Archijepiskap Jeŭstracij: Idei Pucina — heta nie zahadkavaść ruskaj dušy, nie varyjant normy, a absalutnaje zło — takoje ž, jakim niekali byŭ nacyzm
«Šmat što budzie zaležać ad dalejšych dziejańniaŭ biełaruskaha naroda», kaža ŭ vialikaj hutarcy z «Našaj Nivaj» archijepiskap Čarnihaŭski i Niežynski Jeŭstracij (Zora).
Archijepiskap Jeŭstracij naležyć da Pravasłaŭnaj carkvy Ukrainy — samaj maładoj pamiesnaj (niezaležnaj) pravasłaŭnaj carkvy ŭ śviecie. PCU źjaviłasia ŭ pačatku 2019 hoda, na siońnia jaje niezaležnaść pryznali čatyry pamiesnyja carkvy: Kanstancinopalski i Aleksandryjski patryjarchaty, a taksama cerkvy Hrecyi i Kipra. Što da samoha archijepiskapa, to heta adzin z asnoŭnych aficyjnych śpikieraŭ ukrainskaj carkvy, namieśnik kiraŭnika Upraŭleńnia źniešnich carkoŭnych suviaziej PCU.
«Ukrainski narod nie bačyć nijakaj inšaj alternatyvy, akramia jak zmahacca z voraham»
— Jak vy sustreli vajnu?
— Byŭ u Kijevie, ja i ciapier tam. Ranicaj mnie pazvanili i skazali, što pačaŭsia abstreł. Pačaŭ vyvučać, što adbyvajecca, i staŭ rychtavać tekst zvarotu, kab zaśviedčyć pazicyju Pravasłaŭnaj carkvy Ukrainy nakont hetaj niespravakavanaj ahresii.
— Jak prostyja ŭkraincy ŭsprymajuć usie hetyja padziei?
— Pierš za ŭsio ludzi nie mohuć zrazumieć, čamu heta adbyłosia. Nie było absalutna nijakich padstaŭ dla napadu na Ukrainu. Usie tyja šalonyja tłumačeńni, jakimi skarystaŭsia rasijski prezident, kab abhruntavać pačatak vajny, nie majuć ničoha ahulnaha z realnaj karcinaj.
Dla ludziej, kaniešnie, heta šok. Za adzin dzień jany trapili ŭ realii Druhoj suśvietnaj vajny. Toje, pra što my čytali ŭ knihach, što my bačyli ŭ filmach, toje, pra što raskazvali ludzi starejšaha pakaleńnia — u adzin momant heta ŭsio pieratvaryłasia ŭ realnaść, dla kahości i ŭ štodzionnuju. Abstreły, bambardziroŭki, źniščeńnie mirnaha nasielnictva — usio heta ludziam vielmi ciažka ŭsprymać.
Ź inšaha boku, jak možna bačyć pa reakcyi hramadstva, ukrainski narod nie bačyć nijakaj inšaj alternatyvy akramia taho, kab adstojvać svaju dziaržaŭnaść, zmahacca z voraham, rabić usio mahčymaje dziela taho, kab Ukraina vyjhrała hetuju vajnu. My dobra pamiatajem našu historyju. Paraza ŭkrainskaj revalucyi ŭ pačatku XX stahodździa i ŭstalavańnie balšaviscka-kramloŭskaj ułady abiarnułasia dla ŭkrainskaha naroda represijami, kalektyvizacyjaj, miljonnymi achviarami, jakija prynios Haładamor, a taksama nastupam na ŭkrainskuju identyčnaść.
Faktyčna ŭsio toje, što my zaraz čujem ad rasijskaha prezidenta, — heta abiacańnie dla ŭkrainskaha naroda tych ža samych umoŭ. Kali b u Pucina atrymałasia realizavać jaho płany, z ukrainskim narodam rabili b toje ž samaje, što rabili ŭ stalinskija časy.
Naturalna, što nijaki narmalny čałaviek nie žadaje ni sabie, ni ŭkrainskamu narodu takoj doli.
— Navošta Pucinu hetaja vajna?
