«Admoviŭsia jechać na kancerty ŭ padtrymku Łukašenki». Muzyki raskazvajuć, za što ich unosili ŭ «čornyja śpisy»
Muzyki Lavon Volski, Uładzimir Puhač i Juryj Stylski zhadvajuć, jak traplali ŭ «čornyja śpisy» ŭ roznyja hady, a palityk i były ministr kultury Pavieł Łatuška raskazvaje, chto hetyja śpisy spuskaŭ.
Pra heta dziejačy raskazali na jutub-kanale supolnaści «Sumlennyja ludzi».
Try chvali «čornych śpisaŭ»
Za hady svajoj tvorčaści, zhadvaje Lavon Volski, jon trojčy traplaŭ u «čornyja śpisy». Pieršy śpis byŭ stvorany ŭ 2004 hodzie paśla taho, jak letam na minskaj płoščy Banhałor muzykanty vystupili na dazvolenym uładami mitynhu, jaki byŭ pryśviečany 10-hodździu prezidenctva Łukašenki. Na tym mitynhu vystupili N.R.M., Zet, «Pałac», Neuro Dubel i Drum Ecstasy. U vyniku zabaranili ŭsich udzielnikaŭ kancerta.
Volski zhadvaje, što ŭ toj čas jon vielmi pieražyvaŭ, chadziŭ vyśviatlać, što adbyvajecca, da namieśnika ministra kultury.
«Heta było hłupstvam ad pačatku. Tamu što nikoli nie treba da ich chadzić, abbivać parohi. Ty ničoha ŭsio roŭna nie vyrašyš, tamu što heta vyrašajecca nie na ŭzroŭni namieśnika ministra kultury. A vyrašaje taja asoba, jakaja ŭsio vyrašaje ŭ krainie».
U «čorny śpis» možna było patrapić i biez udziełu ŭ mitynhach. Hurt «Daj darohu!» patrapiŭ tudy ŭ 2005 hodzie paśla taho, jak prezientavaŭ svaju pieśniu «Sanie». Hurt byŭ pad zabaronaju try hady.
U «čorny śpis» možna patrapić i za admovu śpiavać palityčnyja pieśni. Jak zhadvaje lidar hurta «J:MORS» Uładzimir Puhač, upieršyniu hurt unieśli ŭ «čornyja śpisy» ŭ 2006 hodzie, kali jon admoviŭsia jechać na sieryju kancertaŭ u padtrymku Łukašenki pierad prezidenckimi vybarami. Ale ŭ toj čas zabarona praciahvałasia 7—8 miesiacaŭ.
Jak zhadvaje Lavon Volski, u kancy 2007 hoda padźmuŭ «viecier pieramien», pačali «hulacca ŭ libieralizacyju», i «čornyja śpisy» byli admienienyja.
Jany źjavilisia znoŭ paśla prezidenckich vybaraŭ 2010 hoda. Tady šerah muzykaŭ vystupiŭ z asudžeńniem dziejańniaŭ režymu. Hetym razam, jak zhadvaje Volski, u śpisy patrapiła značna bolej dziejačaŭ, a situacyja z zabaronaju była značna horšaj. Jon adznačaje, što kali ŭ pieršy pieryjad zabaronienym muzykantam možna było padpolna vystupać u niejkim restaranie, kaviarni, to ŭ druhi pieryjad heta dobra kantralavałasia.
Pa słovach Lavona Volskaha, druhaja chvala tak aficyjna i nie skončyłasia. «Prosta ŭsio stała pacichu razmarožvacca. Zastalisia zabaronienymi niekatoryja placoŭki dla vystupu».
«Paźniej zjaviŭsia Symbal.by i Pavieł Biełavus ź sietkaj mahazinaŭ, pajšli kancerty, fiestyval «Rok za babroŭ», Lidbeer. Zdavałasia, što my takija jeŭrapiejskija stanovimsia, vielmi cikavyja. U nas usie pačali vypluchvać svoj patencyjał», — pryhadvaje lidar «Daj Darohu!» Juryj Stylski.
Paśla padziej leta-vosieni 2020 hoda, kali dziejačy kultury aktyŭna padtrymali pratesty, praź niekatory čas jany patrapili nad zabaronu, a šmat chto i ŭ zaścienki turmaŭ.
