Što ciapier čuvać pra vospu małpaŭ, jakuju miesiac tamu abviaścili pahrozaj śvietu?
Sabrali ŭsiu aktualnuju infarmacyju.
Prajšoŭ amal miesiac, jak Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja (SAAZ) abviaściła režym nadzvyčajnaj hłabalnaj niebiaśpieki praz novy śmiarotny štam vospy małpaŭ (Mpox), jaki sioleta źjaviŭsia ŭ Afrycy.
Na hety momant viadoma, što chvaroba z pačatku hoda raspaŭsiudziłasia na jak minimum 10 afrykanskich krain, šeść ź ich virus achapiŭ usiaho za 10 dzion. Pavodle novaj aficyjnaj spravazdačy abjadnanych centraŭ pa kantroli za zachvorvańniami Afrykanskaha sajuzu (Africa CDC), bolš za ŭsio vypadkaŭ i śmierciaŭ byli zafiksavanyja ŭ Demakratyčnaj respublicy Konha, jakuju nazyvajuć hałoŭnaj krynicaj źjaŭleńnia novaha štamu Mpox. Tam dyjahnastavali bolš za 5 tysiač vypadkaŭ zaražeńnia (dadatkova padazrajucca jašče 22 tysiač vypadkaŭ) i zafiksavali bolš za 640 śmierciaŭ na momant 8 vieraśnia.
Pry hetym aficyjnyja ličby pa Afrycy mohuć być značna nižejšymi za realnuju kolkaść vypadkaŭ zaražeńnia i śmierciaŭ, paviedamlajuć miascovyja i zachodnija miedyja.
Akramia Afryki, na hety momant viadoma pra źjaŭleńnie novaha virusu ŭ Šviecyi, Indyi, Pakistanie, Tajłandzie, Indanezii i Filipinach. Pavodle ŭładaŭ Tajłandu, ciapier isnuje 42 «krainy ryzyki», dzie možna zarazicca novym štamam vospy małpaŭ, ale hetyja krainy nie nazyvajucca.
Dakładnaja aktualnaja kolkaść zaražeńniaŭ i śmierciaŭ pa ŭsim śviecie taksama pakul nieviadomaja, adnak SAAZ śćviardžaje, što śmiarotnaść novaha virusa składaje 3,6%, što vyšej za pakazčyki śmiarotnaści pieršych štamaŭ karanavirusa ŭ 2020-2021 hadach (1,2%).
Ułady paciarpiełych ad virusu krain akcentujuć uvahu na tym, što hałoŭnaj asablivaściu novaha štamu Mpox źjaŭlajucca praciahły i amal bieśsimptomny inkubacyjny pieryjad (da 21 dnia), pavialičanaja chutkaść raspaŭsiudžvańnia (u paraŭnańni ź minułymi štamami vospy małpaŭ) i nadzvyčaj vysokaja ryzyka zaražeńnia dla dziaciej i žančyn.
Vakcyny ad novaha štamu vospy małpaŭ pakul nie isnuje, adnak u Afryku stali prychodzić pieršyja partyi vakcyn ad papiarednich štamaŭ Mpox, jakija pakazali vysokuju efiektyŭnaść padčas adpaviednych epidemij minułych hadoŭ. Tak, 5 vieraśnia ŭ Demakratyčnuju respubliku Konha ź Jeŭrasajuza pryjšło 100 tysiač doz vakcyny MVA-BN (ad kampanii Bavarian Nordic z Danii), stolki ž pavinna pryjści dadatkova ŭ bližejšyja dni, piša partał EU Reporter. Pierad hetym partyju vakcyny z 10 tysiač doz atrymała i Nihieryja.
Adnak tut jość niekalki niuansaŭ. Pa-pieršaje, paciarpiełyja krainy Afryki jašče ŭ pačatku žniŭnia abviaścili ŭspyšku novaha štamu Mpox kantynientalnaj nadzvyčajnaj situacyjaj i ŭžo tady zaklikali śviet terminova dasłać im jak minimum miljon doz isnujučych vakcyn, kab strymać epidemiju. Adnak pieršaja partyja vakcyny pryjšła tolki praź miesiac, a ahulnaja kolkaść doz, vydzielenych dla Afryki, budzie składać tolki pałovu ad zapytanaj kolkaści.
Pa-druhoje, košt adnoj pryščepki vakcyny MVA-BN, jakaja pastaŭlajecca ŭ Afryku, składaje 200 dalaraŭ, što nie mohuć sabie dazvolić bolšaść afrykanskich krain. Tamu vakcynu spačatku zakuplajuć bahatyja krainy Jeŭropy i śvietu, a potym achviarujuć jaje dla patreb Afryki, što źnižaje kolkaść doz i padaŭžaje termin ich dastaŭki na kantynient.
Nahadajem, što novy štam Mpox pieradajecca praz dotyki i inšyja vidy fizičnaha kantaktu pamiž ludźmi, uklučajučy pałavyja akty, asabliva kali jany mužčynskija adnapołyja. Virus taksama pieradajecca praz dychalnyja šlachi (kali ludzi stajać vielmi blizka adno da adnaho) i roznyja štučnyja pavierchni (kuchonnaje načyńnie, ručniki, paściela i inšyja).
Pieršyja prykmiety ŭklučajuć lichamanku, hałaŭny bol, acioki, boli ŭ śpinie, boli ŭ myšcach i ahulnuju mlavaść. Jak tolki lichamanka prachodzić, moža źjavicca syp u vyhladzie puchiroŭ, časta pačynajecca z tvaru. Zatym jon raspaŭsiudžvajecca na inšyja častki cieła, čaściej za ŭsio na dałoni i stupni. Syp, jaki moža vyklikać vielmi mocny śvierb, prachodzić praz roznyja stadyi, pierš čym, narešcie, utvarajucca strupy, jakija paźniej adpadajuć, ale mohuć pakidać rubcy.
Nahadajem, što ŭ 2022 hodzie ŭžo ŭźnikała ryzyka hłabalnaj pandemii vospy małpaŭ (chvaroba tady taksama pryjšła z Afryki i raspaŭsiudziłasia pa Jeŭropie, Rasii, ZŠA, Kanadzie i Aŭstralii). Niepaćvierdžanyja vypadki byli ŭ Biełarusi.
Ale tahačasny zachodnieafrykanski štam Mpox, u adroźnieńnie ad ciapierašniaha, nie pieradavaŭsia tak chutka pamiž ludźmi, mieŭ mienšyja pakazčyki śmiarotnaści, časta praciakaŭ u lohkaj formie i bolš paddavaŭsia lačeńniu vakcynami ad zvyčajnaj vospy (ŭ 85% vypadkaŭ vakcyny pieramahali Mpox). U vyniku dva hady tamu nijakaj novaj hłabalnaj pandemii nie adbyłosia.
U minułym vospa małpaŭ uvohule nie ličyłasia infiekcyjaj, a pieradača virusa pamiž ludźmi była redkaściu. Ciapier ža, jak i zaścierahali navukoŭcy, virus mutavaŭ praź źmieny klimatu, i jaho stała značna składaniej adsočvać.
Kamientary