— Mnie zdajecca, jak stary dyktatar, jaki šmat hadoŭ znachodzicca na viaršyni ŭłady, Pucin stvaryŭ vakoł siabie virtualny śviet, u jakim jon žyvie i jaki dla jaho zamianiaje realnaść. Heta ŭłaściva luboj dyktatury. Dyktatar izalujecca ad taho, što adbyvajecca, jon — śviadoma ci nie — akružaje siabie ludźmi, jakija vyklučna suhučnyja jaho karcinie śvietu, a tyja, chto moh by mieć inšy punkt hledžańnia, vypadajuć ź jaho koła kamunikacyi.
Tamu pastupova ŭ Pucina sfarmiravałasia svaja karcina śvietu. Dla narmalnych ludziej jana absalutna varjackaja, ale dla jaho — całkam łahičnaja. Chacieŭ by nahadać, što adnym ź pieršych vialikich rašeńniaŭ Pucina na pasadzie prezidenta było rašeńnie pamianiać himn Rasijskaj Fiederacyi. U apošni čas kiravańnia krainaj Jelcynym byŭ padrychtavany novy tekst dla himna, zastavałasia tolki, kab prezident padpisaŭ adpaviedny ŭkaz [i zaćvierdziŭ jaho]. Ale kali Pucin pryjšoŭ da ŭłady, jon viarnuŭ muzyku himna savieckich časoŭ i tekst, pierapisany ŭ treci raz Michałkovym-starejšym. Heta było jaŭnaj dekłaracyjaj jaho namieraŭ adnavić Saviecki Sajuz.
Pastupova hety płan u jaho vykrystalizoŭvaŭsia. Z taho, jak zaraz i Pucin, i rasijskija miedyja tłumačać toje, čamu ŭsio adbyvajecca mienavita zaraz i mienavita ŭ takoj formie, bačna, što inšaha šancu adnavić savieckuju impieryju Pucin nie bačyć.
Nacysty vykarystoŭvali farmuloŭku pra «kančatkovaje vyrašeńnie jaŭrejskaha pytańnia», Pucin kaža pra kančatkovaje vyrašeńnie ŭkrainskaha pytańnia. Jon razumieje, što ź ciaham času Ukraina budzie ŭsio bolš raźvivacca i intehravacca ŭ jeŭrapiejskuju prastoru, hramadstva budzie addalacca ad savieckaha minułaha. Tamu Pucinu i pryjšła ŭ hałavu takaja šalonaja ideja napaści na Ukrainu.
Nie mienš važna i toje, što Pucin akružyŭ siabie ludźmi, jakija jamu padtakvajuć i stvarajuć u jaho ŭražańnie, što jon absalutna maje racyju. Karupcyja jość u luboj dziaržavie, ale ž u narmalnym hramadstvie jana ŭsprymajecca jak chvaroba. To-bok jość niejki čynoŭnik, jaki vykonvaje svaje funkcyi i ŭ dadatak da hetaha jašče niešta biare dla siabie ad dziaržavy.
Pry Pucinie ŭ Rasii ŭstalavaŭsia režym kleptakratyi, i tam usio naadvarot. Hałoŭnaja meta dziaržaŭnaj mašyny — kradziež, a vykanańnie niejkich dziaržaŭnych funkcyj — dekaracyja, što dapamahaje chavać hety kradziež. Sistema kleptakratyi jakraz spryjała tamu, što Pucin vybraŭ vajennaje rašeńnie.
U presie zaraz možna pabačyć ličby hrošaj, što byli nakiravanyja z roznych rasijskich krynic na padrychtoŭku zachopu Ukrainy — niedzie 15 miljardaŭ dalaraŭ za apošnija 8—10 hadoŭ. Hrošy pavinny byli pajści na stvareńnie infarmacyjnaha pola, adpaviednych palityčnych siłaŭ, dyviersijnych hrup i hetak dalej. Viadoma, što Pucin nie čytaje internet, jon nie hladzić telebačańnie, bo jano stvarajecca pa sutnaści pad jaho i jon viedaje, što tam pakažuć. Pucin karystajecca danymi, što dla jaho rychtujuć niekalki krynic, taja ž raźviedka.
