«Мы ўдыхнулі новае жыццё ў гэта месца». На Валожыншчыне сям'я ратуе рэдкіх коней і стогадовы сад
Усяго за 60 км ад Мінска, у вёсцы Люціна Валожынскага раёна, захавалася дзіўнае месца са стогадовай гісторыяй — стары дарэвалюцыйны сад, у якім пасяліліся дзікія абарыгенныя коні. Тут увасабляецца ў жыццё праект сям'і Астравухаў. Калісьці муж і жонка закахаліся ў гэты занядбаны прыродны куток, узялі яго пад сваю апеку і ўдыхнулі ў закінутыя зямлі новае жыццё, піша Tochka.by.
Месца з гісторыяй
Гадоў з 10 таму Аксана Астравух выпадкова апынулася ў гэтых краях на Валожыншчыне. Проста праязджала міма, убачыла яблыні ў цвеце — і нешта ёкнула.
«Гэта мічурынскія сады, якія лічыліся на балансе мясцовага калгаса, але ўжо былі спісаныя — тэрмін «службы» скончыўся, усяго 40 гадоў эксплуатацыі. Але ў месца куды больш старажытная гісторыя. Тут была сядзіба мясцовага памешчыка. Пасля людзі з'ехалі, дом спалілі, а гэты лесасад адышоў калгасу», — расказвае Аксана.
Думкамі дзяўчына вярталася ў гэтае райскае месца — яно запала ёй у душу. А потым пазнаёмілася з Андрэем. Ён з Гомеля, яна з Брэста, сустрэліся ў Геленджыку. І неяк адразу знайшлі агульныя тэмы для размовы.
«Я расказала яму пра гэты сад, пра сваю мару пра коней. А Андрэй заўсёды хацеў стварыць нейкую супольнасць людзей з агульнымі інтарэсамі. І вось мы адважыліся адрадзіць гэтае месца, хоць доўгі час нават не былі парай», — расказвае Аксана.
Усё склалася само сабой: знаёмыя неяк патэлефанавалі і сказалі, што дрэвы пачынаюць высякаць. Вырашылі дзейнічаць.
Атрымаць 30 га нікому не патрэбных земляў аказалася проста: аформілі фермерскую гаспадарку, сад дастаўся задарма.
«Нам так тут падабалася, што мы практычна адразу пераехалі са сваіх гарадоў сюды. Паставілі палатку і паўгода жылі тут да самых халадоў. Потым пабудавалі простую бытовачку з таго, што было. І засталіся зімаваць», — кажа Андрэй.
Што рабіць з яблыкамі, таксама спачатку не ведалі. Гэта цяпер фермеры ўмеюць гатаваць хатнюю пасцілу, яблычны воцат, рабіць сокі. Але ўсё ў маленькіх аб'ёмах — як такога абсталявання тут няма, проста гатуюць карысныя прадукты для сваёй сям'і і гасцей сядзібы.
Страчаны рай
Праз некаторы час сям'я пачала будаваць дом. І няпросты, а з маналітнага саману. Гэта старадаўняя тэхналогія, чымсьці нагадвае ўкраінскія мазанкі, але будуюць з саломы, гліны і пяску. Дах, па задумцы, будзе з чароту — усё вельмі аўтэнтычна.
Не пакідалі мары пра коней. І тут зноў усё атрымалася дзякуючы выпадку: пара даведалася, што збяднелы калгас пазбаўляецца ад рэдкіх палескіх коней. Вырашылі выдаткаваць адкладзеныя на дах грошы на 14 жарабят.
«Пра коней мы нічога не ведалі наогул. Нават верхам не ездзілі. Але былі такія шчаслівыя, што першы месяц нават па начах хадзілі з імі абдымацца. Яны ўспрымалі нас як сваіх бацькоў», — смяюцца муж і жонка Астравухі.
Яны кажуць, што калі б тады начыталіся і наслухаліся інфармацыі ад прафесійных заводчыкаў, то, можа быць, і не адважыліся б завесці такі табун. Але аддалі перавагу дзеянням па натхненні — проста любіць прыгожых жывёл. І атрымалася.
Сад са з'яўленнем коней нібыта ажыў.
«Думаю, што гэты стогадовы яблыневы лесасад у свой час выратавалі калгасныя коні. Яны тут калісьці пасвіліся. Таму што самае страшнае для яблыні, калі яна пладаносіць, а плады ніхто не падымае», — кажа Аксана.
І дадае, што тады і глеба закісляецца, і яблынька гіне.
Місія — адрадзіць унікальную беларускую пароду
Палескія абарыгенныя коні дагэтуль жывуць у дзікай прыродзе. Яны на мяжы знікнення. Таму сваёй місіяй сям'я Астравух лічыць адраджэнне ўнікальнай беларускай пароды жывёл.
«Усяго ў Беларусі засталося каля 40 конематак. А гэтыя жывёлы раней вельмі шанаваліся ў нас, уся Еўропа ведала пра знакамітых беларускіх коней. Да рэвалюцыі тут налічвалася 15 тыс. галоў», — расказвае Андрэй.
Жыве табун палескіх коней у «Райскім садзе» ў максімальна прыродных умовах: яны на вольным выпасе, ніякіх аброцяў, як быццам у дзікай прыродзе — 60 га волі.
«Гэта вельмі дабрага нораву конікі, абсалютна непатрабавальныя. Аддаюць перавагу больш жыць у лясах, чым у полі. Ім і стойлы не патрэбныя, зрабілі толькі невялікі навес», — кажа Аксана.
А яшчэ конікі вельмі любяць людзей і заўсёды выходзяць да наведвальнікаў «пагладзіцца».
У сад удыхнулі новае жыццё
У «Райскі сад» едуць наведвальнікі з усёй Беларусі: тут ладзяць гасцявыя дні з хатнімі блінамі з яблыкамі, чаяванні і прагулкі. Людзі проста шпацыруюць з табуном коней па яблыневым садзе і адпачываюць.
Яшчэ адна задача сям'і Астравухаў — адрадзіць стогадовы сад і захаваць унікальныя селекцыі яблынь. Таму муж і жонка ствараюць гадавальнік, разводзяць саджанцы і ад старых дрэў прышчэпваюць маладыя.
Назваў многіх сартоў яны да гэтага часу не ведаюць — тут растуць яшчэ дарэвалюцыйныя яблынькі без генетычных змен. Іх плады неверагодна смачныя — хочацца захаваць.
«Мы ўдыхнулі ў гэты сад новае жыццё. Ён стаў домам для табуна прыгожых коней, а яны напаўняюць жыццём гэтае месца», — упэўненыя муж і жонка Астравухі.
Пара ўпэўненая, што ўсёй жывой прасторы неабходна быць для кагосьці карыснай, інакш яна памірае.
Падарожжа па вузкакалейцы, сафары, гранітныя скалы… Топ-8 незвычайных тураў па Беларусі на выхадныя
Замест Пакістана — Чавусы: беларуска, якая 2 гады адна падарожнічае па свеце, вырашыла пешшу прайсці палову Беларусі
«Коні з дзяцінства былі маёй самай вялікай любоўю». А цяпер беларуска лепіць іх так, што можна лёгка зблытаць з жывымі
Напой з тысячагадовай гісторыяй. Як і дзе на беларускай зямлі лячылі кумысам?
Каментары