Teatr Viery Palakovaj pastaviŭ pieraasensavanuju historyju Rahniedy. Ciapier va ŭsim vinavaty Rahvałod
U sacsietkach ludzi aburajucca takoj interpretacyjaj viadomaj lehiendy.
Śpiektakl «Pałačanka» ŭ Teatry junaha hledača pastaŭleny pavodle matyvaŭ trahiedyi biełaruskaha dramaturha i scenarysta Alaksieja Dudarava.
U pjesie Dudarava Uładzimir pakazany jak ramantyčny hieroj, jaki da varjactva zakachaŭsia ŭ Rahniedu padčas ich pieršaj sustrečy, i taja adkazvaje jamu ŭzajemnaściu. Ale ichnamu kachańniu supracivicca Rahvałod i padmanam sprabuje pieraškodzić. Pavodle siužetu, kali da Rahvałoda prybyvaje śvita Uładzimira, kab prasić ruki jahonaj dački dla svajho kniazia, słovy
«Pa staradaŭnim zvyčai
ja mušu
Pierad šlubnym łožkam muža razuvać…
Dy jak mnie razuvać rabyni syna?»
pa zahadzie Rahvałoda vymaŭlaje nie sama Rahnieda, a pieraapranutaja ŭ jaje słužanka.
Taki źnievažalny adkaz, pavodle pjesy, i spravakavaŭ hnieŭ Uładzimira: adchileny i abražany, jon pieratvarajecca ŭ lutaha i niaščadnaha mściŭca, jaki žorstka raspraŭlajecca ź siamjoj Rahvałoda i samoj Rahniedaju.
Pjesa ŭpieršyniu była pakazana na scenie ŭ 2000 hodzie, režysioram-pastanoŭščykam tady vystupiŭ Andrej Androsik. Premjera, jakaja adbyłasia ŭ TIUH 5 listapada 2024 hoda, pryśviečanaja mienavita jahonaj pamiaci i pamiaci Alaksieja Dudarava.
Jak adznačajecca, u novaj pastanoŭcy režysior Taćciana Sambuk skaraciła aryhinał i na pieršy płan vyvieła historyju sustrečy Uładzimira i Rahniedy, kali jany zakachalisia.
«U asablivuju, śviatočnuju noč vypadkova sustrakajucca i zachaplajucca adno adnym naŭharodski kniaź Uładzimir i połackaja pryhažunia — kniazioŭna Rahnieda. Jany jašče ničoha nie viedajuć adno pra adnaho, ale kachajuć biez pamiaci», — havorycca ŭ afišy da novaj pastanoŭki.
A na staroncy TIUHa ŭ Instagram paznačana: «Lehienda pra kachańnie Rahniedy i Uładzimira — toje, što viedaje kožny sa školnaj łavy, i toje, što vyklikaje nievynosny bol za losy mnohich biełarusaŭ taho času».
I tut uźnikaje dysanans: sa škoły my akurat-taki viedajem hetuju lehiendu jak historyju hvałtu i zabojstva, jakoje žančyna tak i nie daravała. Naprykancy 977 hoda Uładzimir svataŭsia da Rahniedy, ale jana ŭžo była zaručanaja ź Jarapołkam. Kali ŭ Połack pryjechali svaty Uładzimira, Rahvałod zapytaŭ dačku, ci choča jana zamuž za Uładzimira, a Rahnieda admoviła: «Nie chaču razuvać rabyninaha syna, ale Jarapołka chaču» (maci Uładzimira była pałonnaj i klučnicaj kniahini Volhi).
Cikava, jak raździalilisia mierkavańni nakont śpiektakla ŭ hledačoŭ. Chtości vykazvaje ŭ sacsietkach słovy zachapleńnia: «Novaje pračytańnie nikolki nie sapsavała šedeŭr, ale nadało śviežaje dychańnie i jarkija vobrazy cudoŭnamu śpiektaklu. Dziakuju za zaprašeńnie Viery Palakovaj i ŭsiamu kalektyvu teatra za cudoŭny viečar i žyćcio na scenie».
Ale mnohich ździviła sama interpretacyja siužetu. «A kali heta słova «hvałt» stała sinonimam da słova «kachańnie»?» — pišuć.
Niekatorych aburyli farmuloŭki afišy śpiektakla, a taksama zroblenyja akcenty. Naprykład, vielmi vialikaja stupień ramantyzacyi hetaj historyi i samoha vobraza Uładzimira, što hučyć jak apraŭdańnie jahonych źvierstvaŭ. Pry hetym padkreślivajecca vina Rahvałoda. «Nibyta Uładzimir i nie drenny, a prosta pakryŭdžany piersanaž. Akcent na kachańni? Jakim, prydumanym?» — adzin z vodhukaŭ u sacsietkach.
Pjesa Dudarava — mastacki tvor, jaki maje prava na vymysieł. Ale čamu teatr, dzie dyrektarkaj ciapier Viera Palakova-Makiej, abraŭ dla pastanoŭki ciapier mienavita hetu interpretacyju siužeta? Pra toje, što hvałt moža być apraŭdanym?
Idealizacyja vobraza Uładzimira vyhadnaja ŭ ideałahičnym płanie na fonie sprobaŭ unifikavać historyju Biełarusi i Rasii. Dla rasijan kniaź Uładzimir — hieroj, śviaty, chryściciel Rusi. Dla biełarusaŭ heta nieadnaznačny piersanaž.
Śpiektakl idzie na biełaruskaj movie. Kvitkoŭ na najbližejšy pakaz 16 studzienia ŭžo niama, a na 21-ha zastałosia ŭsiaho niekalki.
Kamientary