Na praciahu hadoŭ u Pucina farmiravałasia mierkavańnie, što va Ukrainie idzie paśpiachovaja praca pa prasoŭvańni rasijskich intaresaŭ. Patrebny byŭ tolki źniešni faktar vajennaj apieracyi, kab prarasijskija siły ŭnutry Ukrainy zrabili ŭsio, kab jak maha chutčej ustalavać niejki prarasijski režym. Novy ŭrad abviaściŭ by ad imia ŭkrainskaha naroda pra razryŭ adnosin z «ahresiŭnym» Zachadam i adnaŭleńnie suviaziaŭ z «brackaj» Rasijaj.
U realnaści ŭsio akazałasia zusim nie tak. Miarkuju, heta praz toje, što vielizarnaja častka vydatkavanych na Ukrainu hrošaj prosta raskradałasia, mahčyma, bolšaść ź ich raskradałasia navat na ŭzroŭni maskoŭskich kurataraŭ.
Niejkuju častku raskradali ŭžo kuratary prarasijskich prajektaŭ va Ukrainie, naprykład, Miedviadčuk — bo adniekul ža jon zarabiŭ sabie na załaty vahon koštam niedzie ŭ dva miljony dalaraŭ.
«Pucin daŭ hramadstvu toje, čaho jano čakała»
— Čamu prostyja ruskija heta robiać?
— Mnie trapiłasia vielmi cikavaje ŭkrainskaje daśledavańnie, analiz rehijanalnaj — ad Kalininhrada da Uładzivastoka — rasijskaj presy niedzie z 2005 hoda da pačatku 2010-ch. Aŭtar pracy znajšoŭ duža cikavuju zakanamiernaść. Usie pazityŭnyja źjavy, u tym liku zaasfaltavanyja darohi i adkrytyja špitali, u takoj presie prypisvalisia ŭ pieršuju čarhu Pucinu — nibyta heta realizacyja jaho płanaŭ i zahadaŭ. Jaho pastajanna ŭzhadvali ŭ poŭnaj formie — «Uładzimir Uładzimiravič Pucin», u toj čas jak miascovych čynoŭnikaŭ nazyvali pa proźviščy i dalej pa pasadzie, naprykład, hubiernatar.
To-bok usiu stanoŭčuju ŭvahu aŭdytoryi nakiroŭvali vyklučna na Pucina. Na praciahu ŭsich hetych hadoŭ u dziaržavie stvarałasia infarmacyjnaja karcina, jakaja ŭsio bolš adryvała hramadstva ad realnaści. Šmat chto na Zachadzie i va Ukrainie nie moža zrazumieć voś što. U nacysckaj Hiermanii była tatalnaja prapahanda, ale tam było duža składana atrymać dostup da alternatyŭnych krynic infarmacyi. U Rasii była mahčymaść hladzieć takija krynicy, ale tut važna ŭličvać adzin faktar.
Pucin i tyja, chto zajmajecca prapahandaj, vielmi dobra vyvučyli rasijskaje hramadstva. Heta hramadstva aŭtakratyčnaha, azijackaha typu, schilnaje daviarać lidaru i navat jaho abahaŭlać, schilnaje začaroŭvacca ŭłasnaj vieličču i vieličču svajoj dziaržavy. Takoje hramadstva, dzie na pieršym miescy dziaržava, a nie čałaviek, farmiravałasia ŭ Rasii na praciahu stahodździaŭ.
Pucin daŭ hramadstvu toje, čaho jano čakała — usio heta «Rasija ŭstała z kalenaŭ», «nas bajacca va ŭsim śviecie», «my vialikaja dziaržava». Z adnaho boku, zakranajucca struny «zahadkavaj ruskaj dušy», ź inšaha, ludziej maksimalna napampoŭvajuć adpaviednaj infarmacyjaj. Napeŭna, tut uklučajecca miechanizm, jaki apisvaŭ jašče Puškin: «Ach, obmanuť mienia nietrudno, ja sam obmanyvaťsia rad».
