Fotazdymki novaha pomnika apublikavali ŭ fejsbuk-supołcy «Kataliki Biełarusi».
Pazałočanaja skulptura Śviatoha Michała Archanioła na terytoryi adnajmiennaha kaścioła pastaŭlena na 7-mietrovaj daryčnaj kałonie z pjedestałam, upryhožanym pa bakach zahłyblenymi filonhami. Kult Archanioła Michała zdaŭna viadomy na Navahradskaj ziamli, a na hierbie horada jaho vyjava prysutničaje z časoŭ Vialikaha Kniastva Litoŭskaha.
Na navahradskim hierbie vyjava Archanioła Michała źjaviłasia jašče, mahčyma, u 1507—1517 hadach, u čas zasnavańnia Navahradskaha vajavodstva. Kančatkova hierb zamacavaŭsia za vajavodstvam na Vilenskim sojmie 1529 hoda. Pieršapačatkovy vyhlad hierba źmieščany ŭ arsienalskim hierboŭniku Stemmata Polonica 1555 hoda: na błakitnym poli Archanioł Michał u siarebranym chitonie ź miačom u pravaj ruce, z raskinutymi za śpinaj kryłami. Praŭda, u hetym vydańni hierb nie mieŭ podpisu i moh być zbłytany z aniołam z hierba Kijeŭskaha vajavodstva, ale ŭ toj čas apošniaje ŭžo karystałasia vyjavaj z čornym miadźviedziem.
Padabienstva hierbaŭ, mahčyma, nievypadkovaje, bo vialiki kniaź Žyhimont Stary pieravioŭ kijeŭskaha vajavodu, kniazia Ivana Lvoviča Hlinskaha ŭ Navahradak, dzie jon staŭ pieršym navahradskim vajavodam.
«Pačarnieŭ» archanioł trochi paźniej. Pieršym «čornaha anioła» ŭ jakaści hierba vajavodstva zhadvaje polski historyk i hieraldyst Bartaš Paprocki. U svajoj knizie «Hniazdo cnoty…» ŭ 1578 hodzie jon adznačyŭ, što Navahradskaje vajavodstva vykarystoŭvaje hierb u vyhladzie čornaha anioła na čyrvonym poli. Na dumku biełaruskaha historyka Alaksieja Šałandy, heta adbyłosia ŭ vyniku pamyłki, a pryčynaj jaje stała ŭsio toje ž padabienstva kijeŭskaha anioła z navahradskim. Razumiejučy, što ŭ dvuch roznych vajavodstvaŭ nie moža być adnolkavaha hierba, jon zrabiŭ navahradskaha archanioła čornym na čyrvonym poli (možna skazać, što inviertavaŭ kolery) i prybraŭ ź jaho ruk mieč. Nie vyklučana taksama i pamyłka raźbiara hraviury, jaki zrabiŭ jaje ŭ niehatyvie.
«Čorny anioł» z hetaha času nazaŭždy zamacavaŭsia za Navahradkam. U 1595 hodzie karol polski i vialiki kniaź litoŭski Žyhimont Vaza nadaŭ horadu hierb ź jahonaj vyjavaj, praŭda, u ruki archanioła viarnuŭsia mieč, a taksama dadalisia šali, jakimi jon sudzić ludziej pierad bramaj raju.
Kala 1624 hoda pa fundacyi Kryštofa Chadkieviča va ŭschodniaj častcy Rynačnaj płoščy byŭ zasnavany navahradski klaštar daminikanaŭ. Spačatku kaścioł byŭ draŭlany, miarkujecca, što ŭžo ŭ hety čas jon moh nasić imia Michała Archanioła. Asablivaje šanavańnie Archanioła Michała ŭ horadzie pačałosia paśla vajny 1654—1667 hadoŭ, kali, pavodle padańnia, jon vyratavaŭ horad ad poŭnaha źniščeńnia. Praz stahodździe, u 1724 hodzie, na miescy draŭlanaha ŭźviedzieny muravany chram u styli baroka.
Chram hareŭ u 1751 i 1831 hadach, ale abodva razy paśpiachova adnaŭlaŭsia. Paśla apošniaha adnaŭleńnia kaścioł nabyŭ rysy poźniaha kłasicyzmu. Pry chramie dziejničała daminikanskaja škoła, u jakoj vučylisia Adam Mickievič i Jan Čačot.
U 1853 hodzie daminikanski manastyr byŭ zakryty carskimi ŭładami, a chram Śviatoha Michała z manastyrskaha staŭ zvyčajnym parafijalnym. U 1948 hodzie kaścioł byŭ zakryty savieckimi ŭładami, vykarystoŭvaŭsia pad skład i mahazin, pastupova razburaŭsia.
Tolki ŭ 1992 hodzie chram byŭ viernuty viernikam u paŭrazburanym stanie. Budynki ž byłoha klaštara nie zachavalisia — mienavita na terytoryi dvoryka, jakija jany ŭtvarali, siońnia pastaŭleny pomnik śviatomu zastupniku horada.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary