Jość rečy ŭ našym vojsku, jakich mahło b i nia być. I žaŭniery b ničoha nia stracili, i abaronazdolnaść umacavałasia b.
Piša Siamion Piečanko.
Nataŭka zamiest anučaŭ
Toje, što novaje papaŭnieńnie apranajuć u savieckaha ŭzoru formu, maralna sastarełuju i niazručnuju (adny anučy čaho vartyja), tłumačycca vielizarnymi zapasami savieckaj formy na składach. Ale kudy tady iduć hrošy, pryznačanyja na reformu vojska? Šynel, abłavuška, kirzavyja boty i šaŭron z nadpisam «Vojennaja raźviedka» — što, akramia ŭśmiešak, moža vyklikać sałdat, apranuty ŭ taki «maskarad»?
Nie źmianiłasia i symbolika na papruhach, huzikach i ceškach — usio tyja ž siarpy i małatki. Zrešty, dzie-nidzie ŭžo źjaŭlajucca novyja kukardy z vyjavaj hierba RB, dyj z vopratkaj pačynajucca zruchi. Z novaha hodu ŭ vojsku šyneli zamieniać na niešta bolš sučasnaje i zručnaje. Pašyrajecca siarod vajskoŭcaŭ i vykarystańnie ŭłasnabiełaruskaha ŭzoru kamuflažu, jaki paśpieli nazvać «nataŭkaj». Praŭda, pakul jon dazvoleny tolki aficeram i praparščykam.
Apelsiny j kapusta
Mahčyma, niepatryjatyčna paraŭnoŭvać umovy našaj słužby z umovami za miažoj, ale niezdavolenaść litoŭca ŭ telepieradačy, pryśviečanaj prablemam vojska, tym, što apelsiny štodnia nadakučvajuć — nie staje raznastajnaści, — u našaha vyklikaje šok. U niekatorych čaściach kormiać tak, što inšy haspadar u vioscy śvińniam pasaromiejecca davać!
Viadoma, pad pryjezd jakojści delehacyi, dy z žurnalistami, na stały i posud ludzki pastaviać, i śviečki zapalać, i bułki vielikodnyja pakładuć. Ale ŭhledźciesia ŭvažliva ŭ tvary sałdat, što siadziać za tymi niazvykła šykoŭnymi stałami, i vy zrazumiejecie canu ŭsioj hetaj šyrmie. Śviata skončycca adrazu, jak źjeduć hości. Pryvitańnie, kisły bihas i chlebnyja katlety. Časta atrymlivajecca tak, što čaści vymušany zarablać na zimu charč, pasyłajučy sałdat na pracu ŭ haspadarki, dzie tyja da biełych much zmahajucca z uradžajem. Kab paśla ŭsiu zimu jeści kisłuju kapustu. Dobry charč, jak i zručnaje adzieńnie, musić być nieasprečnaj normaj u našaj eŭrapiejskaj krainie. Addajučy krainie svaje niahoršyja hady, maładyja abaroncy majuć na heta prava.
Śnieh kvadratami
Takich drobiaziaŭ, jak adsutnaść haračaj vady, možna i nie čapać. Voś tolki dla niekaha adaptacyja da takich spartanskich umoŭ abaročvajecca zapaleńniem lohkich siarod leta. Nikoha nie turbuje, jak zachavać adzieńnie ŭ naležnym stanie, kali myć davodzicca aby-jak, nie zaŭsiody majučy mahčymaść nahreć vadu.
A adviečnaja baraćba sa śnieham! U vojsku navat samyja žyćcialuby pačynajuć jaho nienavidzieć. Takoje ŭražańnie, što važniejšych spraŭ zimoj tut, akramia jak nie davać śniehu rastavać, i niamašaka. Tolki ŭ vojsku vy ŭbačycie kvadratny śnieh i toje, jak pry dapamozie roty sałdat, uzbrojenych zapałkami, robicca viasna. Na ščaście, hetyja prajavy savieckaha vajskovaha marazmu pakrysie źnikajuć.
