«Калі будзе на аднаго носьбіта ў свеце больш, то гэта мой унёсак». Навошта ўкраінец з Данецка вучыць у Жытоміры беларускую мову?
Ігар Ліфанаў быў вымушаны з’ехаць з роднага горада Данецка ў выніку расійскай акупацыі. Спачатку пасяліўся ў Жытомірскай вобласці, бо там знайшлася праца. Пазнаёміўся з будучай жонкай, жыхаркай Жытоміра, і перабраўся ў абласны цэнтр. У сям’і растуць дзве дачкі. А яшчэ Ігар адметны тым, што ўжо шмат гадоў захапіўся беларускай мовай і стаў яе вывучаць, піша BGMedia.
«Гэта быў 2015 год, дзесьці сярэдзіна лета, — расказвае Ігар пра свае ўцёкі з-пад акупацыі. — На той час ужо скончыліся актыўныя баявыя дзеянні, і Ілавайск, і Дэбальцава. Былі падпісаныя Мінскія дамоўленасці, і стала зразумела, што ніякага вызвалення ў найбліжэйшыя гады не будзе. А так званая «ДНР» пачала ўжо ўкараняцца: афармленне дакументаў, прапаганда. Я вырашыў, што няма сэнсу тут далей штосьці рабіць».
У нечым сітуацыя эмігрантаў з усходу Украіны нагадвае беларускую.
Яшчэ адным расчараваннем стала тое, што Данецк цяпер — зусім не той горад, якім яго памяталі жыхары да акупацыі.
Вучыў беларускую з «Падарожжам дылетанта»
Гэта было ў пачатку 2000-х, калі інтэрнэт яшчэ асабліва не развіўся, таму вучыць не было па чым. Да таго ж у Данецку, русіфікаваным горадзе, нават па-ўкраінску цяжка было штосьці знайсці. Аднойчы злавіў па кабельнай сетцы беларускі дзяржаўны тэлеканал і ўзрадаваўся: нарэшце можна будзе слухаць беларускае маўленне! Але канал таксама аказаўся расейскамоўным. Па-беларуску — толькі перадачы пра культуру.
Стала лягчэй, калі з’явілася «ВКонтакте», гэта быў 2007—2008 гады. Было багата беларускамоўных суполак, прысвечаных гісторыі Беларусі, ВКЛ. У гэтых суполках публікавалася шмат адсканаваных беларускамоўных кніг. Такім спосабам я пачаў вывучаць мову. Вывучаў паралельна і гісторыю, літаратуру.
Дзякуючы сваім пошукам Ігар стаў разбірацца і ў сучасных беларускіх рэаліях.
«Шмат моў знікае, і сярод славянскіх беларуская — першы кандыдат на знікненне»
«Таму я разумеў тых беларусаў, якія жывуць ва ўласнай краіне і адчуваюць сябе там не тое што іншаземцамі, але ў нейкім своеасаблівым гета. Гэта апошнія два гады ўкраінскай культуры, мове нічога не пагражае. Прайшла тая кропка невяртання, калі мы ўсвядомілі сябе ўкраінцамі».
«Для мяне вывучэнне беларускай мовы стала салідарнасцю з тымі людзьмі, якія намагаліся аднавіць свае карані. Плюс жаданне быць носьбітам мовы. Калісьці вычытаў такую фразу, што кожная мова — гэта цэлы сусвет, які часта незваротна гіне. Згодна са статыстыкай, шмат моў знікае, і сярод славянскіх беларуская — гэта першы кандыдат на знікненне.
Але практыкі беларускага маўлення ў Ігара амаль не было, таму ён не загаварыў па-беларуску ў поўным сэнсе слова. Але лічыць, што калі б некалькі дзён запар размаўляў толькі па-беларуску, то перафарматаваўся б.
«Геть від Москви!»
«Неяк на працы нядаўна правёў асветніцкую гутарку, калі ў мяне спыталі: «Як ты можаш вучыць беларускую мову, гэта ж ворагі». Я кажу, што цяпер у Беларусі за беларускую мову можна ў турму сесці, таму што там усё ўшчэнт русіфікаванае. Для іх гэта было такое адкрыццё! — дзеліцца ўкраінец. — У нас захапляліся Беларуссю, Лукашэнкам, але не ў курсе, што там рэальна ў краіне адбывалася і ў культурным плане, і ў эканамічным, і г. д.»
«Маю спачуванне да тых нямногіх, хто ўсё бачыць, разумее, але не можа нічога зрабіць і жыве з пачуццём сораму за сваю краіну і землякоў, як і мяне шмат гадоў пераследавала пачуццё сораму за сваіх землякоў».
Папулярны тыктокер з Расіі тусіць у дарагіх рэстаранах Мінска: «Быццам бамжу падалі. Жарыце, на здароўе»22
Каментары