U žyvym efiry «Jeŭraradyjo» analityk Arciom Šrajbman upieršyniu ad pačatku da kanca havaryŭ pa-biełarusku. «Naša Niva» sabrała asnoŭnyja idei jaho vystupu.
Zajava Pucina ab raźmiaščeńni taktyčnaj jadziernaj zbroi — niečakanaść dla Łukašenki
Teoryja ab tym, što Biełaruś rychtavałasia da raźmiaščeńnia taktyčnaj jadziernaj zbroi na svajoj terytoryi, tamu i zahadzia byli ŭniesienyja adpaviednyja źmieny ŭ Kanstytucyju, nie vytrymlivaje krytyki.
Analityk źviartaje ŭvahu na toje, što pieršym pazbavicca ad artykuła ŭ Kanstytucyi ab biaźjadziernym statusie Biełarusi i niejtralitecie krainy prapanavaŭ Uładzimir Makiej na Usiebiełaruskim narodnym schodzie ŭ lutym 2021 hoda.
«Kali tak, to atrymlivajecca, što nie tolki Łukašenka viedaŭ pra vajnu za hod da jaje pačatku, ale i Makiej viedaŭ. I ŭsie viedali, što vajna nie pojdzie pa scenaryi ŭziaćcia Kijeva za 10 dzion. I što spatrebicca praz hod vajny šantažavać uvieś śviet jadziernaj zbrojaj», — adznačaje Šrajbman.
Na dumku analityka, Łukašenka prosta tarhavaŭsia i prapanoŭvaŭ Rasii najbolš ambicyjnyja sastupki, jakija joj byli nie patrebnyja. Vielmi šmat razoŭ Pucin prosta admaŭlaŭsia. Pra heta na praciahu ŭsiaho 2022 hoda kazali jak pres-sakratar Pucina, tak i ministr zamiežnych spraŭ Rasii. A kali Pucinu narešcie spatrebiłasia, jon skarystaŭ šerah vykazvańniaŭ z boku Łukašenki.
Analityk ličyć, što Łukašenka ničoha nie viedaŭ pra płany Pucina ab raźmiaščeńni taktyčnaj jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi. Umovy dla takoha rašeńnia byli dastatkova stabilnymi ŭ rytorycy biełaruskaha palityka. Jon razhladaŭ raźmiaščeńnie rasijskaj jadziernaj zbroi ŭ jakaści adkazu na raźmiaščeńnie jaje ZŠA la zachodnich miežaŭ Biełarusi, naprykład, u Polščy.
«I tut Pucin abviaščaje ab hetym kroku pry całkam inšych nahodach. I heta jašče adzin pakazčyk, što mierkavańnie Łukašenki tut nichto nie ŭličvaŭ. Mahčyma, jaho navat nie papiaredzili pierad hetaj zajavaj Pucina», — padkreślivaje Šrajbman.
Adsutnaść jakich-niebudź zajavaŭ z boku Łukašenki pra płan Pucina palityčny analityk tłumačyć nieabchodnaściu biełaruskaha boku vyśvietlić kankretnyja kroki pa jaho realizacyi. Paŭza nieabchodnaja dla vyznačeńnia taho, jakaja viersija budzie aficyjnaj. Heta taksama dazvalaje dumać, što zajava Pucina nie była ŭzhodnienaja z Łukašenkam.
Jakija nastupstvy moža mieć realizacyja płana Maskvy dla Biełarusi
«Zajava Pucina vyvodzić vajnu na ŭzrovień NATA. I heta robić biełaruskija vajskovyja abjekty mišeńniu dla naniasieńnia ŭdaraŭ. Pry hetym nichto nie budzie vyśviatlać, ci sapraŭdy jadziernaja zbroja znachodzicca ŭ Biełarusi», — źviartaje ŭvahu Šrajbman.
Na jaho dumku, raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi — palityčnaje rašeńnie, a nie sapraŭdny vajenny płan vykarystańnia jadziernaj zbroi z terytoryi Biełarusi. «Heta nie maje nijakaha vajennaha sensu. My pabačym novyja demanstracyjnyja kroki, naprykład, zavoz zbroi ŭ Krym, kali Pucin budzie ličyć, što treba praciahvać eskałacyju. Maja staŭka — na toje, što ŭ ahladnaj budučyni eskałacyja budzie praciahvacca. Bo ni adzin z bakoŭ nie hatovy da sastupak. I tamu, kali nie ŭ lipieni, to paźniej my ŭbačym jadziernuju zbroju ŭ Biełarusi», — adznačaje analityk.
