Vierchniaja miaža biaśpiečnaj dla čałavieka tempieratury — nižejšaja, čym dumali navukoŭcy
Navat zdarovyja ludzi nie ŭ stanie vytrymać 35-hradusnuju śpioku, jakuju pryniata ličyć biaśpiečnaj dla čałavieka. Takija vyniki ekśpierymienta, praviedzienaha va Univiersitecie Piensilvanii, kab pravieryć, nakolki naš arhanizm prystasavany da adnosna doŭhaha znachodžańnia va ŭmovach haračaha nadvorja, piša Bi-bi-si.
Tolki za minuły tydzień novyja tempieraturnyja rekordy byli ŭstalavanyja adrazu na troch kantynientach: u Jeŭropie, Azii i Paŭnočnaj Amierycy.
U kalifarnijskaj Dalinie Śmierci na minułych vychadnych słupok termomietra padniaŭsia vyšej za 53 hradusaŭ pa Celsiju — značeńnie nie rekordnaje, ale blizkaje da jaho.
A pieršy tydzień lipienia, pavodle papiarednich źviestak, i zusim staŭ samym haračym tydniem na płaniecie za ŭsiu historyju nazirańniaŭ.
Pa miery paciapleńnia hłabalnaha klimatu ŭsio čaściej hučyć pytańnie: pry jakoj tempieratury achaładžalnyja sistemy našaha arhanizma (u pieršuju čarhu potavydzialeńnie) pierastanuć spraŭlacca sa śpiakotaj?
Navuka dała adkaz na hetaje pytańnie jašče ŭ 2010 hodzie, kali aŭstralijskija daśledčyki ŭzialisia raźličyć maksimalnuju tempieraturu, jakuju na praciahu adnosna doŭhaha času moža vytryvać zdarovy čałaviek.
«Mnohija miarkujuć, što [pa miery rostu tempieratur] ludzi zmohuć adaptavacca da luboha mahčymaha paciapleńnia, — pisali aŭtary daśledavańnia, apublikavanaha Amierykanskaj akademijaj navuk. — My śćviardžajem, što ciepłavy stres nakładaje nadziejnuju vierchniuju miažu takoj adaptacyi».
Vialiki ŭpłyŭ na zdolnaść našaha arhanizma padtrymlivać kamfortnuju dla jaho tempieraturu ŭ śpiakotu akazvaje vilhotnaść pavietra. Čym jana vyšejšaja, tym pavolniej vyparajecca pot — i tym horš idzie praces achaładžeńnia.
Pa vynikach praviedzienych raźlikaŭ navukoŭcy tady pryjšli da vysnovy: miaža biaśpiečnaj dla čałavieka tempieratury «pa vilhotnym termomietry» (heta značyć z ulikam achaładžeńnia cieła za košt vypareńnia potu) nie moža pieravyšać 35 hradusaŭ.
Ciapier supracoŭniki Univiersiteta Piensilvanii vyrašyli pravieryć raźliki aŭstralijcaŭ na praktycy i praviali ekśpierymient z udziełam 24 maładych i całkam zdarovych vałancioraŭ.
Usim udzielnikam dali prahłynuć pilulu z termomietram, jaki bieśpierapynna adsočvaje tempieraturu ŭnutry cieła, paśla čaho dobraachvotnikaŭ źmiaścili va ŭmovy hiermietyčnaj kapsuły, dzie praviali sotni zamieraŭ.
Patrochu padvyšajučy to tempieraturu, to adnosnuju vilhotnaść abo i toje, i druhoje adnačasova, navukoŭcy sačyli, u jaki momant va ŭdzielnikaŭ pačynaje raści ŭnutranaja tempieratura.
Reč u tym, što adnosna stabilnuju ŭnutranuju tempieraturu naš arhanizm zdolny padtrymlivać tolki da peŭnaha ŭzroŭniu, viadomaha jak «krytyčnaja miaža navakolnaha asiarodździa».
«Pry pieravyšeńni hetaj miažy ŭnutranaja tempieratura pačynaje bieśpierapynna raści, a ryzyka razładu zdaroŭja pry praciahłym uździejańni śpioki istotna pavialičvajecca», — tłumačać aŭtary.
U cełym ža vyniki ekśpierymienta, apublikavanyja ŭ časopisie Applied Physiology, demanstrujuć, što va ŭmovach 50-pracentnaj vilhotnaści pierahreŭ, jaki nie kantralujecca, navat maładoha i zdarovaha arhanizma pačynajecca ŭžo pry tempieratury vilhotnaha termomietra kala 31 hradusa pa Celsiju.
Navukoŭcy adznačajuć, što apošnija paru dziesiacihodździaŭ pieryjady ekstremalnaha nadvorja — i choładu, i śpioki — istotna pačaścilisia pa ŭsim śviecie.
Bolš za toje, u ekśpiertaŭ niama sumnieńniaŭ: pakul naša płanieta praciahvaje nahravacca (u asnoŭnym za košt spalvańnia vykapniovaha paliva i vykidaŭ parnikovych hazaŭ), kataklizmy nadvorja buduć zdaracca ŭsio čaściej i praciahvacca ŭsio daŭžej.
Kamientary