Heta fienomien luboj tatalitarnaj arhanizacyi — infarmacyju, što nie ŭkładvajecca ŭ naviazanyja ramki, ludzi abviarhajuć. Jany majuć dostup da sapraŭdnaj infarmacyi, ale nie chočuć jaje čuć. Im kamfortniej ličyć, što Pucin — samy vialiki kiraŭnik, što ich dziaržava — samaja vialikaja i mudraja, što jana zachoŭvaje ŭsie mahčymyja i niemahčymyja kaštoŭnaści, i adčuvać prynaležnaść da hetaha.
Balšaviki ŭ svoj čas zhulali ŭ hetuju ž hulniu z rasijskim narodam. Jany zataplali Rasiju ŭ rekach kryvi, ale pierakonvali, što ŭsio heta treba dla vyratavańnia ad kapitalizmu i što vielmi chutka ŭsie my budziem žyć nibyta ŭ ziamnym rai. Finy, palaki, prybałty z hetym nie pahadzilisia, a rasijskaje hramadstva pryniało hetuju ideju i apynułasia na 70 hadoŭ u balšavickim pałonie.
Tamu heta prablema nie tolki Pucina i tych, chto vakoł jaho, heta prablema Rasii. My bačym, što dahetul vielmi niaznačnaja mienšaść [rasijan] razumieje ŭvieś žach taho, što adbyvajecca.
— Ruskija i ŭkraincy — zaraz brackija narody?
— U hetuju niadzielu patryjarch Kirył čarhovy raz kazaŭ na propaviedzi pra toje, što ŭkraincy i ruskija — heta brackija narody, navat što heta adzin narod. Toje ž samaje možna čuć i ad Pucina, ale słovy pra «brackija» narody — heta zaraz apraŭdańnie ahresii. To-bok kali my nie roznyja narody, a adzin, to i dziaržava ŭ nas pavinna być adna, i isnavańnie Ukrainy — heta niešta niapravilnaje. Pucin sam pra heta kazaŭ: maŭlaŭ, Lenin źlapiŭ Ukrainu ź niejkich razroźnienych kavałkaŭ.
Tamu dla ŭkraincaŭ u ciapierašniaj situacyi słovy pra «brackija» narody — heta apraŭdańnie bombaŭ i rakiet, jakija kidajuć na našy harady i vioski. Kali da 24 lutaha niechta va Ukrainie jašče i mieŭ brackija pačućci da Rasii, ciapier, dumaju, hetyja brackija pačućci byli zabityja. Zabityja ŭ Charkavie, Maryupali, Vałnavasie, Irpieni.
U rešcie rešt, pieršaje zabojstva, pra jakoje my viedajem sa Śviaščennaha Pisańnia — heta zabojstva brata bratam. Kain padniaŭ ruku na Aviela i zabiŭ jaho. Kali zaraz i kazać pra bractva, to tolki ŭ kantekście Kainava hrachu, jaki zrabiła Rasija ŭ dačynieńni da Ukrainy.
«Nie Pucin siabie pamnažaje, kab zapoŭnić stadyjon u Łužnikach — usio heta robiać rasijanie»
— Jak zaraz va Ukrainie staviacca da biełarusaŭ?
— Tut našmat bolš składana, čym u vypadku z ruskimi. Ukraincy razumiejuć, što biełaruski narod zaraz znachodzicca ŭ pałonie toj tatalitarnaj sistemy, jakuju biełarusy dazvolili pabudavać, kali dapuścili da ŭłady Łukašenku na papulisckich łozunhach i čakańni niejkaj stabilnaści ad jaho kiravańnia. My ščyra spačuvali biełaruskamu narodu, kali jon paŭstaŭ suprać dyktatara. Na žal, hetaje paŭstańnie skončyłasia parazaj.
Zaraz jość padzieł pamiž tym, što kaža i robić Łukašenka, i pazicyjaj biełaruskaha naroda. Ale šmat budzie zaležać ad taho, ci dazvolać biełarusy ŭciahnuć svaju dziaržavu, to-bok rehularnyja čaści biełaruskaj armii, u rasijskuju vajnu suprać Ukrainy. I navat kali hetyja čaści buduć zadziejničanyja ŭ vajnie, pytańnie ŭ tym, buduć jany vykonvać zahady Łukašenki i Pucina ci buduć pierachodzić na bok Ukrainy.
