«Ja ščaślivy, što razvaliŭsia Saviecki Sajuz, što razvaliŭsia kamunizm». Doktar Chadorkin raskazaŭ svaju asabistuju historyju
Kožny dzień, ciaham 30 hadoŭ u kalidorach svajoj kliniki jon čuje maciuki tych, kaho pryviali kadziravać ad pjanstva, i ślozy tych, chto pryvioŭ kadziravać. Alaksiej Chadorkin, doktar, čyjo imia daŭno stała naminalnym, lečyć ałkahalizm — chvarobu, jakaja stała biedstvam dla Biełarusi i nie abminuła navat blizkich samoha doktara. «Našaj Nivie» jon raskazaŭ historyju svajoj siamji, pra niaprostyja adnosiny z kankurentami pa biznesie — doktaram Sajkovym i siostrami Danskimi. A taksama pra toje, jakim mietodykam addajuć pieravahu biełarusy.
«Ja vypracavaŭ sabie schiemu pracy, kab samomu nie zvarjacieć. Try tydni pracuju, tydzień adpačyvaju. Za hety tydzień jedu abo za miažu ŭ padarožža, abo da dački ŭ Prahu, abo dadomu, u viosku Haradok, što pad Maładziečnam», — kaža 56-hadovy Alaksiej Chadorkin.
Na małoj radzimie doktara Chadorkina my i sustrelisia. Tut, na chutary za vioskaj Haradok, u Alaksieja Chadorkina žyvie jaho 87-hadovaja mama. A ŭ domie pa susiedstvie — siaredni brat Hienadź.
Pra brata Alaksiej raskazvaje nieachvotna. Tolki skazaŭ, što brat užo na piensii, što žyvie tut, na małoj radzimie, pastajanna. Zatoje miascovyja žychary nie ŭpuskajuć mahčymaść raskazać, što pakul małodšy brat usiu krainu lečyć ad zapojaŭ, siaredni — časty hość u kramie ŭ Haradku.
«Usich nie vylečyš, dy i biez asabistaha žadańnia čałavieka heta, na žal, niemahčyma», — razvodzić rukami Alaksiej Chadorkin.
Z hetaj ža pryčyny, kaža Alaksiej, redka sustrakajecca i z adnakłaśnikami, siabrami dziacinstva.
«Sumna hladzieć na toje, jak narod śpivajecca. Ale ja nie nastrojeny da takich ludziej varoža. Heta vybar kožnaha: pić ci kuryć. Ja taksama mahu vypić u śviaty ŭ dobraj kampanii. A kureńnie? Vy viedajecie, što jano skaračaje žyćcio na 17 hadoŭ»? — kaža Alaksiej Chadorkin.
Maleńki Loša, ci jak jaho nazyvaje mama, Alik, maryŭ stać doktaram ź dziacinstva.
«Moj baćka, taksama Alaksiej, byŭ viaskovym doktaram, mama — nastaŭnicaj hieahrafii ŭ miascovaj škole. Takaja typovaja viaskovaja intelihiencyja. Tamu i vybaru asabliva nie było: ci ŭ daktary, ci ŭ nastaŭniki. Ciešča starejšaha brata była vieterynaram, my, kali pryjazdžali da ich u hości, dzivu davalisia, što stoł zaŭsiody łamiŭsia ad roznych łasunkaŭ. Dyk voś, hledziačy na ŭsio heta, ja dumaŭ, što treba i mnie iści ŭ vieterynary. Ale mama adhavaryła», — raskazvaje Alaksiej Chadorkin.
Mama Alaksieja Chadorkina, Ludmiła Kanstancinaŭna, usio žyćcio adpracavała nastaŭnicaj, a zatym i zavučam u haradockaj škole. U Haradku jana i naradziłasia. Siamja pieražyła ŭsie pierypietyi historyi hetych miescaŭ: i pahrozu raskułačvańnia, i vajnu, i niemcaŭ, i partyzanaŭ. Niekalki razoŭ siamja była na miažy hibieli.
Pradzied vymieniaŭ žyćcio na piać załatych, a baćka na kanistru śpirtu
Pradzied Alaksieja Chadorkina byŭ zamožnym sielaninam. U jaho było 12 hiektaraŭ ziamli i 5 hiektaraŭ lesu — niamała pa tych časach.
Adnojčy jon viarnuŭsia dadomu i ŭbačyŭ, što jaho žonka z maleńkaj dačkoj Ludaj siadziać na vozie. U viosku pryjšli balšaviki i zahadali terminova źbiracca ź minimumam rečaŭ u Sibir. Tady dzied Chadorkina ŭziaŭ piać załatych čyrvoncaŭ i rušyŭ u kantoru. Tam padkupiŭ hałoŭnaha i jamu vypisali lipavuju daviedku ab tym, što jon nie vykarystoŭvaŭ na svajoj ziamli pracu čužych ludziej. Tak siamja zastałasia žyć u Haradku.
