Jaŭhien Pryhožyn, akramia pryvatnaj vajskovaj kampanii, da niadaŭniaha času vałodaŭ jašče i miedyjachołdynham «Patryjot». Jaho supracoŭniki nie mieli prava raskazvać pra toje, što tam adbyvajecca. Paśla padzieńnia miedyjaimpieryi žurnalisty zmahli pahavaryć ź niekalkimi byłymi supracoŭnikami.
Miedyjahrupa «Patryjot» była stvoranaja ŭ kastryčniku 2019 hoda. U jaje ŭvajšli «Fiederalnaje ahienctva navin», «Narodnyja naviny», «Ekanomika siońnia», «Nieŭskija naviny», «Palityka siońnia» i niekalki inšych vydańniaŭ. Apiakunskuju radu ŭznačaliŭ Jaŭhien Pryhožyn. U mai 2023 hoda jon pierajšoŭ na pasadu namieśnika.
Jak adznačaje RBK sa spasyłkaj na słovy hienieralnaha dyrektara «Fiederalnaha ahienctva navin» Jaŭhiena Zubarava, pieršyja placoŭki budučaha miedyjachołdynha źjavilisia jašče ŭ 2009 hodzie, kali pieršyja 20 kamientataraŭ raźmiaścilisia ŭ katedžnym pasiołku Paŭnočny Viersal. Mienavita tady Jaŭhien Pryhožyn zaviaršaŭ raboty nad kompleksam, dzie pracavali błohiery. Pieršyja kamientatary pracavali suprać Alaksieja Navalnaha i inšych pradstaŭnikoŭ apazicyi.
U 2011 hodzie pačali pracavać asobnyja miedyja. A ŭ 2013 hodzie stała viadoma ab isnavańni na vulicy Savuškina ŭ Sankt-Pieciarburhu «Ahienctva internet-daśledavańniaŭ», jano ž — «fabryka trolaŭ», supracoŭniki jakoj pisali praŭładnyja kamientary ŭ sacsietkach. U skład «fabryki» ŭvachodzili takija miedyja, jak «Fiederalnaje ahienctva navin» (FAN) i «Nieŭskija naviny».
U 2017 hodzie, pavodle acenak RBK, tady jašče niefarmalny miedyjachołdynh staŭ samym bujnym hulcom u miedyjaprastory Rasii. U tym ža samym hodzie ŭłady ZŠA z-za dziejnaści «fabryki trolaŭ» abvinavacili Pryhožyna va ŭmiašańni ŭ vybary i ŭviali ŭ dačynieńni da biznesoŭca sankcyi.
Paśla zasnavańnia ŭ 2019 hodzie chołdynha ŭ jaho aficyjna ŭvajšło 11 miedyja. Ale, jak adznačajuć analityki, sama «fabryka trolaŭ» uklučała kala 400 kampanij.
Jak adznačaŭ Zubaraŭ, u 2022 hodzie resursy miedyjahrupy naviedvali kala 80 młn čałaviek u dzień, u 2023 hodzie — kala 100 młn čałaviek u dzień. Ahulny trafik miedyjahrupy składaŭ 300 młn unikalnych naviedvalnikaŭ u sutki.
U dzień miaciažu Pryhožyna i PVK «Vahnier», 24 červienia 2023 hoda, Raskamnahlad pačaŭ błakavać źviazanyja ź im resursy. 30 červienia stała viadoma, što Pryhožyn raspuściŭ miedyjachołdynh.
Internet-vydańnie «Bumaha» zmahło pahutaryć ź niekalkimi ŭžo byłymi supracoŭnikami «fabryki trolaŭ».
Pravierki na «detektary chłuśni»
Pavodle infarmacyi vydańnia, u 2019 hodzie ŭ chołdynhu była ŭviedziena sistema pravierki supracoŭnikaŭ na palihrafie. Novych supracoŭnikaŭ advodzili ŭ pamiaškańnie, dzie ź imi pracavali śpiecyjalisty słužby biaśpieki i zadavali pytańni pra narkotyki dy supracoŭnictva z apazicyjanierami, asabliva z Navalnym.
Časam, jak uzhadvajuć supracoŭniki, zdaralisia i paŭtornyja pravierki na palihrafie dla tych, chto pracavaŭ bolš za dva hady.
Akramia palihrafa, pa słovach byłych supracoŭnikaŭ «Patryjota», byli i inšyja pravierki. Za ludźmi imknulisia nazirać: «sačyli pa elektronnych propuskach, pa kamierach, a ŭsie zapisy z ekranaŭ kampjutaraŭ tranślavalisia ŭ słužbu biaśpieki».
Z pačatkam vajny va Ukrainie słužba biaśpieki chołdynha bolš stała źviartać uvahu nie na suviazi z apazicyjaj, a na najaŭnaść u supracoŭnikaŭ svajakoŭ z Ukrainy.
Chto byŭ supracoŭnikam
U kancy 2019 hoda vydańni chołdynha pierachali na Prymorski praśpiekt u asobny kompleks. U im dla kožnaha miedyja vyłučyli pavierch. Maleńkija redakcyi siadzieli razam.
Pa słovach supracoŭnikaŭ, sama praca ŭ ofisie była padobnaja da zakrytaha vajskovaha pradpryjemstva. Niaredka pracavali apieratary z vajennym minułym abo «dośviedam Danbasa».
