«Adsiadzieŭ za syna 40 sutak». Rabočy MTZ adčuŭ siabie čałaviekam u 2020-m. Voś jak skłałasia jaho žyćcio dalej
U 2020-m baćka piaci dziaciej Siarhiej Žyburtovič źbiraŭ podpisy na Kamaroŭcy, bastavaŭ na zavodzie. A praz dva hady trapiŭ za kraty na 40 sutak — tak HUBAZiK pomściŭ jamu za starejšaha syna, jakoha nie moh złavić. Zapisali historyju mužčyny.
«Bajsoł» zapuściŭ zbor u dapamohu siamji Žyburtovičaŭ — paŭdzielničać možna tut.
Siarhieju Žyburtoviču 45 hadoŭ. 17 ź ich mužčyna pryśviaciŭ pracy na MTZ, dzie byŭ frezieroŭščykam, ale straciŭ pracu ŭ 2022-m.
Siarhiej zhadvaje, što pryjšoŭ na zavod u 2004-m. Niedzie ŭ 2017-m źjavilisia pytańni da kiraŭnictva — pačalisia praźmiernyja patrabavańni da pracy, dyj styl kamunikacyi z rabočymi zrabiŭsia niepavažlivy.
Heta matyvavała zmahacca za svaje pravy, ale na praktycy Žyburtovič dajšoŭ da aktyŭnaści tolki praź niekalki hadoŭ. Dla jaho ŭsio pačałosia viasnoj 2020-ha.
«Kali prachodziŭ zbor podpisaŭ, mnie stała cikava, dałučyŭsia da inicyjatyŭnaj hrupy Śviatłany Cichanoŭskaj. Źbiraŭ na Kamaroŭcy podpisy za jaje. A potym, asabliva kali abjadnalisia štaby, dapamahaŭ i tam».
Tuju viasnu na Kamaroŭcy Siarhiej zhadvaje jak ščaślivy čas, kali jaho atačali adzinadumcy — adkrytyja, cudoŭnyja ludzi.
Z druhoha boku, było i adčuvańnie niebiaśpieki: adnaho sa zborščykaŭ podpisaŭ za Cichanoŭskuju zatrymali i adpravili za kraty pa administratyŭcy.
Było čym urazicca i ŭ dobrym sensie.
«Byŭ ździŭleny tym, kolki ludziej prychodziła addavać podpisy, i ščaślivy, što moh dapamahčy ludziam pakinuć podpis za taho kandydata, za jakoha jany sapraŭdy hatovyja hałasavać. Heta było emacyjna, ciopła i pa-dobramu. Ludzi byli ščyryja, jany pakidali svaje podpisy, bo chacieli pieramienaŭ.
Bačyŭ, što ludzi vierać u heta, i byŭ čaścinkaj toj kamandy, jakaja dapamahała nablizić hetyja pieramieny».
Što da zavoda, tam, zhadvaje Siarhiej, nastroi byli roznyja. Adny, u tym liku i małodšyja mieniedžary, padychodzili da jaho sa słovami padtrymki. Byli i tyja, chto nie chacieŭ prablem.
«Niekatoryja kazali, što im zastałosia trochi času da piensii, tamu, maŭlaŭ, pabačym, što budzie. Moładź na zavodzie doŭha nie zatrymlivałasia: studenty prychodzili tudy abo na praktyku, abo pracavać, ale chutka zvalnialisia. Zbolšaha na zavodzie pracujuć niemaładyja ludzi — maŭlaŭ, začapilisia, i jość stabilnaść.
Ale kali pačałosia paślavybarčaje nasille, aburalisia praktyčna ŭsie — niechta i sam tudy trapiŭ, u niekaha pabili dziaciej. A potym pabačyŭ, što nastroi źmianiajucca, bo ludzi pačali razumieć mahčymyja nastupstvy dla siabie. Strach, žadańnie zachavać siabie ŭziali vierch, i ludzi pačali siabie pavodzić pa-inšamu».
«Ja sustreŭ kałonu kala parka Horkaha»
Žyburtovič dałučyŭsia da niezaležnaha prafsajuza. Spačatku heta byŭ prafsajuz REP, ale potym, uspaminaje aktyvist, usioj zavodskaj jačejkaj jany syšli z REPa i pierabralisia ŭ SPM — Svabodny prafsajuz mietalistaŭ.
Abviaścili, što nie buduć pracavać i pojduć damahacca praŭdy. Kiraŭnictva zavoda strašyła zvalnieńniem, dyk zavadčanie pačali bajacca, i zabastoŭka razvaliłasia. Spracavaŭ instynkt samazachavańnia, razvažaje Siarhiej, dy i faktar pad nazvaj «va ŭsich dzieci».
