«Nie majuć histaryčnaj kaštoŭnaści». U Łahojsku znosiać hrafskija stajni VIDEA

Videa sa znosam kolišniaj haspadarčaj pabudovy apublikavaŭ telehram-kanał «Łahojskaja maniuka». 

Vyciahnuty budynak stajniaŭ (54ch11 m) raźmieščany ŭ paŭnočnaj častcy byłoj siadziby Tyškievičaŭ, niedaloka ad pałaca, ad jakoha zastaŭsia nievialiki frahmient. Pobač ź im znachodzicca taksama budynak ladoŭni.

Vialiki pałacava-parkavy kompleks na bierazie Hajny byŭ pabudavany hrafam Pijem Tyškievičam u 1814—1819 hadach u duchu navamodnaha ampiru. U 1842 h. u łahojskim pałacy braty Jaŭstach i Kanstancin Tyškievičy zasnavali pieršy na Biełarusi muziej staražytnaściej, unikalnuju kalekcyju jakoha paśla vyvieźli ŭ Vilniu. Za savieckim časam sutareńni pałaca vykarystoŭvali jak viaźnicu orhany NKUS, a ŭ kancy vajny budynak padarvali niemcy. U paślavajenny čas terytoryja parku stychijna zabudoŭvałasia.

Pavialičyć

Pavodle mierkavańnia supracoŭnikaŭ miascovaha muzieja, da jakich źviarnulisia aŭtary kanała, ścieny i kryćcio stajni, jakija ciapier znosiać, nie majuć histaryčnaj kaštoŭnaści. Byccam by z časoŭ Tyškievičaŭ zachavaŭsia tolki padmurak budynka, jaki nie buduć znosić i zakansiervujuć. 

Adnak śpiecyjalisty, da jakich my źviarnulisia pa kamientaryj, adznačyli, što znos chutčej za ŭsio — samadziejnaść miascovych uładaŭ, jakija chočuć prybrać z centra horada niepryvabny budynak, jaki sapraŭdy staŭ nahadvać barak paśla taho, jak jaho prystasavali pad žytło. 

Pavialičyć

Pavialičyć

Heta stała mahčymym, bo jurysty Ministerstva kultury ŭ apošnija hady damahlisia taho, kab rašeńni pa rabotach na ŭsich pomnikach 3-katehoryi, da jakich naležyć i siadziba ŭ Łahojsku, prymalisia miascovymi čynoŭnikami, a nie śpiecyjalistami profilnaha viedamstva. 

U mai 2024 hoda Ministerstva kultury źmianiła skład siadziby Tyškievičaŭ, zamianiŭšy «budynak byłoj stajni» na «reštki padmurkaŭ i cokal byłoj stajni». Heta było zroblena na padstavie rašeńnia navukova-mietadyčnaj rady pry Minkultury, ale čym kiravalisia jaje členy i chto byŭ inicyjataram, nieviadoma.

Pavialičyć

Na dumku śpiecyjalistaŭ, zajavy pra adsutnaść histaryčnaj kaštoŭnaści ŭ budynka vyhladajuć sumnieŭnymi. 

Pa-pieršaje, nijakich zaŭvah u svajoj manahrafii «Starinnyje usad́by Minskoho kraja» pra aŭtentyčnaść budynka nie robić Anatol Fiedaruk, viadomy daśledčyk siadzibnaj i parkavaj architektury, jaki b dakładna zaŭvažyŭ, kali b budynak byŭ navabudam.

Pavialičyć

Pa-druhoje, u 2016 hodzie śpiecyjalisty «BiełNDIPhoradabudaŭnictva», jakija majuć paśviedčańnie na navukovaje kiraŭnictva na historyka-kulturnych kaštoŭnaściach, vyvučyli siadzibu i skłali jaje zony achovy, taksama nie zaŭvažyŭšy nijakaha padvochu sa stajniaj. Prajekt byŭ raspracavany na padstavie historyka-archiŭnych, biblijahrafičnych i naturnych daśledavańniaŭ, analizu histaryčnaj horadabudaŭničaj situacyi i łandšaftu.

Pa-treciaje, na karyść histaryčnaści budynka śviedčyć sam jaho charaktar. Heta budynak, pabudavany ŭ technicy «ŭ šułach», kali biarvieńni zakidalisia ŭ pazy viertykalnych muravanych słupoŭ. Takaja technika vielmi raspaŭsiudžana ŭ siadzibnym budaŭnictvie XIX — pačatku XX stahodździa, ale zusim niecharakternaja dla kałhasnaha savieckaha budaŭnictva.

Pavialičyć

Sami słupy taksama źviartajuć na siabie ŭvahu svajoj detaliroŭkaj, pra jakuju b nie zadumvalisia savieckija budaŭniki. Na fota, dzie ŭ čas demantažu ź ich adlacieli kavałki tynku, bačny nie tolki reštki karniznych pajaskoŭ, ale i rustoŭka — dekaratyŭnaja imitacyja vialikich kamiennych błokaŭ.

Ciažka ŭjavić, što na haspadarčaj pabudovie ci žyłym «baraku» ŭ nievialikim rajcentry rabili b rustoŭku za savieckim časam.

Akramia taho ŭ prajekcie zon achovy na terytoryi, dzie staić budynak stajni, nie prapisany dazvoł na demantaž čaho-niebudź. Ale niama i pramoj zabarony. Vidać, karystajučysia hetaj niapeŭnaściu, miascovyja čynoŭniki sami sabie dazvolili demantaž hrafskich stajniaŭ.

Pavialičyć

Hrošy na znos budynka, jaki stajaŭ u centry horada i nikomu nie zaminaŭ, čynoŭniki znajšli. A na toje, kab umacavać dva apošnija frahmienty pałaca Tyškievičaŭ, čyje padnožžy ŭžo mocna razburyła erozija, a značyć, što ŭ chutkim časie moža nie staić i ich, nie.

• 0
• 0
• 1
• 1
• 3
• 3
• 8
• 0