U toj ža čas, pa słovach niekatorych surazmoŭcaŭ, bolšaść ludziej u chołdynhu byli «biezydejnymi» i «palityčna niezacikaŭlenym kantynhientam». Siarod supracoŭnikaŭ byli i tyja, chto padtrymlivaŭ apazicyju ci vystupaŭ suprać vajny va Ukrainie.
Pa słovach byłych supracoŭnikaŭ, «ludzi prosta drukavali tekst. Heta nie admietnaść «Patryjota», takoje jość masava ŭ inšych miedyja». Siarod ich nie było «zaŭziatych pucinistaŭ». U asnoŭnym heta byli «ludzi, jakija chacieli atrymlivać stabilnyja hrošy, ź jakich možna nie płacić padatki, bo ich vydajuć najaŭnymi».
Jak raspaviała vydańniu adna ananimnaja krynica, adnojčy adzin supracoŭnik zmoh uzłamać sistemy i źniščyć bazu danych. Paśla jon źbieh u Polšču. A siarod redaktaraŭ telehram-kanałaŭ vyjaviłasia dvoje supracoŭnikaŭ, jakija paralelna viali ŭkrainskija kanały.
Jak stvaralisia naviny
Jak adznačajuć byłyja supracoŭniki, kali chołdynh «Patryjot» tolki adkryŭsia, u im isnavaŭ śpiecyjalny adździeł, jaki raźmiaščaŭsia na asobnym paviersie, kudy byŭ abmiežavany dostup. Adździeł zajmaŭsia zakaznymi materyjałami pra apazicyju i paśla adpraŭlaŭ teksty va ŭsiu sietku chołdynha.
U padkantrolnych Pryhožynu miedyja «byli błoki» na palitołahaŭ, jakija krytykujuć PVK. Na Ihara Strałkova, ź jakim apošnim časam kanfliktavaŭ kiraŭnik PVK «Vahnier». Akramia taho, zabaraniałasia zhadvać pra ciozku pa proźviščy Jaŭhiena Pryhožyna — pradziusara Iosifa Pryhožyna.
Žurnalistaŭ instruktavali, jak rychtavać repartažy z Danbasa. Jak raspavioŭ vydańniu były supracoŭnik «Fiederalnaha ahienctva navin», bolšaja častka ludziej, jakija ŭ takich siužetach paŭstavali «achviarami» ŭkrainskich Uzbrojenych sił, byli padstaŭnymi, jakich śpiecyjalna dla hetaha najmali. Hetyja piersanažy paŭtarali zahadzia zavučanyja repliki. Ź imi taksama pierahavorvaŭsia apieratar za kadram, instruktavaŭ ich kazać «pavolniej» ci «voś hety momant jašče raz vymavić».
Surazmoŭcy vydańnia adznačajuć, što asobnaj zadačaj «fabryki trolaŭ» było prydumvańnie tem dla krytyki hubiernatara Pieciarburha Alaksandra Biahłova, ź jakim u Pryhožyna z pačatku 2021 hoda pačałosia aktyŭnaje supraćstajańnie.
Adzin z byłych supracoŭnikaŭ uspaminaje, što časam płany, «jakija ni ty, ni ja b nie prydumali», pa dyskredytacyi hubiernatara składaŭ sam Pryhožyn. U jaho, pa słovach krynicy, była «vialikaja fantazija, vielmi daścipnaja».
Z pačatkam vajny va Ukrainie da krytyki hubiernatara za drennuju pracu kamunalnych słužbaŭ dadalisia pietycyi za jaho adstaŭku, jakija rehularna stvaralisia. Taksama stali raspaŭsiudžvacca patrabavańni sudzić Biahłova za «dziaržzdradu».
Siužety pra Biahłova i naviny z frontu imknulisia razbaŭlać navinami šou-biznesu, ahladami filmaŭ, mižnarodnymi navinami, siarod jakich byli i materyjały chołdynha Russia Today.
Jakija zadačy vykonvała «fabryka trolaŭ»
Jak adznačajuć krynicy «Bumahi», zadačaj miedyja, jakija ŭvachodzili ŭ chołdynh, było stvareńnie infarmacyjnaha šumu, jaki hienieravaŭsia razam z realizacyjaj intaresaŭ Pryhožyna, kab «zabivać paradak dnia».
Pa słovach byłoha žurnalista «Fiederalnaha ahienctva navin», pakul adny «adciahvali ludziej prablemami inšych krain, usialakimi miascovymi znakamitaściami i ahladami tupych filmaŭ, inšyja, na pieradavoj, pramyvali ludziam mazhi materyjałami z «zony SVA».
U chołdynhu taksama pracavali boty. U ich zadaču ŭvachodziła stvareńnie kamientaroŭ z padtrymkaj Pryhožyna i PVK «Vahnier» , a taksama z krytykaj jaho apanientaŭ. Takich ludziej było kala 30—50 čałaviek.
Jak pisała «Novaja hazieta. Jevropa», paśla paviedamleńnia ab zakryćci chołdynha supracoŭnikaŭ zvolnili biez vychadnoj dapamohi, tolki vypłaciŭšy zarobak za červień i dni prastoju. Bolšaść ludziej byli aformlenyja nie pa pracoŭnaj knižcy.
Čytajcie jašče:
Paśla miaciažu «vahnieraŭcaŭ» ad mižnarodnaha aŭtarytetu Pucina zastaŭsia pył — Le Monde
Heta inšaje? Na čym padstaŭlajuć udzielnikaŭ fłešmobu «Nado!»14
Kamientary