I ŭsio roŭna jość što ŭspomnić:
«Pamiataju, jak u samym pačatku na vulicy vyjšła bolšaja častka pracoŭnych, tyja, chto sapraŭdy imknuŭsia da pieramienaŭ. Jany pajšli natoŭpam u bok doma prafsajuzaŭ, napieradzie byŭ Siarhiej Dyleŭski. Ja sustreŭ tuju kałonu kala parka Horkaha.
Paźniej na zavodzie pačali havaryć, što budziem ładzić italjanskuju zabastoŭku, mieniej pracavać i mieniej vydavać detalaŭ. Ja sam tak bastavaŭ spačatku. Dla hetaha dastatkova prosta ŭsio vykonvać adpaviedna technałahičnym normam. Jość normy času na detali, ale dobry śpiecyjalist zrobić tuju detal našmat chutčej, i tak zavod vyrablaje bolš pradukcyi. A kali rabić pa normach, atrymajecca mienš detalaŭ».
Kiraŭnictva aburałasia, zhadvaje Siarhiej, bo pracaŭniki nie davali raniejšaha płanu, jon rabiŭsia ŭsio mienš i mienš. Prychodzili i pačynali cisnuć na kožnaha pracaŭnika, jaki hetym zajmaŭsia.
U śniežni 2020-ha Siarhieja ŭpieršyniu aryštavali. Zatrymali prosta ŭ dvary doma: pryjechali amapaŭcy — maŭlaŭ, im pazvanili i paskardzilisia, što tut prachodzić mitynh. Choć nijakaha mitynhu tam nie było. I ŭsio roŭna sprava skončyłasia zatrymańniem dy administratyŭkaj nibyta za demanstracyju — pa artykule 23.34.
Dali Siarhieju 15 sutak i źniali troje sutak za traich jaho dziaciej da 14 hadoŭ, tak što mužčyna adbyvaŭ 12 sutak.
Dalej było jašče jarčej:
«U lipieni 2021-ha mianie zabrali z pracy supracoŭniki KDB, pryvieźli da siabie, potym pajechali ładzić vobšuk, ale adpuścili. U lipieni 2022-ha zatrymali za repost «ekstremisckich materyjałaŭ» — zabrali z pracy, dali 15 sutak i kanfiskavali telefon.
Paśla hetaha ja pajechaŭ na zavod, kab udakładnić svoj status, ci ja zvolnieny. Skazali, što mahu pracavać, pakul nie źjavicca rašeńnie pa maim losie. Praz tydzień mianie vyrašyli zvolnić, bo ŭ 2021-m źmianiłasia zakanadaŭstva i ciapier, kali ty adbyvaŭ sutki, ličycca, što ty prahulvaŭ pracu. Padaŭ pozvu na zavod za toje, što mianie niezakonna zvolnili, ale z-za novych sutak trapiŭ tolki na pieršaje pasiadžeńnie».
«Kazali, što mohuć mianie hod trymać na sutkach»
U vieraśni 2022-ha Siarhieja znoŭ zatrymali — na hety raz aktyvista zabiraŭ HUBAZiK. Jamu paviedamili, što budzie siadzieć za jahonaha starejšaha syna. Toj pierad hetymi padziejami trapiŭ za kraty na siem sutak. Syn raskazvaŭ, jak jaho advieźli ŭ HUBAZiK, bili i prykładalisia elektrašokieram. Tak sprabavali daviedacca dadatkovy parol ad telehrama, a syn jaho i nie pamiataŭ — niekali naładziŭ i potym zabyŭsia na hety parol.
Pieršy raz syna vypuścili, a paśla iznoŭ stali šukać — pa kryminałcy za vykazvańnie ŭ internecie. Tady syn schavaŭsia.
«A mianie jany ŭziali jak zakładnika, kab viarnuŭsia moj syn. Strašyli, što mohuć mianie i hod trymać na sutkach pa administratyŭcy, što aryštujuć i žonku, a małych zabiaruć u prytułak.
Ale mianie ŭsio-tki vypuścili. A kali nam z žonkaj pryjšli pozvy ŭ Śledčy kamitet pa spravie syna, my pabajalisia tudy iści. Dumali, kali pajedziem tudy, možam nie vyjści. Tamu ŭ kancy 2022-ha pryniali rašeńnie pakinuć krainu».
Heta było niaprostaje rašeńnie: u siamji Žyburtovičaŭ piaciora dziaciej.
Žyburtovičy asieli ŭ Litvie, atrymali prytułak i pačali zajmacca lehalizacyjaj. Na čužynie prystasavacca niaprosta. Žonka Siarhieja — pa adukacyi psichołah, joj pracu ŭ Litvie pa śpiecyjalnaści bieź viedańnia movy nie znajści.
«Ciapier my zaciahnuli pajasy, stała ciažkavata», — kaža aktyvist.
«Bajsoł» zapuściŭ zbor u dapamohu siamji Žyburtovičaŭ — paŭdzielničać možna tut.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary