«Svaich nie kidajem». Biełarusy źniali dla rasijan prapahandyscki bajavik pra vajnu va Ukrainie
U traŭni pad Minskam skončylisia zdymki filma pra ciapierašniuju fazu vajennaha kanfliktu. U zdymkach udzielničali mnohija biełaruskija akciory. Chto jany i pra što film? Pra siužet, zdymačnuju kamandu i krynicy finansavańnia filma piša «Jeŭraradyjo».
Fota sa zdymačnaj placoŭcy. Fota: Andrej Hołubieŭ
Z Varšavy — va Ukrainu
Biełaruskija kiniematahrafisty ščylna supracoŭničajuć z rasijanami pa stvareńni prapahandysckaha tele– i kinakantentu. Naprykład, letaś zdymali prapahandyscki sieryjał z pracoŭnaj nazvaj «Rašn hiejt», jaki ŭ ramantyčnym śviatle pakazvaje rasijskich dypłamataŭ u sutyknieńni z polskimi palitykami.
Sieryjał zdymali ŭ Minsku, a vytvorčaściu zajmałasia pryvatnaja studyja «Biełraskino», čyjo kiraŭnictva akazałasia źviazanym ź Viktaram Łukašenkam. Sam prajekt voś-voś źjavicca na ekranach pad nazvaj «Varšava'21».
Ciapier sprava dajšła da bolš aktualnaj temy — vajny va Ukrainie.
Zdymačny pieryjad filma z pracoŭnaj nazvaj «Svaich nie kidajem» doŭžyŭsia z 6 pa 18 traŭnia. Dla jaho vykarystali naturnuju placoŭku «Biełaruśfilma» ŭ Smalavičach. Tam zdymalisia epizody bajavych dziejańniaŭ.
Režysioram stužki vystupiŭ rasijski kiniematahrafist uźbiekskaha pachodžańnia Rauf Kubajeŭ — aŭtar šmatlikich efirnych telesieryjałaŭ i telemieładram nakštałt «Psieŭdanim Ałbaniec» i «Adno žyćcio na dvaich». A scenarystam — maskoŭski teatralny i sieryjalny akcior Dźmitryj Safronaŭ, dla jakoha «Svaich nie kidajem» staŭ dramaturhičnym debiutam.
Źmiest filma ŭ pryvatnaj razmovie z žurnalistami pierakazaŭ jahony stvaralnik.
Ukrainiec z «Azova» z pazyŭnym… «Karnik»
Ideja prajekta Safronavu pryjšła 9 listapada 2022 hoda paśla prahladu telenavinaŭ. Za try miesiacy mužčyna napisaŭ scenaryj, aryjentujučysia na savieckaje vajennaje kino: «A zory tut cichija» i «Aty-baty šli sałdaty». A paśla razam z Kubajevym adredahavaŭ jaho i «abaraniŭ» u Minkulcie Rasii dla pastanoŭki.
Hałoŭnym hierojem «Svaich nie kidajem» stanie Michałyč, jakoha hraje akcior Ivan Paršyn — vieteran Pieršaj čačenskaj vajny i baćka dvaich dziaciej. Mužčyna atrymlivaje pozvu na «SVA» («śpiecyjalnuju vajennuju apieracyju» — tak prapahanda nazyvaje vajnu) u miežach rasijskaj mabilizacyi 2022 hoda.
Sumiesnaje fota akcioraŭ filma z pazyŭnymi svaich hierojaŭ. Fota: d.a.safronov
U vajenkamacie jon znajomicca z Voŭčykam, synam zahinułaha hieroja Pieršaj čačenskaj. Chłopiec choča stać hierojem, jak i baćka, mabilizavaŭšysia dobraachvotna.
Supraćstajać Voŭčyku i Michałyču budzie były adnapałčanin apošniaha. Za minułyja hady siabar staŭ adnym z samych žorstkich kamandziraŭ atrada «Azoŭ», za što i atrymaŭ mianušku… «Karnik». Jaho zadańnie: likvidavać atrad rasijskich mabilizavanych, jakija prybyli na pieradavuju paśla navučańnia. I mienavita ŭ hetym atradzie apynulisia Michałyč i Voŭčyk.
Paralelna razhorniecca drama byłoha nastaŭnika fizkultury danbaskaj škoły — Andreja Siarhiejeva, jaki pajšoŭ u apałčeńnie «DNR» z pazyŭnym «Kunica» — jaho hraje sam Safronaŭ. Mienavita jon, pad pryhniotam abstavinaŭ, adyhraje klučavuju rolu ŭ raźvićci padziej karciny.
«Na poli boju chłopcy praviaduć roŭna 24 hadziny, jakija dla adnaho — Michałyča, — stanuć viečnaściu, a dla druhoha — Voŭčyka — apošnimi», — spojleryć Safronaŭ.
Kiniematahrafist śćviardžaje, što siužet prajekta zasnavany na realnych padziejach z frontu i «realnym cudzie, jaki naziraŭ uvieś śviet». Jaki cud majecca na ŭvazie, aŭtar nie ŭdakładniŭ.
