Zdajecca, emihracyja zapavoliłasia.
Asnoŭnymi krainami mihracyi dla biełarusaŭ stali Polšča i Litva.
Litva
Pa stanie na 1 lipienia 2024 hoda 62 535 biełarusaŭ majuć dziejny litoŭski dazvoł na žycharstva. Za šeść miesiacaŭ hetaha hoda pryrost skłaŭ usiaho 368 čałaviek.
Heta istotna mieniej, čym za anałahičny pieryjad 2023 hoda, kali kolkaść biełarusaŭ ź litoŭskimi DNŽ pavialičyłasia amal na 10 tysiač čałaviek (z 48 804 da 58 347). Ahułam za 2023 hod pryrost skłaŭ 13 731 čałaviek.
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
Čym zajmajucca hramadzianie Biełarusi ŭ Litvie?
48 600 čałaviek (78% ad ahulnaj kolkaści biełarusaŭ) pracujuć u Litvie pa pracoŭnych damovach. Pałova z pracaŭładkavanych biełarusaŭ (24 tysiačy) — heta dalnabojščyki. Ale sami dalnabojščyki pieravažna žyvuć u kabinie hruzavika. Bolš za toje, navat na niepraciahły adpačynak jany viartajucca ŭ Biełaruś.
Pa fakcie mnohija dalnabojščyki, jakija pracujuć u litoŭskich firmach, u samoj Litvie ciaham hoda pravodziać pa 10-15 dzion.
Dzieci i asoby, starejšyja za 65 hadoŭ, — heta kala 5 tysiač čałaviek, abo kala 8% ad ahulnaj kolkaści biełarusaŭ ź litoŭskimi DNŽ.
Polšča
Razabracca z realnaj kolkaściu biełarusaŭ, jakija žyvuć ci prosta pracujuć u Polščy, značna składaniej, čym u vypadku ź Litvoj. U Litvie ličba ludziej z dazvołami na žycharstva budzie vielmi blizkaja da kolkaści biełarusaŭ, jakija tam žyvuć ci prynamsi pastajanna pracujuć.
Pa-pieršaje, u Litvie nielha bolš za hod žyć pa vizie, a ad niadaŭniaha času dla pracaŭładkavańnia nieabchodna mieć miascovy DNŽ.
Pracoŭnyja i turystyčnyja vizy Litva biełarusam daŭno nie vydaje. Tamu zastajucca tolki tyja, chto atrymaŭ vizu i pierajechaŭ u Litvu z humanitarnych pryčyn. Takija ludzi biezumoŭna isnujuć, ale ich dakładna nie tysiačy.
U vypadku z Polščaj usio značna składaniej, bo padlik kolkaści trymalnikaŭ dziejnych DNŽ nie daje mahčymaści adekvatna acanić kolkaść biełarusaŭ u hetaj krainie.
Pa vynikach za pieršaje paŭhodździe 2024 hoda, dziejny polski DNŽ majuć 131 318 biełarusaŭ. Heta pryblizna ŭdvaja bolš, čym kolkaść hramadzian Biełarusi ź dziejnymi litoŭskimi DNŽ. Roźnica padazrona maleńkaja.
Kaho nie adlustroŭvaje statystyka?
Značnaja častka biełarusaŭ u Polščy, pa ŭsim vidać, žyvie ci prynamsi pastajanna pracuje na inšych padstavach. U adroźnieńnie ad Litvy, tam možna znachodzicca pa pracoŭnaj vizie. Taksama žyć pa vizie mohuć hramadzianie Biełarusi z kartaj palaka. Jana dazvalaje atrymlivać doŭhaterminovuju vizu, ź jakoj možna žyć, pracavać i vieści biznes. Adzinaje, što treba raz na hod vyjechać z krainy, kab atrymać novuju vizu na 365 dzion znachodžańnia.
Taksama moža być davoli šmat ludziej, jakija čakajuć na atrymańnie DNŽ. Kali ŭ Litvie na heta idzie 1—4 miesiacy, to ŭ Polščy čas čakańnia na DNŽ, jak praviła, značna bolšy. Mnohija atrymlivajuć dakumient tolki praz hod i bolej paśla padačy. Ale tym nie mienš hetyja ludzi praciahvajuć žyć u Polščy na padstavie štampa ŭ pašparcie, jaki śviedčyć pra padaču na DNŽ.
Inšyja ličby
Pavodle padlikaŭ analitykaŭ Picodi, jakija hruntujucca na analizie danych z polskaha dziaržaŭnaha rejestru ŭliku nasielnictva PESEL, ahulnaja kolkaść biełarusaŭ, jakija na 1 studzienia 2024 hoda pražyvali ŭ Polščy, aceńvałasia ŭ 310 tysiač čałaviek.
Hetyja ličby vyhladajuć bolš realistyčnymi, bo heta ŭžo nie ŭ dva razy, a ŭ cełych piać razoŭ bolš, čym u Litvie.
Chto jašče nie traplaje ŭ statystyku?
Taksama ŭ vypadku z Polščaj treba ŭličvać, što častka biełarusaŭ, jakija pierajechali paśla 2020 hoda, užo mahli paśpieć atrymać polskaje hramadzianstva i nie trapić ni ŭ adnu statystyku zamiežnikaŭ. Kali na momant pierajezdu ź Biełarusi čałaviek maje kartu palaka, to dla atrymańnia hramadzianstva jamu spatrebicca kala 2-2,5 hadoŭ. Tolki za 2022 hod amal try tysiačy hramadzian Biełarusi atrymali polskija pašparty.
Pa danych na kaniec 2023 hoda, 38 tysiač hramadzian Biełarusi mieli pastajannyja dazvoły na žycharstva na padstavie polskaha pachodžańnia. Usie jany praz hod pražyvańnia ŭ Polščy majuć prava padavać dakumienty na atrymańnie polskaha hramadzianstva.
Što z dynamikaj?
Letam 2019 hoda ŭ Polščy pražyvała 47 366 biełarusaŭ. Za nastupnyja piać hadoŭ ich kolkaść vyrasła ŭ 6,5 raza.
Pikavym pa pryroście byŭ 2022 hod ź plus 103 448 čałaviek. Za 2023 hod, kolkaść biełarusaŭ u Polščy pavialičyłasia na 60 tysiač čałaviek, što paraŭnalna z 2021 hodam (+57 454).
Da prezidenckich vybaraŭ 2020 hoda ŭ Litvie pražyvała kala 18 tysiač hramadzian Biełarusi. Za hety pieryjad pavieličeńnie skłała 3,5 raza. Ale za apošnija paŭhoda biełarusaŭ z DNŽ u Litvie stała bolš usiaho tolki na 368 čałaviek.
I kali cikavaść da pierajezdu ŭ Litvu z šerahu pryčyn źmienšyłasia, biełarusy praciahvajuć pierajazdžać na zarobki i pastajannaje miesca miesca žycharstva ŭ Polšču. Taksama ŭ Polšču niaredka pierabirajucca biełarusy, jakija niekali źjechali ŭ Hruziju.
Kamientary
Tamu rost nie zapavoliŭsia, vyras attok z Polščy i Litvy.
Ioi "oduvančiki" eto tie, kotoryje v 20-m i pośle šatajut riežim i za eto podvierhajutsia riepriesijam?