledavańniaŭ pa temie, pradstaŭlenaje ŭ internecie, nazyvajecca «Retrieving Deleted Records from Telegram». Daśledčyki karystajucca płatnymi prahramami, siarod jakich tyja, jakimi, prynamsi, raniej karystalisia biełaruskija siłaviki.
Akramia keša, tam analizujucca bazy danych telehrama, jakija znachodziacca ŭ zakrytaj vobłaści pamiaci smartfona na bazie Android. Dla hetaha jany atrymlivajuć Root (pravy supierkarystalnika), jaki dazvalaje im atrymać poŭny kantrol nad pamiaćciu, i «zabirajuć» paviedamleńni z zakrytaj vobłaści z dapamohaj admysłovych prahram, u tym liku i z sakretnych čataŭ.
My apytali pradstaŭnikoŭ niekalkich inicyjatyŭ, źviazanych ź biaśpiekaj, nakont takoj mahčymaści. Usie jany sychodziacca ŭ tym, što mahčyma ŭznavić niekatoruju častku infarmacyi, ale heta zaležyć ad madeli telefona, viersii i nazvy klijenta Telegram, inšych faktaraŭ, a taksama patrabuje davoli šmat vysiłkaŭ.
Dyk što ž rabić?
- Rehularna vydalajcie keš baz danych prahramy na Android. Robicca ŭ abnoŭlenym mieniu heta pa šlachu «Nałady > Danyja i schovišča > Vykarystańnie schovišča > mieniu z tryma kropkami > Ačyścić łakalnuju bazu danych».
- Naładźcie dvuchfaktarnuju aŭtentyfikacyju, nie hublajcie i nikoli nie pieradavajcie ad jaje parol. Ciapier pačaścilisia vypadki ŭzłomu Telegram.
- Pieryjadyčna praviarajcie aktyŭnyja sieansy ŭ punkcie mieniu «Nałady > Pryvatnaść i biaśpieka > Sieansy» (u viersii dla Mac — «Nałady > Aktyŭnyja sieansy»).
- Kali ŭ vas Android, to nie atrymlivajcie Root (pravy supierkarystalnika) i nie razbłakoŭvajcie zahruzčyk na pryładzie. Dla pryładaŭ Apple — nie rabicie Jailbreak. Kali vy nie viedajecie, pra što havorka, to ŭsio ŭ paradku, bo zrabić heta vypadkova niemahčyma (Root nie dajecca aŭtamatyčna).
- Svoječasova abnaŭlajcie prahramy i apieracyjnyja sistemy. A lepš za ŭsio naładzić aŭtaadnaŭleńnie, kab nie zabyvacca na hety važny dla biaśpieki krok — nie važna, Android heta, iOS abo Windows.
- Kali vaša pryłada sastareła i nie atrymlivaje abnaŭleńni, to adzinaje, što možna zrabić — heta zamianić pryładu. Nieaktualnyja viersii sistem vielmi ŭraźlivyja da ŭznaŭleńnia vydalenych danych.
- Sačycie za navinami pra biaśpieku ŭ ŚMI i kanałach, jakija raspaviadajuć pra biaśpieku dla biełarusaŭ. Siarod kanałaŭ najpierš heta «P-Telehram i kibierbiaśpieka» ad «Kibierpartyzanaŭ» i Cyberbeaver.
Nie bojciesia zapytać paradu. Da prykładu, inicyjatyva Cyberbeaver prapanuje biełarusam biaspłatnyja parady pa biaśpiecy praz svoj bot.
My zabylisia pra niešta ci niečaha nie ŭličyli? Možacie palepšyć našy parady? Kali łaska, pišycie nam: na e-mail ([email protected] ci [email protected]), u Telegram (kantaktny akaŭnt — nn_editor, paśla historyju čata lepš vydalić) abo ŭ kamientary pad hetym artykułam.
Čytajcie jašče:
My adšukali ŭ Telegram funkcyju, jakaja moža być niebiaśpiečnaj dla biełarusaŭ. Voś jak zaścierahčy siabie i jak zrabić jaje karysnaj
Jak zarehistravać ananimnyja akaŭnty ŭ Telegram, sacsietkach i inšych miesiendžarach — padrabiazny hajd
Skandał z Twitter: chakiery zajavili, što zavałodali danymi 400 miljonaŭ karystalnikaŭ. Čym heta pahražaje biełarusam i što rabić?
«Padlik hałasoŭ jak sataniscki rytuał». Były člen kamisii raskazaŭ, jak u Biełarusi falsifikujuć vybary8
Kamientary