«A mahło ž być inakš. Adpravili by siamju maci ŭ Sibir i nie było b mianie. A kolki takich vyprabavańniaŭ było padčas vajny? Dziedu niekalki razoŭ to niemcy, to partyzany pistalet da hałavy prystaŭlali. Mama raskazvała, što jaje tata padčas vajny ŭsiu siamju raspranaŭ amal dahała. Pakidaŭ tolki łachmany, a ŭsiu dobruju vopratku štoviečar zakopvaŭ pad domam, bo, kali prybiahali partyzany, to zabirali ŭsio», — raskazvaje Alaksiej Chadorkin.
«A jašče našych to kania, to karovu partyzany šeść razoŭ za vajnu zvodzili. I stolki ž razoŭ viartali. U 1941 hodzie u siamju Ludy Chadorkinaj niemcy zasialili savieckaha vajennapałonnaha. Jon pracavaŭ, žyŭ u domie. A paśla ŭ navakollach Haradka stvaryŭ partyzanski atrad. Staŭ tam kamandziram. Ale dabro našaj siamji nie zabyŭsia. Kali maja mama prybiahała ŭ atrad šukać našu skacinu, kamandzir zaŭsiody rasparadžaŭsia viarnuć jaje nazad», — dadaje Ludmiła Chadorkina.
A paśla vajny mahli b zabić i baćku Alaksieja Chadorkina.
«Viedajecie, u pieršyja paślavajennyja hady ŭ lasach jašče šurudzili tak zvanyja «lasnyja braty». Dyk voś niejak raz niekaha tam padstrelili. Jany vysačyli majho baćku, jaki viartaŭsia na kani z balnicy, bo viedali, što jon doktar. Adviali ŭ svoj łahier i prymusili vylečyć taho bandyta. A paśla kamandzir skazaŭ, što, maŭlaŭ, doktar, viedaje dzie naša schovišča, jon nas zdaść. Jaho treba rasstralać. I paviali ŭ les.
A baćka ŭ toj dzień jak raz u balnicy atrymaŭ kanistru śpirtu dla miedycynskich patreb. Jon i prapanavaŭ tym, chto pavioŭ jaho na rasstreł, adkupicca śpirtam. Tak, ałkahol jašče da majho naradžeńnia, sasłužyŭ dobruju słužbu majoj siamji», — žartuje Alaksiej Chadorkin.
Ja pa pryrodzie svajoj chutaranin, nie moh pracavać na kahości
Paśla zakančeńnia škoły Alaksiej vyrašyŭ padavać dakumienty ŭ vajenna-marskuju akademiju ŭ Leninhradzie z tym raźlikam, što kali nie pastupić tudy, to pasprabuje pastupić u Minsk. U Leninhradzie dakumienty prymali na miesiac raniej. Ale ispyty Alaksiej vytrymaŭ i byŭ zaličany ŭ Akademiju.
Paśla jaje zakančeńnia słužyŭ doktaram na fłocie, paśla da razvału Savieckaha Sajuza pracavaŭ na kafiedry niervovych zachvorvańniaŭ u toj samaj vajenna-marskoj akademii. Kali SSSR raspaŭsia, viarnuŭsia ŭ Biełaruś. Staŭ pracavać doktaram-nieŭrołaham u Barysavie, u haradskoj balnicy.
«Za paŭdnia zakančvaŭsia pryjom, ja paśpiavaŭ zapoŭnić usie papierki. A paśla abiedu z kalehami hulali ŭ prefierans. Tak prajšło šeść hadoŭ, pakul ja zrazumieŭ, što tak možna prasiedzieć usio žyćcio. Tady ja i vyrašyŭ, što mahu pasprabavać zaniacca pryvatnaj praktykaj. U vajskovaj akademii ja šmat čamu navučyŭsia, tam, sapraŭdy, była mocnaja nieŭrałahičnaja škoła. Paśla vyvučyŭ mietodyku doktara Daŭženki i zrazumieŭ, što ja viedaju bolš za jaho», — raskazvaje Alaksiej Chadorkin.
I praca pajšła.
«Nie ŭsio było hładka, jak zdajecca. Siostry Danskija vielmi ŭzrušalisia, kali ja źjaviŭsia na haryzoncie. Pisali i skarhi, nazyvali šarłatanam. Sajkoŭ adziny, chto nie pisaŭ na mianie skarhi. My nie pieraškadžali pracavać adzin adnamu. Pracavali paralelna. Jon ciapier vielmi chvareje, i ja vielmi za jaho chvalujusia. Rabota ŭ nas usio ž niervovaja».