Dumaju, zaraz taki krytyčny momant, jaki budzie vyznačać budučyja adnosiny Ukrainy i Biełarusi jak minimum na bližejšaje dziesiacihodździe.
Pry hetym, što datyčycca ruskich, ukrainskaje hramadstva nie zhodnaje z tym, što heta vajna vyklučna Pucina, a ruski narod nie maje da jaje dačynieńnia. Ludzi kažuć, što heta nie Pucin skidaje bomby na Čarnihaŭ i Charkaŭ, nie Pucin naciskaje knopku na rakietnych pultach, nie Pucin siabie pamnažaje, kab zapoŭnić stadyjon u Łužnikach — usio heta robiać rasijanie.
Ale što tyčycca biełaruskaha naroda, ukrainskaje hramadstva nie ličyć, što biełarusy padzialajuć razam z Łukašenkam vinu za ahresiju. Šmat što budzie zaležać ad dalejšych dziejańniaŭ biełaruskaha naroda.
-- Nakont patryjarcha Kiryła, jakoha vy ŭzhadali. Pra što jon dumaje, kali kaža pra toje, što va ŭsim vinavataje niežadańnie Danbasa prymać zachodnija kaštoŭnaści, kali apraŭdvaje ahresiju rytorykaj pra brackija narody? Jon sapraŭdy nie viedaje, što adbyvajecca va Ukrainie?
— U jaho ŭ hałavie paničny strach, jaki jaho skoŭvaje. U knizie pra Maŭhli była scena, kali piton Kaa hipnatyziruje banderłohaŭ. Tak i Kirył zahipnatyziravany Kramlom, jon — pałonny, u jakoha raźviŭsia stakholmski sindrom u dačynieńni da Kramla.
Ale ŭ toj ža čas Kirył nie stolki achviara, kolki saŭdzielnik taho, što adbyvajecca. Ideałohija ruskaha śvietu, što stała asnovaj dla ciapierašniaj vajny, — heta i jaho ideałohija. Jon adzin z tych, chto šmat hadoŭ jaje paśladoŭna prasoŭvaŭ, jon saaŭtar sučasnaha rasijskaha nacyzmu.
Adpaviedna, jon razumieje, što projhryš Pucina — heta i jaho projhryš. I kali da 24 lutaha Kirył jašče niejak sprabavaŭ bałansavać, paśla jon užo adkinuŭ usie ŭmoŭnaści. Kiryłu absalutna plavać na toje, jak jaho słovy ŭsprymajuć va Ukrainie.
Treba razumieć, što Maskoŭskaja patryjarchija jak instytucyja — heta nie zusim carkoŭnaje ŭtvareńnie. Heta instytucyja, stvoranaja ŭ 1943 hodzie ŭradam Stalina, pryznačeńnie jakoj — kiravać Ruskaj pravasłaŭnaj carkvoj. Tamu treba adździalać samu Carkvu ad jaje kiraŭničaha orhana, Maskoŭskaj patryjarchii — čynoŭnikaŭ u rasach, što kirujuć Ruskaj pravasłaŭnaj carkvoj.
Hetyja čynoŭniki pad kiraŭnictvam patryjarcha Kiryła — častka ŭradavaha aparata Rasii. U pačatku XX stahodździa, kali jašče isnavała sinadalnaja forma kiravańnia ruskim pravasłaŭjem, u aficyjnych dakumientach pačali nazyvać carkvu «viedamstva pravasłaŭnaha vieravyznańnia». Dyk voś patryjarch Kirył — heta ministr viedamstva pravasłaŭnaha vieravyznańnia Rasijskaj Fiederacyi.
Kali da 23 lutaha Kreml jašče dazvalaŭ u stratehičnych ci taktyčnych metach mieć trochi roznyja pohlady, to paśla napadu jon pastaviŭ strohija ŭmovy: abo ty z nami, abo ty suprać nas. Ty nie možaš prosta padtrymlivać mir — abo ty za vajnu, abo ty vorah dziaržavy. Patryjarch Kirył uros u hetuju sistemu, jon razumieje, što nijakaj budučyni za jaje miežami ŭ jaho bolš niama, i jamu niama čaho hublać. Tamu jon adkryta zaniaŭ bok režymu i Pucina i całkam siabie dyskredytavaŭ jak relihijny dziejač, staŭ saŭdzielnikam usiaho taho, što zaraz adbyvajecca va Ukrainie.
