Jeŭrasajuz i ZŠA ŭ 2021 hodzie ŭviali zabaronu na ekspart biełaruskich kalijnych uhnajeńniaŭ, a Litva skasavała kantrakt na ich pieravozku pa svajoj terytoryi z 1 lutaha 2022 hoda, što stała surjoznym udaram dla aficyjnaha Minska. Kab damahčysia źniaćcia sankcyj, Alaksandr Łukašenka pradkazaŭ śvietu hoład praz mahčymy deficyt minieralnych uhnajeńniaŭ, bo Biełaruś na hetym rynku była adnym z asnoŭnych hulcoŭ. Padobnyja arhumienty hučali i na adnym z pasiadžeńniaŭ profilnaha kamiteta AAN. Chto dapamahaje biełaruskamu kaliju, raźbiraŭsia BRC.
U pačatku sakavika 2023 hoda Kamitet AAN pa ekanamičnych, sacyjalnych i kulturnych pravach (KESKP) parekamiendavaŭ Litvie pierahledzieć sankcyjnuju palityku ŭ dačynieńni da biełaruskich kalijnych uhnajeńniaŭ. Kamitet paličyŭ zabaronu na ekspart kaliju ź Biełarusi pahrozaj charčovaj biaśpiecy dla krain Afryki i Łacinskaj Amieryki.
Litva kateharyčna admoviłasia źmiakčać sankcyi. Ale zatym z padobnaj zajavaj vystupiŭ kiraŭnik AAN Antońju Huteryš, i niekatoryja dypłamaty ES stali łabiravać źniaćcie sankcyj suprać «Biełaruśkalija». Davajcie raźbiaromsia, chto praciskaje rašeńni ŭ strukturach AAN u intaresach Alaksandra Łukašenki i ci sapraŭdy sankcyi suprać biełaruskaha kaliju paŭpłyvali na charčovuju biaśpieku najbiadniejšych krain śvietu.
«Litoŭski śled» u biełaruskaj spravie
Pieršym ab pryniaćci Kamitetam AAN rezalucyi, jakaja rekamienduje Litvie pierahledzieć sankcyi suprać Biełarusi, paviedamiŭ litoviec Stanisłovas Tomas. Bolš čym praz sutki, kali navina pra heta źjaviłasia na BT, jon napisaŭ u fejsbuku, što heta «jaho praca», a taksama što «važna nie spyniacca i ciapier Biełarusi treba padać pazoŭ na Litvu ab pakryćci škody».
Z dopisaŭ Tomasa ŭ sacyjalnych sietkach možna zrabić vysnovu, što punkt pa pasłableńni sankcyj KESKP pryniaŭ jakraz pa jaho inicyjatyvie. Akramia taho, u dzień pryniaćcia rezalucyi jon znachodziŭsia ŭ budynku, dzie zasiadaŭ Kamitet. Akurat adtul Tomas davaŭ intervju kanału «Sałaŭjoŭ Live». U kadry na zadnim fonie my bačym charakternyja kruhlavyja vokny Pałaca Vilsana, što paćviardžaje jaho miescaznachodžańnie.
Chto taki Stanisłovas Tomas? Sam siabie jon nazyvaje litoŭskim advakatam i pravaabaroncam, a taksama prafiesaram Sarbony. Adnak, jak vyśvietliła «Jeŭraradyjo», litoviec nie prafiesar Sarbony, choć i pisaŭ tam doktarskuju dysiertacyju.
Nie ličycca Stanisłovas Tomas i litoŭskim advakatam. Jon pracavaŭ pamočnikam advakata, ale pazbaviŭsia hetaha statusu za «hrubyja etyčnyja parušeńni». Bolš za toje, u 2016 hodzie Jeŭrapiejski sud pa pravach čałavieka (JESPČ) pastanaviŭ, što Tomas nie advakat, i nazaŭždy zabaraniŭ jamu pradstaŭlać ci inšym čynam dapamahać zajaŭnikam u spravach, jakija znachodziacca na razhladzie ŭ JESPČ.
U 2019 hodzie Stanisłovas Tomas akazaŭsia ŭ poli zroku pravaachoŭnych orhanaŭ pa padazreńni ŭ machlarstvie. Jon prapanavaŭ litoŭskim piensijanieram skinucca pa €50 na jaho pasłuhi, kab padać kalektyŭny pazoŭ u JESPČ praz maleńki pamier piensii. Nie majučy statusu advakata, pradstaŭlać ich intaresy ŭ hetym sudzie jon zaviedama nie moh.