Pra toje, čamu ž Chadorkin, a nie Sajkoŭ stała imiem naminalnym, Alaksiej dakładna nie viedaje.
«Mahčyma, nie treba dla hetaha było śpiavać pieśni, kali ŭ ciabie niama hołasu i zmahacca z bykami, jak heta rabiŭ Sajkoŭ. Mnie było dastatkova sumlenna pracavać usie hetyja 30 hadoŭ. Śpiavać ja, darečy, lublu. Ale rablu heta doma.
Dy i pa natury ja chutaranin. U mianie prodkami zakładziena ŭ padśviadomaści: nie vysoŭvajsia. Dy i sistemy ja nie lublu. Kali pačaŭ pracavać na siabie, tolki tady adčuŭ siabie sapraŭdy ščaślivym. Ja ščaślivy ad taho, što razvaliŭsia Saviecki Sajuz, ja ščaślivy, što razvaliŭsia hety kamunizm. Tamu što ja na prykładzie svajoj siamji adčuŭ, jak heta, kali ŭ ciabie zabirajuć niejkija durni tvaju ŭłasnaść», — raskazvaje Chadorkin.
Siarod moładzi ałkaholikaŭ usio mienš
Pryjom u doktara Chadorkina raśpisany na hod napierad.
U asnoŭnym, kaniečnie, źviartajucca lačyć zaležnaść ad ałkaholu.
«Ale ŭ moładzi ałkahalizm vyciaśniajecca internet-zaležnaściu. Časta źviartajucca ludzi z hulniavoj zaležnaściu. Samyja kaštoŭnyja pacyjenty — heta tyja, chto prychodzić da doktara sam. Takich, kaniečnie, vielmi mała. Ale takija ludzi vylečvajucca nazaŭsiody.
U asnoŭnym, pacyjentaŭ z zaležnaściu pryvodziać nie žonki. Kali ŭžo žonka plunie, pryvodzić mama. Płača, raskazvaje, jaki ŭ jaje charošy syn. I što na hetym tydni nie piŭ užo dva razy. Naš narod lubić amputacyjnuju mietodyku. Prychodziać z prablemaj da doktara i toj ŭ vyniku psichaterapieŭtyčnaha stresavaha ŭździejańnia adsiakaje hetuju prablemu. I takaja mietodyka vielmi ciažkaja dla doktara. Čamu chvareje Sajkoŭ, čamu rana pamior Daŭženka — bo vielmi ciažka heta vytrymlivać. Razumnyja ludzi hadujuć sabie vučniaŭ. Ale ja nie nastaŭnik. Nie ŭmieju navučyć. Inšaja mietodyka — psicharesursnaja. Takija mietodyki rekanstrujujuć asobu. Ale ŭ hetym razie treba naviedvać doktara praciahły čas, a na heta jak praviła, niama ni hrošaj, ni času, ni siły voli», — kaža doktar Chadorkin.
Pry hetym, Alaksiej Chadorkin paŭtaraje, što sam nie nastrojeny varoža da ludziej, jakija vypivajuć.
«Ja sam lublu vypić u kampanii, ale rablu heta vielmi redka. Bolšaje zadavalnieńnie mnie dastaŭlaje inšy sposab adpačyć. Nie sport, ni ŭ jakim razie. Ja ŭsio žyćcio prytrymlivajusia dumki, što sport zdarovamu čałavieku nie patrebien, a chvoramu naohuł škodzić. Fizičnaja aktyŭnaść pavinna być, ale nielha biehać jak łašara i znošvać svaje sustavy…. Ja chadzić lublu, płavać. Knižki čytać. Ad «Hulni tronaŭ» fanacieju. Chadžu na palavańni z 12 hod. U baćki była vialikaja kalekcyja ružžaŭ. Ja paśla škoły braŭ strelbu i išoŭ u les. Tata kazaŭ: «Kali ŭbačyš jakuju inśpiekcyju, kidaj strelbu i kažy, što jana nie tvaja». U les chadžu jahad pajeści, hryby źbirać lublu», — raskazvaje doktar Chadorkin.
Na piensiju ž doktar Chadorkin pakul nie źbirajecca.
«Budu pracavać, pakul dazvalaje zdaroŭje. Try hady tamu ja ciažka chvareŭ. Byŭ całkam paralizavany. I jak tolki ŭ mianie krychu pačali varušycca ruki, adrazu staŭ pracavać. Rabota — heta sens majho žyćcia».
Kamientary