U dadatak, patryjarch Kirył — heta relikt savieckaj epochi. Jon zrabiŭ u toj čas paśpiachovuju karjeru, jakuju pačynaŭ jak pradstaŭnik RPC pry Suśvietnym saviecie cerkvaŭ z rezidencyjaj u Ženievie. U toj čas navat kab trapić u sacyjalistyčnuju krainu na adpačynak, treba było prajści ideałahičny kantrol. Pajechać na adkaznuju pracu ŭ kapitalistyčnuju krainu biez pravierki i ŭstanaŭleńnia łajalnaści było tym bolš niemahčyma. Usio heta — pakazčyk, što čałaviek uros u sistemu KDB. Tamu jak čakać ad jaho čahości inšaha, navat prostaha spačuvańnia jaho ž pastvie? Z kožnaj novaj propaviedziu i zajavaj jon budzie ŭsio bolš prabivać maralnaje dno.
«Toje, što zaraz robić Rasija, — heta ŭvasableńnie absalutnaha zła»
— Čamu nam usim dadziena hetaja vajna?
— Napeŭna, kožnaje pakaleńnie vymušanaje zdavać ekzamien na ŭśviedamleńnie dabra i zła. Minuły raz heta było padčas Druhoj suśvietnaj vajny. Pamiž ludźmi moža być nieparazumieńnie, roznyja pohlady, ale jość i bolš ekzistencyjalny ŭzrovień, uśviedamleńnie taho, što jość absalutnaje dabro i absalutnaje zło.
Prychodzić čas, kali treba vyznačycca, kali nielha kazać, što jość adcieńni šeraha i što ŭ kožnaha svaja praŭda. I kožnaje pakaleńnie vymušanaje prachodzić vyprabavańnie taho, na jakim ty baku. Toje, što zaraz robić Rasija — heta ŭvasableńnie absalutnaha zła, znajści ŭ hetym niešta dobraje absalutna niemahčyma.
Kali niekamu hetyja dziejańni ŭsio ž taki padabajucca, heta śviedčyć pra maralnuju nienarmalnaść čałavieka.
Dumaju, heta takoje ahulnačałaviečaje maralnaje ŭzrušeńnie. Ludzi, asabliva na Zachadzie, pačali ŭsprymać adnosiny pamiž ludźmi bolš u katehoryjach ekanomiki, vyhady, razumieńnie dabra i zła pačało razmyvacca. Mahčyma, heta jakraz adna z pryčyn taho, što takaja vajna stała mahčymaj, bo zachodnija palityki nie mahli pavieryć, što varjackija idei Pucina — heta nie zahadkavaść ruskaj dušy i varyjant normy, a absalutnaje zło, takoje ž, jakim niekali byŭ nacyzm.
— Ukraincy zdolejuć niekali daravać ruskim?
— Tut ja mahu tolki spasłacca na histaryčny vopyt prymireńnia narodaŭ, jakija vajavali ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie.
Jość rečy, jakija, dumaju, nikoli nie buduć raniejšymi. Davieru da Rasii i adčuvańnia bractva bolš nie budzie nikoli. Tym, kaho zabivali, u kaho razburyli damy i žyćci, budzie vielmi ciažka havaryć pra prymireńnie.
Niekali kancler FRH Vili Brandt staŭ na kaleni pierad pomnikam achviaram Varšaŭskaha paŭstańnia i paprasiŭ prabačeńnia ad imia hiermanskaha naroda za ŭsio zło, zroblenaje Polščy. Kali kiraŭnik Rasii voś hetak ža stanie na kaleni i paprosić prabačeńnia, dumaju, niejkaja staronka pieraharniecca.
