«Adčyniajem dźviery, a tam terabarona». Pasoł Polščy raskazaŭ pra pieršyja vajennyja tydni ŭ Kijevie
Pasoł Polščy va Ukrainie Bartaš Cichocki, jaki nieŭzabavie zavieršyć pracu na hetaj pasadzie, zapomniŭsia jak adziny zachodni dypłamat, jaki zastaŭsia ŭ Kijevie ŭ pieršyja tydni vialikaj vajny.
Polskija dypłamaty ŭ Kijevie z kastryčnika 2021 hoda rychtavalisia da mahčymaj vialikaj vajny, a ŭ pieršyja dni ŭ apuściełaj stalicy sami zabirali rečy kaleh z kvater na vypadak maradziorstva i adnojčy sami byli pryniaty za zładziejaŭ. Pra heta ŭ intervju BBC Ukraina raspavioŭ Cichocki.
U intervju jon raskazaŭ, što da 20-ch dzion lutaha nie mieŭ dakładnaj upeŭnienaści, što vajna budzie, adnak pasolstva pačało rychtavacca da horšaha scenaryja jašče z vosieni — evakuiravać abo źniščać dakumienty, płanavać evakuacyju, zapasić pradukty, paliva, hienieratary, pierakazvaje «Jeŭrapiejskaja praŭda».
Za paŭtara tydnia da 24 lutaha pasoł paśla infarmacyi sa svajoj stalicy, chacia i biez kankretnych dat, vyrašyŭ evakuiravać siemji polskich dypłamataŭ.
Cichocki nazyvaje «niezabyŭnym» vizit u Kijeŭ prezidenta Polščy Andžeja Dudy i prezidenta Litvy Hitanasa Naŭsiedy litaralna napiaredadni poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia.
«U mianie było adčuvańnie, što ŭsie razumiejuć, što heta — apošnija hadziny, apošnija momanty miru. Padčas hetaha vizitu prahučała niamała važnych, navat asabistych zapeŭnieńniaŭ. Naš prezident i prezident Litvy kazali prezidentu Ukrainy Uładzimiru Zialenskamu, što my budziem stajać z vami plačo ŭ plačo. Dla mianie heta byŭ vidavočny namiok na toje, što ja zastajusia fizična stajać plačo ŭ plačo. Ale ŭ mianie zusim nie było adčuvańnia, što ja žadaju zjechać. Choć ja raźvitvaŭsia sa svaim prezidentam biez razumieńnia, kali my ź im sustreniemsia nastupny raz, i ci sustreniemsia naohuł», — raskazvaje jon.
Pa słovach Cichockaha, u pieršy dzień vialikaj vajny ŭ pasolstvie zastavałasia kala 20 čałaviek. Praca jak takaja tady «straciła sens». Praź niekalki dzion, paśla evakuacyi druharadnych rabotnikaŭ i hramadzian Polščy, jakija mieli patrebu ŭ sadziejničańni, ich zastałosia troje.
«Heta byŭ vielmi niezvyčajny čas. Bo, z adnaho boku, što my tut mahli rabić? My čakali, my infarmavali Varšavu pra toje, što my tut bačyli. Ale nasamreč heta ŭ Varšavy tady było bolš instrumientaŭ, čym u nas, kab daviedacca, što tut adbyvajecca. My nie mahli skazać, dzie — u Irpieni, u Bučy ci ŭ Baradziancy — znachodziacca rasiejcy. Suviaź z ukrainskimi ŭładami taksama była prablematyčnaj — mnie nie chaciełasia adciahvać ich svaimi zapytami, bo jany pracavali 24 hadziny na sutki», — raspaviadaje Cichocki.
Jon pryznaŭ, što ŭ tyja dni jany adčuvali strach, ale sprabavali dziejničać racyjanalna.
Siarod inšaha, dypłamaty bajalisia, što ŭ apuściełym horadzie da ich mohuć pryjści zładziei abo nieznajomyja z paniaćciami mižnarodnaha prava dyviersanty, kali b rasiejcy zajšli ŭ Kijeŭ.
