Kultura11

Vykładčyki EHU źniali film pra Skarynu, jaki pakazvaje pieršadrukara ŭ inšym śviatle

Dakumientalny film «Sad Skaryny» stvaryli vykładčyki EHU — mastactvaznaŭca Siarhiej Chareŭski i dakumientalist Alaksandr Matafonaŭ. U chutkim časie jon moža źjavicca na jutubie.

Fota z prezientacyi filma, jakaja adbyłasia ŭ EHU 25 kastryčnika. Krynica: Siarhiej Chareŭski

Zdymki išli čatyry miesiacy. Zadumka raskazać pra Skarynu ŭ filmie ŭźnikła paŭtary hady tamu, tady, kali było jašče mahčyma pryciahnuć da pracy ekśpiertaŭ z Połacka — rodnaha horada Skaryny, ale ž praz represii ŭ Biełarusi damoŭlenaści z połackimi navukoŭcami daviałosia skasavać.

Film zdymali ŭ čatyroch krainach — hutaryli z navukoŭcami ź Litvy, Polščy, Čechii i Italii. Siarhiej Chareŭski raskazvaje, što film zadumvaŭsia jak papularyzatarski:

«Heta mahčymaść pahladzieć na asobu Skaryny pad inšym vuhłom i acanić jaho jak čałavieka, vyjści za miežy anachraničnaha školnaha ŭsprymańnia Skaryny».

Chareŭski tłumačyć: pa-pieršaje, usie časta zabyvajuć, što Skaryna — heta pieradusim doktar, pryčym taki, što lačyŭ niekalki manarchaŭ. Vyhladaje, što biełarus uvohule byŭ adnym z najlepšych lekaraŭ svajoj epochi jak minimum va Uschodniaj Jeŭropie, ale my niejak upuskajem jaho zasłuhi ŭ halinie miedycyny. Heta sychodzić i z uvahi prafiesijnych daśledčykaŭ.

Pa-druhoje, Skaryna taksama stvaryŭ Karaleŭski sad dla impieratara Śviaščennaj Rymskaj impieryi, i hetaja častka žyćcia pieršadrukara mała daśledavanaja. Jość u hetym svaja tajamnica, kaža navukoviec: «Skaryna ŭziaŭsia za sad ŭžo pa skančeńni svajoj drukarskaj pracy. Čamu jon zaniaŭsia hetym, ci mieŭ jon niejki papiaredni dośvied? Kožny, chto zajmaŭsia amatarskim sadoŭnictvam, viedaje, što heta niaprosta.

A Skaryna śmieła ŭziaŭsia za impieratarskuju zamovu, dy i daručyli heta mienavita jamu — značyć, musiać być jašče niejkija pracy. Treba ž i viedać, jak vyrastuć ekzatyčnyja raśliny, bo dziakujučy Skarynu ŭ Prazie źjavilisia cytrusavyja, inžyr, finikavyja palmy».

Praca składajecca z troch častak: «Skaryna-knižnik», «Skaryna-lekar» i «Sad Skaryny». Film prymierkavany da 500-hodździa adnaho ź vilenskich vydańniaŭ drukara — «Małoj padarožnaj knižki», i hety tvor moža pabačyć u stužcy, jak i zały ŭniviersiteta ŭ italjanskaj Padui, jakija jašče pamiatajuć biełarusa.

«Sad Skaryny», tłumačyć Siarhiej Chareŭski, zaklikaje jašče raz pieraasensavać žyćcio i dziejnaść našaha pieršadrukara: «Biełarusam jość čym hanarycca, bo na viaršyni našaha kulturnaha panteona staić myślar, čałaviek kultury i navuki, a nie revalucyjanier, vajar ci palityk. Ich zasłuhi mohuć dla kahości być sumnieŭnymi, a voś dasiahnieńni ŭ halinie knižnictva ci sadoŭnictva naležać usim. Heta spadčyna ŭsich krainaŭ, da jakich naležaŭ Skaryna, jak i jaho knihi. Heta padstava dla absalutna spraviadlivaha honaru, i naturalna, što Skaryna nie zmoh by realizavać svaje prajekty biez pamočnikaŭ, fundataraŭ i palityčnaj padtrymki».

U chutkim časie stvaralniki «Sada Skaryny» abiacajuć raźmiaścić film na YouTube.

Siarhiej dzielicca, što zastałosia jašče šmat materyjału, jaki nie ŭvajšoŭ u pracu, u tym liku źviazanaha z asabistym žyćciom biełarusa: «Svaje knihi jon vydavaŭ u časy vajny z Maskvoj, padčas jakoj dvojčy byŭ spaleny rodny horad Skaryny. U jaho i vybaru nie było, viartacca ci nie, bo Połacka, ź jakoha jon źjechaŭ, užo nie isnavała. Pra tuju vajnu my ŭžo mała što pamiatajem, ale ŭsio heta, kryki i pažary, minuła, a knihi i skarynaŭski sad zastalisia. Možam ekstrapalavać heta na siońniašni dzień i zrabić peŭnyja vysnovy».

«Biełaruś dla vas niejki žart ci što?» Tvitar pałychaje paśla pasta Naŭsiedy pra Skarynu

Biełaruskija mastaki stvaryli «jubilejny» stykierpak pra našu krainu. Pampujcie i sabie!

Što nasamreč vyvučajuć u Jeŭrapiejskim humanitarnym univiersitecie?

Kamientary1

  • Litvak
    27.10.2022
    Vot ździviŭsia Skaryna, kab daviedaŭsia, što jon, akazvajecca, jašče i biełarus? Litvinam siabie nazyvaŭ, rusinam - tak, a Biełoj Ruśju pry jaho žyćci była Maskovija...

Łukašenkaŭcy ŭpieršyniu za doŭhi čas pakazali Viktara Babaryku23

Łukašenkaŭcy ŭpieršyniu za doŭhi čas pakazali Viktara Babaryku

Usie naviny →
Usie naviny

«My nikoha ad mihrantaŭ abaraniać nie budziem». Łukašenka prahnazuje novy kryzis na zachodnich miežach15

U Litvie praciahvaje skaračacca kolkaść biełarusaŭ. Jak za hod źmianilisia ličby8

«Heta maja vialikaja pieravaha, što ja nie sprabuju siłaj niejak utrymać uładu». Łukašenka paabiacaŭ biełarusam składany hod41

«Miarkuju, Makiej by ŭchvaliŭ». Aŭtar pomnika kiraŭniku MZS raskazaŭ, jakija sensy ŭkłaŭ u jaho11

Stała viadoma pra vyzvaleńnie 24-hadovaj nastaŭnicy kitajskaj movy Darji Chmialnickaj18

Kab padtrymać kamandujučych na vajnie, Pucin dašle im kryžyki sa svaimi inicyjałami7

«Šampuń-hiejt». Na spabornictvach pa skačkach na łyžach z tramplina zdaryŭsia seksiscki skandał12

U Biełarusi pradajuć VW Passat B6 z prabieham amal miljon kiłamietraŭ. Ale i jon moža być nie aryhinalnym2

KNDR abjaviła pra zapusk svajho «Arešnika»

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Łukašenkaŭcy ŭpieršyniu za doŭhi čas pakazali Viktara Babaryku23

Łukašenkaŭcy ŭpieršyniu za doŭhi čas pakazali Viktara Babaryku

Hałoŭnaje
Usie naviny →