Histaryčna my asudžanyja da kanca časoŭ być blizka, jak susiednija narody, jakija b ni byli pamiž nami adnosiny, i błahi mir lepšy za dobruju vajnu. Ale biez adpaviednych krokaŭ, u tym liku maralnych, biez uśviedamleńnia, pieraasensavańnia i pakajańnia naŭrad ci budzie mahčymaje realnaje prymireńnie. Pryčym pakajańnie praduhledžvaje jašče i pieramienu va ŭčynkach, i płady pakajańnia.
Čym bolš budzie doŭžycca hetaja vajna, čym bolš ludziej budzie zabita, tym bolš času spatrebicca na toje, kab pieraharnuć hetuju staronku.
— Što vy možacie zaraz skazać biełarusam?
— Za našu i vašu svabodu. Upeŭnieny, što naša pieramoha ŭ hetaj vajnie budzie aznačać i svabodu dla Biełarusi, bo paraza Pucina pryviadzie da parazy Łukašenki. Tady Biełaruś zdoleje viarnucca ŭ tuju cyvilizacyjnuju prastoru, da jakoj biełaruskaje hramadstva pieršapačatkova naležała.
Spadziajusia, siarod biełarusaŭ jość šmat tych, chto pamiataje pra słaŭnuju historyju Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, pra toje, što ziemli Biełarusi byli nie niejkaj šeraj zonaj pamiž Polščaj i Rasijaj, a terytoryjaj, dzie kvitnieła aśvieta, carkoŭnaje i kulturnaje žyćcio, dzie raźvivalisia ekanamičnyja i hramadskija adnosiny. Dla dziaržavy heta byli zusim inšyja časy, čym tyja, što pačalisia paśla padparadkavańnia biełaruskich ziemlaŭ Rasijskaj impieryi i, paźniej, Savieckamu Sajuzu.
My ćviorda vierym, što nie moža zło, ciemra pieramahčy dabro, śviatło, tamu nie moža Pucin pieramahčy Ukrainu. Naša pieramoha budzie pieramohaj i dla biełaruskaha naroda, jaki zdoleje vyzvalicca ad dyktatara i viarnucca ŭ Jeŭropu jak u svoj rodny dom.
Tam my razam z Polščaj i krainami Bałtyi, ź jakimi my mieli ahulny histaryčny šlach, budziem budavać novaje mirnaje žyćcio i pa miery mahčymaści dapamahać Rasii pieratvarycca ź ciomnaj tatalitarnaj aŭtakratyi ŭ niešta bolš cyvilizavanaje, kab budučyja pakaleńni nie žyli sa stracham rasijskich abstrełaŭ.
— Čym by vy chacieli skončyć našu razmovu?
— Jak viernik i śviatar, žadaju zaklikać usich, chto vieryć u Boha, malicca. Vielmi šmat ludziej va ŭsim śviecie, kali jany daviedvajucca pra padziei va Ukrainie, adčuvajuć biaśsille. Maŭlaŭ, jak ja mahu paŭpłyvać na situacyju, kali ja daloka i ja nie palityčny lidar? Viernik moža zrabić vielmi važny ŭniosak u mir dla Ukrainy — pamalicca za mir va Ukrainie, za biežancaŭ, za spačyn duš tych, u kaho adabrali žyćcio ŭ hetaj vajnie, za abaronu dla biezabaronienych, tych, chto pakutuje ŭ Čarnihavie, Charkavie, haradach i vioskach u abłozie ci ŭ akupacyi. Heta vielmi važnaja častka baraćby dabra sa złom.
«Tolki dziejańnie ratuje». Spytali ŭ viadomych biełarusaŭ, jak pieražyć hetyja časy
«Prabačcie nas». Byłaja prapahandystka NTV Lilija Hildziejeva — pra zvalnieńnie, adjezd z Rasii i pracu na dziaržkanale
-
«Dalej budzie tolki bolš». Biełarus-raspracoŭščyk u halinie ŠI, jaki pracuje ŭ Ńju-Jorku, raskazaŭ, što nas čakaje
-
«Kampiensacyja za parazu ŭ Siryi». Što staić za zajavaj Miadźviedzieva nakont «novych rehijonaŭ» Rasii
-
«Heta najlepšaja viersija Trampa». Amierykanskaja žurnalistka apisała, jak zamach na Trampa hłyboka źmianiŭ jaho i nadaŭ spakoju
Kamientary