Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця больш не будзе фінансаваць беларускі прыватны бізнэс? Тлумачым наступствы
Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця плануе спыніць фінансаванне новых праектаў у прыватным сектары Беларусі. Летась арганізацыя ўжо перастала выдаваць грошы дзяржпрадпрыемствам. Што будзе, калі бізнэс пазбавяць крэдытаў?
Пра намеры ЕБРР паведаміў Devex. Раней структура казала, што будзе больш пільна сачыць за выдачай грошай прыватным беларускім праектам. Каб гарантаваць, што яны не падтрымліваюць кампаніі, звязаныя з урадам.
Да выбараў ЕБРР павялічваў інвестыцыі ў Беларусь. Так, у 2019-м ён выдзеліў краіне 390 мільёнаў еўра.
«Гэта дастаткова салідная сума. Канечне, не ўсё там ішло на прыватны сектар, бо да 2020 года ЕБРР працаваў і з нейкімі грамадскімі, інфраструктурнымі праектамі — тыя ж дарогі, водаканалы.
Акрамя гэтага ён нейкі час працаваў нават з дзяржпрадпрыемствамі, зрабіўшы для Беларусі выключэнне ў сваіх падыходах. І пасля падрыхтоўкі некалькіх прадпрыемстваў да прыватызацыі высветлілася, што прыватызаваць іх ніхто не збіраецца», — кажа акадэмічны дырэктар BEROC Кацярына Барнукова.
Асноўная праблема нашага бізнэсу — недахоп фінансавання. У нас практычна няма фондавага рынку, добрых інвестыцыйных кампаній.
«Нават наша банкаўская сістэма не зусім умела працаваць з прыватнымі кампаніямі. Ёй больш звыкла было весці справы з буйнымі дзяржаўнымі. І крэдыты ЕБРР, якія часта выдзяліліся тым жа банкам на крэдытаванне малога і сярэдняга бізнэсу, дазвалялі развіваць гэты кірунак.
Дзякуючы гэтаму банкі навучыліся працаваць з прыватным бізнэсам, зразумелі, што гэта можа быць прыбыткова, — заўважае эксперт. — ЕБРР стараўся ўдзельнічаць у праектах, якія мелі важныя наступствы для развіцця самой фінансавай сістэмы.
Ён даваў грошы таму ж фонду «Зубр Капітал», каб ён інвеставаў іх у іншыя кампаніі».
Сярод тых, каго падтрымліваў ЕБРР, — «Кронаспан», Modus Group, «Сервалюкс», «Міла», «Еўрагандль», PandaDoc. Арганізацыя давала не толькі грошы, але і кансалтынгавую падтрымку, што дапамагала кампаніям стаць лідарамі на рынку.
Што будзе цяпер? Фактычна малы і сярэдні бізнэс застанецца цалкам залежны ад банкаўскага фінансавання, бо іншага проста няма. Праблема ў тым, што банкам часта бывае недастаткова ўласных сродкаў.
«Важная рэч — ЕБРР даваў грошы на праекты, якія рынкавыя сілы не заўсёды былі гатовы падтрымаць. Напрыклад, па зялёным фінансаванні. Усё зялёнае фінансаванне, якое было ў Беларусі, ішло праз міжнародныя праекты.
Цяпер мы будзем менш падрыхтаваны да вялікай зялёнай новай здзелкі, якую ўводзіць Еўрасаюз і якая ставіць новыя патрабаванні да ўсіх тавараў, што будуць імпартавацца туды. Атрымліваецца, фінансавання на выкананне гэтых патрабаванняў у нас няма.
Для замежных інвестараў гэта несумненна яшчэ адзін сігнал. Многія выкарыстоўвалі апраўданне, што яны працуюць з беларускім прыватным сектарам, бо і ЕБРР з ім працуе. Так, для інвестараў з азіяцкіх краін гэтыя рэчы не прынцыповыя, на іх змены не паўплываюць. Але еўрапейскія — а гэта тыя, хто прыносіць з сабой новыя тэхналогіі, новую якасць менеджменту — у чарговы раз задумаюцца, — пералічвае наступствы Кацярына Барнукова. —
Часта замежныя інвестары, калі прыходзілі ў краіну, разлічвалі на суфінансаванне ад еўрапейскіх інстытутаў. Цяпер яны атрымаць яго не змогуць.
Нашы прыватныя прадпрыемствы будуць менш прывабнымі для інвестараў. Для апошніх было паказчыкам: калі нейкая кампанія працавала з ЕБРР, значыць яна прайшла праверкі, працэсы ў ёй наладжаны, усё адбываецца празрыста і эфектыўна. Зараз гэтых гарантый няма».
«Нават яго прыхільнікі зразумелі, што жыць як раней ужо не атрымаецца». Беларусы расказалі пра атмасферу ў краіне напярэдадні выбараў4
Каментары