Jak stvarali pieršuju ŭ Biełarusi anłajn-škołu kandytarskaha majsterstva
Minčanka Natali Padalak pracavała ŭ IT, ale adnojčy kinuła vysokaapłatnuju pracu i pačała zarablać na žyćcio desiertami. Chutka takim ža čynam zrabiŭ jaje muž Źmicier Buko, syšoŭšy z pasady veb-dyzajniera. Praz try hady pošukaŭ, navučańnia, hadzin źniatych videa, baraćby ź biurakratyjaj i navat śloz jany razam, narešcie, zapuścili škołu kandytarskaha majsterstva «Lililoveme», kab pieradavać nazapašanyja viedy inšym achvotnikam. Mienš čym za hod isnavańnia ich anłajn-placoŭka zdoleła pryciahnuć vučniaŭ bolš čym z 20 krain śvietu. Pra toje, z čym pryjšłosia sutyknucca biznesoŭcam, pierš čym ich startap vybuchnuŭ, Natali raspaviała «NN».
«Lililoveme» — anłajn-škoła kandytarskaha majsterstva, stvoranaja dvuma biełarusami: Natali Padalak i Źmitrom Buko, dziakujučy jakoj kožny achvotny moža navučycca rabić kruasany, sinabony ci niezvyčajnyja šakaładnyja cukierki ŭ chatnich umovach: patrebnyja tolki internet i vialikaje žadańnie.
«NN»: Natali, chto vučyŭ ciabie kulinarnym azam?
NP: Usio rabiła samastojna. Pieršyja sproby byli nikčemnymi: padpalenaja plita, bułka, padobnaja na cehłu, krem na ścienach i hetak dalej.
«NN»: Čamu tabie ŭvohule zachaciełasia vyrablać składanyja desierty?
NP: Mnie padabajecca hladzieć, jak uzajemadziejničajuć pradukty, raźbiracca ŭ asnovach. Razumieć, što, kali złučyć muku z vadoj, utvorycca hluten. Kali dadać droždžy, jany źjaduć cukar, vyłučać haz — u momant padahravańnia jon budzie pašyracca, i ŭ cieście atrymajucca burbałki. Heta vielmi cikava! Ale bolš za ŭsio mianie ŭražvaje, jaki z ekśpierymientu moža atrymacca smak: časta vykarystoŭvaješ zvyčajnyja pradukty, a vychodzić niešta nievierahodnaje.
Pieršym surjoznym desiertam, jaki ja pasprabavała zrabić, byli makarons: tolki praz paŭhoda stałych sprob jany pačali atrymlivacca takimi, jak treba.
«NN»: Pamiataješ svaju debiutnuju kamiercyjnuju zamovu?
— Viadoma! Heta byli pirožnyja a-la «Murašnik». Zdajecca, tady ja ŭziała hrošy tolki za pradukty. Ja napisała pra hety dośvied u svaim błohu, jaki viała jak dziońnik dla dušy. Tam na mianie było padpisana šmat ludziej, jakija sačyli za ŭsimi kulinarnymi podźvihami. Kali ja raspaviała, što zrabiła pirožnyja na zamovu, było vielmi šmat pytańniaŭ, ci mahu ja niešta pryhatavać i dla inšych ludziej. Mienavita z błoha da mianie pryjšli pieršyja klijenty. U niejki momant zamovaŭ stała šmat: udzień ja pracavała ŭ ofisie, a ŭviečary rabiła torty na kuchni. Treba było štości źmianiać, i, u rešcie rešt, ja pryniała rašeńnie zvolnicca z asnoŭnaj pracy.
«NN»: Paśla nikoli nie było žadańnia viarnuć usio nazad?
— Nie. Ja adčuła palohku, kali nie treba było na sabie ciahnuć dźvie pracy, i z hałavoj akunułasia ŭ kandytarski biźnies. Kaniečnie, biez padtrymki muža ja b nie zdoleła, bo navat na pačatkovym etapie ledź paśpiavała ŭsiamu dać rady. Treba było padtrymlivać stasunki z klijentami, vieści dakumientacyju, nie błytacca ŭ zamovach, i, viadoma ž, hatavać na kuchni.
«NN»: Ź jakimi asnoŭnymi prablemami ty sutyknułasia, pačaŭšy pracavać jak kandytar?
— Pa-pieršaje, u nas ciažka znajści hodnaje pamiaškańnie dla pracy i paralelnaj fota- ci videafiksacyi. Pa-druhoje, nichto ni ŭ padatkovaj, ni ŭ inšych orhanach nie viedaŭ, jakija treba sabrać dakumienty, kab zakonna vieści svaju spravu: ty pavinien šukać usio samastojna ŭ interniecie, niaredka samastojna interpretujučy infarmacyju. I potym toje, što my «nakasiačyli», raptam vyśviatlałasia ŭ samy niazručny momant.