«Ciapier zabaronieny ŭsie, tamu što kožny muzyka, navat instrumientalist, hitaryst ci bubnač niedzie zaśviaciŭsia ŭ pratesnych aktyŭnaściach. Chtości chadziŭ, chtości zapisvaŭ pratesnuju pieśniu. Tamu ciapier u Biełarusi ŭ «čornych śpisach» navat tyja, chto ihraje ŭ kavier-bendach»,
— adznačaje Volski.
Ci byli kali «čornyja śpisy» aficyjna zaćvierdžanyja
Viadoma, što ŭ «čornyja śpisy» patrapili nie tolki muzykanty, ale i mastaki, rabotniki kulturnych ustanoŭ. Ale, jak zhadvajuć niepasrednyja ich fihuranty, jany nikoli nie bačyli aficyjna zaćvierdžanych śpisaŭ. Niechta pra ich daviedvaŭsia ź internetu ci ad svaich kaleh.
Pavieł Łatuška zachavaŭ kopiju «čornaha śpisa», jaki isnavaŭ u 2011 hodzie. Pa jaho słovach, u im havaryłasia pra toje, što asoby i kalektyvy, jakija ŭ jaho ŭklučanyja, nie majuć prava vystupać na publičnych mierapryjemstvach, jakija padtrymlivajucca dziaržavaj, a ich dziejnaść nielha aśviatlać u miedyja.
Łatuška zhadvaje, što kožny paniadziełak ministraŭ sacyjalnaha błoka źbiraŭ na naradu namieśnik Administracyi Łukašenki pa ideałahičnych pytańniach.
I padčas adnoj z takich narad namieśnica kiraŭnika ideałahičnaha ŭpraŭleńnia Administracyi Iryna Dryha razdała ŭsim śpis na adnoj staroncy biez podpisu. Paźniej jon byŭ nakiravany va ŭsie abłvykankamy, usie bujnyja dziaržaŭnyja ŭstanovy. Tudy pobač ź biełaruskimi dziejačami patrapili proźviščy amierykanskich akcioraŭ Iena Mak-Kielena, Kievina Spejsi, Kievina Kłajna.
«U toj momant jany nie hatovyja byli padpisać hety dakumient. Sama Dryha nie chacieła heta padpisvać, bo nie chacieła padstaŭlacca. Jana i tak stała takim «šerym kardynałam». Jana chacieła zastacca ŭ cieni», — adznačaje były ministr kultury. Łatuška ŭpeŭnieny, što śpis stvaraŭ KDB.
Jon zhadvaje vypadak, kali ŭ 2011 ci 2012 hodzie ŭ Ministerstva kultury pryjšoŭ list z KDB sa śpisam z bolš za sotniu proźviščaŭ. Jany ŭsie byli acharaktaryzavanyja jak niełajalnyja i ich treba było zvolnić. Ale, jak adznačaje Łatuška, jon nie nakiravaŭ hety list na vykanańnie, tolki papiaredziŭ niekatorych dziejačaŭ, što jany ŭ śpis patrapili, kab mieli na ŭvazie, što KDB dziejničaje suprać ich.
Jak žyć z «čornymi śpisami»
Uładzimir Puhač ličyć, što treba praciahvać rabić toje, u što ty vieryš i što ty ŭmieješ. I takim čynam zachoŭvać siabie. «Kali kožny budzie zachoŭvać siabie, to my nie stracim hramadstva. Navat kali častka jaho znachodzicca nie ŭ Biełarusi. U nas za miažoju jość mahčymaść niešta rabić. U adroźnieńnie ad tych, chto znachodzicca ŭ Biełarusi. Tamu treba rabić i za siabie, i za ich».
Pavieł Łatuška ličyć, što ŭ siońniašnich umovach nieabchodna paznavać i zachoŭvać biełaruskuju kulturu ŭ siemjach, u krainie, za miažoju. Ale hałoŭnaje, adznačaje palityk, rabić usio, kab likvidavać hetuju sistemu.
Na dumku Lavona Volskaha, ciapier šmat mahčymaściaŭ dałučycca da biełaruskaj kultury. Hałoŭnaje, mieć da jaje intares: «Prosta zachodziš u telehram i znachodziš tam usiakija biełaruskija kanały».
Čytajcie jašče:
Pralaskoŭski pra «čorny śpis»: hniusnaja falšyŭka
Kamientary