«Advakat» Biełarusi
Padčas kryzisu na biełaruska-litoŭskaj miažy ŭ 2021 hodzie Stanisłovas Tomas prapanavaŭ mihrantam svaje pasłuhi pa lehalizacyi ŭ Litvie i staŭ častym hościem na biełaruskim telebačańni. U śniežni taho ž hoda stała viadoma, što jon paprasiŭ palityčny prytułak u Biełarusi praz kryminalny pieraśled u Litvie. A ŭ sakaviku 2023-ha na svaim sajcie napisaŭ, što Biełaruś — jahony klijent.
Na sakavickaje pasiadžeńnie KESKP Tomas moh patrapić u jakaści «pradstaŭnika hramadzianskaj supolnaści». Bo ŭ abmierkavańniach Kamiteta mohuć udzielničać hramadskija arhanizacyi, jakija padali alternatyŭnyja dakłady pra situacyju ŭ krainie, jakuju reprezientujuć. Jak minimum dźvie arhanizacyi, jakija skłali alternatyŭnyja dakłady dla Kamiteta, źviazanyja z Tomasam. Heta EgLex z Manaka i Holocaust Victims Foundation, zarehistravanaja na Narmandskich vyspach. Ad imia pieršaj Tomas raniej pisaŭ zvaroty ŭ AAN. Z dakumientaŭ druhoj vynikaje, što jana źviazanaja z EgLex. Sama ž spravazdača Holocaust Victims Foundation siarod inšaha datyčyć Stanisłovasa Tomasa i jaho dziejnaści ŭ Litvie.
U dakładach abiedźviuch arhanizacyj tema sankcyjaŭ suprać biełaruskaha kaliju nie zakranajecca. Adnak u telehramie Tomasa 23 lutaha źjaviŭsia dopis, što Kamitet pa ekanamičnych pravach AAN pryniaŭ da razhladu jahonuju skarhu na toje, što abmiežavańni Litvy na ekspart biełaruskich uhnajeńniaŭ mohuć parušać pravy afrykancaŭ nie haładać.
BRC adpraviŭ u KESKP zapyt, ci sapraŭdy Tomas skiroŭvaŭ im takuju skarhu. Na momant publikacyi žurnalistam nie adkazali.
U Kamitet AAN pa ekanamičnych, sacyjalnych i kulturnych pravach uvachodziać 18 niezaležnych ekśpiertaŭ z roznych krain. Na sajcie arhanizacyi havorycca, što jany «vałodajuć vysokimi maralnymi jakaściami i pryznanaj kampietentnaściu ŭ halinie pravoŭ čałavieka». Pryniataja imi rezalucyja — heta doŭhi śpis rekamiendacyj pa baraćbie ź biednaściu, dyskryminacyjaj, źmienaj klimatu i h. d. Jość siarod ich i punkt z prapanovaj pierahledzieć abmiežavańni na pastaŭki kalijnych uhnajeńniaŭ ź Biełarusi ŭ krainy Afryki i Łacinskaj Amieryki, jakija, jak śćviardžajecca, pryviali da «niedachopu ŭhnajeńniaŭ i admoŭna adbilisia na charčovaj biaśpiecy ŭ hetych krainach».
Całkam rasśledavańnie hladzicie tut.
Na pastaŭkach ałkaholnaha napoju Aperol zarablaje Kiraŭnictva spravami Łukašenki
Chto moh zarabić miljony na mihracyjnym kryzisie na miažy Biełarusi i ES?
Minabarony Biełarusi vydzieliła rekordnyja 3,1 młn rubloŭ na zakup bieśpiłotnikaŭ «Supierkam». Takija ž madeli Rasieja vykarystoŭvała va Ukrainie
Jak biełaruskija kliniery zarabili dziasiatki miljonaŭ jeŭra ŭ Biełarusi, Rasiei i Ukrainie i za što ich sudziać u Łatvii
«Navat jaho prychilniki zrazumieli, što žyć jak raniej užo nie atrymajecca». Biełarusy raskazali pra atmaśfieru ŭ krainie napiaredadni vybaraŭ6
Kamientary