«Jość opcyi, i ja by nie byŭ takim fatalistyčnym. My nie viedajem, ci budzie Pucin hatovy pajści na samazabojstva. Heta pytańnie dla mianie nie vyrašanaje», — zajaviŭ Šrajbman u adkaz na pytańnie ab mahčymaści prymianieńnia Kramlom jadziernaj zbroi. Siarod mahčymych varyjantaŭ, na jaho dumku, moža być jak strach Pucina, tak i jaho adchileńnie ad ułady ŭ vyniku palityčnaha kryzisu ŭ Rasii, abo źmiena viektara rasijskaj prapahandy ŭ bok pierakanańnia łajalnaj aŭdytoryi ŭ tym, što Rasija i nie płanavała istotnych dasiahnieńniaŭ.
Što ŭ adkaz mohuć zrabić Ukraina i NATA
Analityk upeŭnieny, što Ukraina nie budzie nanosić previentyŭny ŭdar pa jadziernych abjektach Rasii ŭ Biełarusi:
«Ja nie baču dla Ukrainy sensu pravakavać Rasiju na razmovu na movie jadziernaj zbroi. Jość bolš aktualnyja prablemy — treba vyciskać rasijskuju armiju. I kali b Ukraina naniesła ŭdar pa jadziernych abjektach Rasii ŭ Biełarusi, heta było b adkrytaje zaprašeńnie dla Rasii prymianić svaju jadziernuju zbroju na poli boju va Ukrainie».
«Davoli zrazumieła, jakim budzie adkaz, kali Pucin napadzie na jakuju-niebudź z krain z prymianieńniem jadziernaj zbroi. Udar budzie naniesieny pa centrach pryniaćcia rašeńniaŭ u Rasii. Tamu Pucinu nieabchodna spačatku vykarystać hetuju zbroju tak, kab nie atrymać udar u adkaz. Heta ŭdary pa Ukrainie ci pa Čornym mory. Udary pa terytoryi NATA — apošniaja prystupka. Navošta adrazu zaskokvać na apošniuju prystupku — dla mianie niezrazumieła, navat kali i ličyć Pucina samazabojcam».
Razhornutaja ŭ Biełarusi prapahanda ab nieabchodnaści jadziernaj zbroi ŭ vajnie nie spracuje
«Davoli ciažka pierakanać biełarusaŭ, što hetaja zbroja dla abarony. Bo heta ŭ pryncypie — nastupalnaja zbroja. Sacyjałahičnyja apytańni, jakija pravodzilisia viasnoj-letam 2022 hoda, pakazali, što ad 75 da 85 pracentaŭ respandentaŭ suprać raźmiaščeńnia rasijskaj jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi. I heta pry tym, što 40 pracentaŭ padtrymlivajuć peŭnyja rasijskija naratyvy. Čarnobyl siadzić u padśviadomaści. Tamu prapahanda budzie iści nasupierak hłybinnym, bolš padśviadomym ustanoŭkam. Tym bolš, što ŭłada apošnija hod-paŭtara budavała svoj unutrany imidž na tym, što jana — harant miru ŭ Biełarusi. Tamu prapahandzie treba budzie ździejśnić razvarot. Heta budzie ciažka realizavać. Tamu, chutčej za ŭsio, prosta budzie źmienšanaja značnaść ci budzie maŭčańnie», — ličyć Šrajbman.
Što moža atrymać režym ad raźmiaščeńnia na terytoryi Biełarusi jadziernaj zbroi
Analityk adznačaje, što rašeńnie Rasii, akramia istotnych ryzyk, daje i peŭnyja vyhady dla Łukašenki:
«Heta bolšaja łajalnaść z boku Rasii, mahčymaść patrabavać ad Pucina novych sastupak. I mahčymaść, handlujučy vajskovym suvierenitetam, nie handlavać palityčnym».
Fakt źjaŭleńnia jadziernaj zbroi na terytoryi Biełarusi nie dazvolić bolš ihnaravać biełaruskaje pytańnie
«Kali buduć mirnyja pieramovy, to biełaruskaje pytańnie budzie na ich uźniataje. Ukraina zapatrabuje poŭnaj demilitaryzacyi Biełarusi. Da jaje dałučacca i Polšča i Litva».
Uzmacnieńnie sankcyj analityk źviazvaje tolki z faktam raźmiaščeńnia jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi. «Ale i da hetaha Polšča moža niešta ŭ adnabakovym paradku pradpryniać», — zaŭvažaje Šrajbman.
Kali havaryć pra kankretnyja sankcyi, to Šrajbman spasłaŭsia na intervju Źmiciera Kruka «Našaj Nivie».