Varta dadać, što amal usie formy, hraduśniki, navat silikonavyja łapatki, listavy žełacin, roznyja hatunki šakaładu, vanili, fruktovaje piure, prychodziłasia zamaŭlać, pryvozić z pajezdak ci prasić siabroŭ. Ciapier situacyja krychu palepšyłasia: niekatoryja biełaruskija kandytarskija kramy pašyryli asartymient, ale ŭsio roŭna šmat čaho ŭ nas, na žal, nabyć nielha.
«NN»: Praź jaki čas paśla stvareńnia škoły vy adčuli siabie svabodna ŭ materyjalnym płanie i zmahli «vydychnuć»?
— My ź Dzimam robim usio ŭdvaich, i ŭvieś čas zastajecca vialiki chvost pracy. Nie ŭsie razumiejuć, ale, kab vydać adno videa z receptam torta, treba zdymać amal sutki i zhatavać minimum try adnolkavyja torty. My starajemsia niešta palapšać, źmianiać, rabić zručniej, tamu składanaści jość zaŭsiody. Kali ŭzhadać samyja pieršyja zaminki, to jany datyčylisia padklučeńnia sistemy apłaty i pytańniaŭ pieraliku valuty ź inšych krain.
«NN»: Viadoma, što ty aktyŭna pačała asvojvać novyja recepty. Jakim ź ich ty navučyła klijentak anłajn-škoły?
— Malekularnaj kuchniaj ja zaniałasia niadaŭna, i nikoha pakul hetamu nie vuču. Ciapier u mianie dva kursy: asnovy pracy z musavymi tortami, hłazura, makarons, marmieład, ziefir i maršmełaŭ. Druhi kurs pryśviečany vypiečcy: draždžavoje, piasočnaje, słojenaje ciesta.
«NN»: Pradstaŭniki jakich krain ciapier u vas navučajucca i ci jość siarod ich mužčyny?
— Niadaŭna my paviesili na ścianu kartu, i adznačyli harady, adkul pachodziać našy studenty. My byli ździŭleny, nakolki šyrokaja hieahrafija atrymałasia! ZŠA, Kanada, Rasija, Estonija, Finlandyja, Narviehija, Šviejcaryja, Ukraina, Biełaruś, Brazilija, Novaja Ziełandyja, Arabskija Emiraty, Anhlija, Hiermanija, Čechija, Irłandyja, Aŭstryja, Vienhryja, Izrail, Indyja, Tajłand…
U asnoŭnym heta dziaŭčaty, ale jość i mužčyny: naprykład, byŭ dyrektar turfirmy, kuchar. Na kurs pa šakaładzie zapisałasia šmat chłopcaŭ, jakija chočuć stać šakałaćje!
«NN»: Jakimi šef-kucharami ci fud-błohierami ty natchniaješsia?
— Ja padpisana na šefaŭ z roznych krain. Zachaplajusia Dženis Vonh: jana inšapłanietnaja i dumaje vielmi niestandartna. A moj lubimy fud-błohier — heta Alesia Kupryn.
«NN»: Ci jość u Biełarusi chtości, kaho ty možaš pachvalić jak krutych kandytaraŭ?
— Tak, viadoma. Naprykład, maładych ludziej, ź jakimi my ŭžo źniali kurs pa šakaładzie — Ronia Białova i Andrej Dubovik. Jašče jość Hanna Tamilčyk, praŭda, ciapier jana žyvie ŭ Čelabinsku, ale pa pachodžańni biełaruska.
«NN»: Jakuju paradu ty b dała tym dziaŭčatam, jakija prahnuć pajści pa tvaich śladach u Biełarusi?
— Kali b niechta mianie spytaŭ, ci varta zajmacca kandytarskaj spravaj? Ja b, napeŭna, adhavorvała. Heta vielmi ciažki zaniatak, darahi, jaki patrabuje poŭnaj addačy. Abaviazkova pavinna być padtrymka z boku rodnych, bieź jaje nijak. Treba lubić šukać infarmacyju i nie lenavacca karystacca internetam. Niešta abaviazkova budzie nie atrymlivacca, ale heta narmalna. Prosta nie kidajcie pačatuju spravu.
«NN»: U jakim napramku vy płanujecie raźvivać svoj biznes dalej?
— Kali kazać pra niejkuju vysokuju metu, to heta płatforma, dzie ludzi sami mohuć stvarać aŭtarskija anłajn-kursy.
«NN»: Što z debiutnaha paraiš pryhatavać na asnovie receptaŭ «Lililoveme» našym čytačam?
— Dla škoły my asobna robim raździeł ź biaspłatnymi ŭrokami, dzie ja taksama imknusia vielmi padrabiazna pisać pra pradukty i reakcyi. Plus my zaŭsiody stvarajem padrabiaznaje videa i fota-recepty pa krokach. Raju pasprabavać pryhatavać našy znakamityja kuličy. Jany zavajavali sercy mnohich. Zaadno pravierycie siabie na stojkaść padčas pracy z draždžavym ciestam.
Kamientary