«Ale davoli chutka da nas pačali prychodzić kalehi z roznych ukrainskich śpiecsłužbaŭ, z SBU, Nachvardyi i hetak dalej. Jany zapeŭnivali nas, što nas dahladajuć, im vielmi važna, što my tut zastalisia, i jany heta vielmi šanujuć, što my byli ŭ biaśpiecy. I što ŭ vypadku čaho jany nas papiaredziać. Heta vielmi padnimała nam nastroj», — raskazvaje Cichocki.
Paśla pasoł asabista vyrašyŭ zaniacca evakuacyjaj u pamiaškańnie pasolstva rečaŭ z kvater polskich dypłamataŭ, jakija vyjechali «z adnym zaplečnikam», i heta akazałasia karysnaj spravaj dla padtrymańnia siabie ŭ kanstruktyŭnym nastroi. Dypłamaty znajšli «niekalkich mužčyn ź iržavym hruzavikom» i razam ź imi adpravilisia źbirać majomaść.
«Zdaralisia i paciešnyja situacyi, bo z samaha pačatku my niejak nie padumali pra toje, kab papiaredžvać ab našych vizitach uładalnikaŭ tych kvater — bo my ich zdymali. I voś u adnoj z kvater čujem my nastojlivy stuk u dźviery. Adkryvajem — a tam patrul terabarony z aŭtamatami… Susiedka vyklikała, bo pačuła niejki ruch… Jana ž viedała, što tam žyli palaki, potym jany vyjechali, a tut niechta niešta pačynaje…
Mnie tady vielmi spadabalisia i dziejańni hetaj susiedki, i chutkaja reakcyja toj terabarony. Ja tady padumaŭ, što my ŭ biaśpiecy. Mahčyma, heta nie była samaja pryjemnaja dla mianie pryhoda, ale ŭ cełym jana davała padstavy dla aptymizmu, bo jana pakazvała, što hramadzianie samaarhanizujucca i padtrymlivajuć adno adnaho», — raskazvaje Cichocki.
Jon dadaŭ, što ŭ Kijevie, akramia jaho, u toj čas byli pasły Turcyi, Kitaja, Indyi, Turkmienistana, jakija evakuiravali svaich hramadzian, pasoł Vatykana. Jašče bolš pasłoŭ zastavałasia ŭ miežach Ukrainy, ale ŭ Lvovie.
U pieršyja dni vajny Cichocki vykładaŭ u sacsietkach fota svajho prostaha abiedu i vykazvaŭ upeŭnienaść, što Kijeŭ vystaić.
Žurnalisty taksama spytali dypłamata pra rasijskuju rytoryku, u tym liku publičnyja zajavy Uładiźmira Pucina, što Polšča nibyta maje płany vajennaha ŭvarvańnia ŭ Zachodniuju Ukrainu z metaj anieksii ziemlaŭ, jakija kaliści ŭvachodzili ŭ skład Polščy.
«Ja razumieju, što rasiejskija kamientatary i palityki prosta nie mohuć sabie ŭjavić, kab dziaržavy, jakija kaliści byli adnym arhanizmam, a potym z pretenzijami i kanfliktami, ale vyznačyli svaje miežy, pahadzilisia na niezaležnaść adna adnoj i pryznali hetuju zhodu, hety kampramis na asnovie miru.
Sproby źmianić miežy ŭ našym rehijonie skončylisia b značna horš, čym heta było ŭ Juhasłavii.
Viadoma, ciapierašnija miežy nam naviazała jałcinskaja sistema stalinskich časoŭ. Ale potym prajšoŭ peŭny čas kamunistyčnaj «zamarozki», i ciapier my žyviem u Jeŭropie, jakaja pamiataje pra svaje karani, ale razumieje, što kulturnaja spadčyna — heta nie toje samaje, što terytoryja dziaržavy. <…>
Heta rasiejcy nie mohuć pazbavicca pierakanańnia, što toje, što im nie naležyć, pavinna naležać im, bo niekali naležała hetaj dziaržavie.
I ja razumieju ich ździŭleńnie, bo jany dumajuć, što ŭsie takija ž, jak jany. Ale ni ŭkraincy, ni palaki, ni, ja sapraŭdy dumaju, biełarusy nie takija, jak jany.
Napeŭna, treba jašče niekalki apieracyjaŭ hienierała Załužnaha, kab rasiejcy zrazumieli, što Ukraina — heta nie ich ziamla», — adkazaŭ dypłamat.
Kamientary