«Nokia» zamiest «Mataroły»
U prajekcie buduć fihuravać realnyja vajskoŭcy. Naprykład, zabity pałkoŭnik tak zvanaj «DNR», vajenny złačyniec Arsien Paŭłaŭ, viadomy pad pazyŭnym «Mataroła». Jon u scenaryi fihuruje jak bajec z pazyŭnym «Nokia», hraje jaho biełaruski režysior i akcior Andrej Hołubieŭ.
Kałaž fota sa zdymačnaj placoŭcy ŭ Smalavičach. Fota: d.a.safronov
Niahledziačy na ideałahičnuju zaradžanaść, aŭtar kaža, što kino budzie nie pra vajnu, a pra žyćcio i ludziej.
«Ahitak nie budzie. Tolki pa fakcie. Zakranutyja šmat tem, uklučna z relihijaj, ale ŭsie jany, tak ci inakš, buduć tranślavać adno: hałoŭnaje — čałaviek i niama ničoha bolš kaštoŭnaha za čałaviečaje žyćcio, siamju i dziaciej», — kaža surazmoŭca.
Hrošy ad Kramla na «ekśpierymientalnaje kino»
Što tyčycca finansaŭ, dyk film padtrymany ŭ 2023 hodzie Minkultam Rasii. Prajekt uvajšoŭ u śpis 35-ci finalistaŭ katehoryi «Aŭtarskaje i ekśpierymientalnaje kino», siarod jakich tolki dva prajekty pryśviečanyja vajnie va Ukrainie — «Śvincovyja niabiosy» i «Svaich nie kidajem».
U zajaŭcy prajekt apisany abstraktna:
«Patryjatyčny scenaryj u tradycyjach savieckaha kino pra toje, jak byłyja adnadumcy «razłučajucca dušami», jak zhubna ŭpłyvajuć na śviadomaść nacysckija znaki, jak pieraklikajecca i stanovicca adzinym cełym archietyp ruskaha čałavieka i archietyp ruskaha voina».
Zajmalna, što ŭ drymkaście značacca zapatrabavanyja rasijskija akciory — Aleh Mieńšykaŭ i Alaksandr Robak. Ale jany ŭ prajekcie nie źjavilisia.
Zatoje ŭ filmie šmat biełaruskich kiniematahrafistaŭ: jak techničnych, tak i akcioraŭ. Apošnija zadziejničanyja pieravažna na druhim i trecim płanie.
«Ničoha jaskrava palityčnaha tam niama»
Pa fota zdymačnaj talerki ŭ žurnalistaŭ atrymałasia identyfikavać sieryjalnuju aktrysu Natallu Žuraŭskuju, jakaja hraje adnu z hałoŭnych rolaŭ, akciora Teatra biełaruskaj dramaturhii Aleha Vebiera, aktrysu Kupałaŭskaha teatra Kaciarynu Kačan, akciora Minskaha teatra imia Horkaha Alaksieja Kačana, akciora Teatra biełaruskaj armii Siarhieja Bielakoviča, kinaakciora Hienrycha Hiermana, teatralnaha i kinaakciora Andreja Alifirenku, režysiora i kinaakciora Andreja Hołubieva dy jašče adnaho akciora Teatra biełaruskaj armii Śviatasłava Astramoviča.
Za zbrojny rekvizit adkazvaŭ Uładzimir Kołat — homielski rekanstruktar, kiraŭnik Biełaruskaha vajenna-histaryčnaha abjadnańnia «Honar mundzira».
Žurnalisty «Jeŭraradyjo» źviazalisia z artystami z prośbaj prakamientavać udzieł u stužcy. Bolšaść pračytała paviedamleńnie i ničoha nie adkazała. Hienrych Hierman i Andrej Alifirenka tolki paćvierdzili ŭdzieł u prajekcie biez dadatkovych padrabiaznaściaŭ z pryčyn kamiercyjnaj tajamnicy.
Paŭnavartasna adkazaŭ tolki Andrej Hołubieŭ, jaki ŭ prajekcie vystupiŭ nie tolki akcioram, ale i druhim režysioram.
«Ja nie maju prava kamientavać hetuju karcinu, bo padpisaŭ kantrakt ab nierazhałošvańni. Mahu tolki skazać, što ničoha jaskrava palityčnaha tam niama. I nie treba kałupacca, sprabujučy sarvać chajp na hetym.
Hałoŭnaje pamiatać ab ličbie 183 kanfliktaŭ [jakija adbylisia] u hetym hodzie. Heta <…> vielizarny biznes ludziej, u jakich i dla jakich tema Ukrainy — usiaho tolki čarhovy artykuł dachodaŭ ad miljardnych ździełak. Jana, naša Ukraina, usiaho tolki ŭ śpisie sa 183 krain <…> i 350 miljardaŭ zamarožanych rasijskich aktyvaŭ, jakija <…> nichto addavać nie źbirajecca».
Na ciapierašni momant adbyvajecca postpradakšn prajekta. Data vychadu «Svaich nie kidajem» pakul nieviadomaja.
«Budzie zdymać maštabnyja prajekty z saboj u hałoŭnaj roli». Što dumajuć pra novaha ministra kultury Čarnieckaha jaho kalehi?2
Kamientary