Sam ža adznačaje:
«Na jadziernuju, jak i na lubuju inšuju eskałacyju, jość dva šlachi adkazu. Albo vy pahadžajeciesia, što vas napužali, i siadajecie za stoł pieramovaŭ. Albo vy ŭ adkaz taksama eskałujecie, kab dać druhomu boku zrazumieć, što jaho šantaž nie pracuje. Druhi varyjant bolš imavierny. Bo kali vy ŭ adkaz na šantaž Pucina źmiakčajecie svaju pazicyju, to vy zaprašajecie i Pucina, dy inšyja krainy, u jakich jość jadziernaja zbroja, zaŭsiody karystacca takim šantažom dla vyrašeńnia svaich palityčnych met. I inšyja krainy, u jakich jadziernaj zbroi niama, zachočuć jaje mieć dla takoha ž šantažu».
Jadzierny šantaž z boku Rasii moža być dapoŭnieny mihracyjnym šantažom z boku Biełarusi
Adnaŭleńnie avijaruchu z Bahdadam i Tehieranam pakazvaje mahčymaść adnaŭleńnia mihracyjnaha šantažu. Šrajbman źviartaje ŭvahu na mała kim zaŭvažanuju zajavu Pamiežnaha kamiteta Biełarusi ab tym, što toj prahnazuje bolšyja mihracyjnyja patoki ŭ suviazi z nabližeńniem ciopłaha siezona.
«Va ŭmovach, kali ŭ Łukašenki vielmi abmiežavanyja mahčymaści dla eskałacyi ŭ adkaz, mihranty — adzin z dvuch vidavočnych ryčahoŭ. Pieršy — pravakacyi na miažy (novaja chvala mihrantaŭ). Druhaja — uzmacnieńnie represij suprać polskaj hramady. Razmovy pra mahčymyja humanitarnyja amnistyi mohuć spynicca», — ličyć Šrajbman.
Mahčymaje raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi źmianiła rytoryku demakratyčnaj apazicyi
Dla ludziej, jakija mieli pamiarkoŭnuju pazicyju, vystupali za dyjałoh z uładami, nastupiŭ kanceptualny kryzis.
«Zaŭsiody takija eskałacyjnyja momanty ŭzmacniajuć jastrabaŭ z usich bakoŭ: u demsiłach, u Jeŭrasajuzie, u biełaruskaj uładzie. Heta čas, kali jastraby dyktujuć paviestku. I my bačym, što navat Sachaščyk, jaki zaŭsiody zajaŭlaŭ, što apazicyja — suprać hramadzianskaj vajny i prapanoŭvaŭ mirnaje rašeńnie, ciapier zajaŭlaje, što pryjšoŭ čas dla novych dyviersij. U adzin dzień rytoryka źmianiłasia na 180 hradusaŭ», — padkreślivaje analityk.
Analityk adznačaje dva pierałomnyja momanty ŭ evalucyi staŭleńnia demakratyčnaj apazicyi da Rasii. Pieršy adbyŭsia ŭ siaredzinie 2021 hoda, kali stała zrazumieła, što Maskva nie niejtralnaja. U toj čas stali hučać zajavy ab nieabchodnaści vychadu z Sajuznaj dziaržavy i ADKB. Z pačatkam vajny adbyŭsia kančatkovy pierałom u staŭleńni da Rasii.
«Paśla kanfierencyi ŭ Vilni ŭ žniŭni 2022 hoda, apazicyja sprabuje vybudavać bolš-mienš kanceptualnuju pazicyju: «Kali nie z Rasijaj, to jak?» Pry hetym jany nie havorać pra Jeŭrasajuz.
Adkaz na pytańnie ŭ tym, ci choča demakratyčnaja apazicyja zmahacca za bolšaść biełarusaŭ, vieści ich za saboj. Heta palityčny vybar. Dla biełarusaŭ, jakija ciapier žyvuć u Biełarusi, niejtralny varyjant pieramahaje va ŭsich apytańniach.
Metanakiravana zajavić ab jeŭrapiejskim vybary, kali bolšaść biełarusaŭ heta nie padtrymlivaje, — ciažki palityčny vybar dla čałavieka, jaki pretenduje być abranym prezidentam Biełarusi. Mahčyma, jany buduć praciahvać vykazvać prajeŭrapiejskija, ale biez tatalnaha razryvu z Rasijaj rečy», — zaŭvažaje Šrajbman.
«Navat jaho prychilniki zrazumieli, što žyć jak raniej užo nie atrymajecca». Biełarusy raskazali pra atmaśfieru ŭ krainie napiaredadni vybaraŭ6
Kamientary