Nievyniščalnaja, zdavałasia b, dziedaŭščyna taksama mocna psavała vojsku reputacyju. Heta adna z važniejšych pryčyn, ź jakoj maładyja ludzi praŭdami i niapraŭdami šukajuć mahčymaść adkasić, bo kamu ž chočacca za što jakoje tracić svoj čas i zdaroŭje. Ciapier hetaja prablema padajecca nie takoj užo j nievyrašalnaj, a dzie-nidzie napaminam pra jaje zastalisia chiba pahnutyja ab čyjeści plečy dy hałovy dužki łožkaŭ.
Prafesijnaje vojska
Ci abhruntavany pryzyŭ u vojska siamiejnych tavaryšaŭ, jakija ŭžo majuć dzietak? Ci ŭ hałavie takomu sałdatu vojska, tym bolš vajna sa śnieham dy inšyja «zvyšpilnyja» zadačy? Šmat chto z maładych ludziej z vyšejšaj adukacyjaj narakaje na toje, što za čas słužby paprostu dehraduje. Moža, i sapraŭdy nia varta marnavać specyjalistaŭ za vajskovym płotam? U vojsku padčas niefarmalnych hutarak my zadavali pytańnie pra prafesijnaje vojska, i zaŭsiody hučaŭ adzin i toj ža adkaz — na heta niama srodkaŭ.
Nasamreč šmat chto i nia suprać mienavita pracavać u vojsku, asabliva tam, dzie pracu znajści ciažka, — u nievialikich haradach. Mnohija zastajucca paśla terminovaj słužby na kantrakt. I pamylajucca tyja, chto kaža — maŭlaŭ, nia z našymi srodkami heta rabić, bo luby staršyna skaža, u jakuju kapiejčynu abychodzicca dziaržavie sałdat. U vyniku heta ci nie daražej, čym płacić zarobak prafesijnamu vajskoŭcu.
Tut i svajo
Chaciełasia b bačyć naša vojska nie na słovach niezaležnym ad lubych palityčnych upłyvaŭ. Čamu ŭ pakoi adpačynku nia znojdzieš časopisu «ARCHE» ci «Dziejasłova», a «Biełaruskuju dumku» — kali łaska? Ci tolki BRSM moža mieć svaje piarvički ŭ vojsku? Chaciełasia b, kab maje znajomyja, kali daviadziecca, słužyli pad nacyjanalnym ściaham i hierbam.
Vojska — sapraŭdy škoła žyćcia. Ščaślivy toj sałdat, dla kaho jana nie abiarnułasia škołaj bićcia i vyžyvańnia. Ale kali kali hety abaviazak isnuje, to i dziaržava maje zrabić usio nieabchodnaje, kab sałdat nie adčuvaŭ, što marna tracić čas.
Asabista ja nie škaduju, što słužyŭ, choć i nie skažu, što vielmi tudy rvaŭsia. Ale słužyŭ doma, u svaim vojsku, i heta całkam naturalna. Da mianie časta źviartalisia stałyja mužčyny, i bolšaść pa-dobramu zajzdrościli, kazaŭšy, jak heta dobra — słužyć doma. Niekatoryja, praŭda, kazali, što vojska ciapier nia toje, «paciešnaje». Jak pa mnie, hałoŭnaje, što svajo i tut. Kab ža jano jašče pazbaviłasia ad hłumu.
Kolki hod tamu ja čytaŭ u «NN» vajskovyja listy Bałachonava, ciapier niechta čytaje maje, a hetym časam adbyvajucca zaŭvažnyja i nia vielmi źmieny. Chočacca vieryć, što praź niejki čas kahości paciahnie napisać i pra svaje pryhody, a źmieny, što adbuducca, buduć źmienami da lepšaha. Što, naprykład, nia buduć haniać, jak statak, na vybarčyja ŭčastki. A jašče spadziajusia, što maładoje papaŭnieńnie budzie prymać prysiahu vyklučna pa-biełarusku, jak i tekst samoj prysiahi budzie adzin na ŭsich — jak dla specnazaŭcaŭ z Uručča, tak i dla tankistaŭ ź Piečaŭ, biaz słoŭ pra viernaść prezydentu. Sa ścien kazarmaŭ źniknuć Piatry Pieršyja i Suvoravy, a ich miescy zajmuć našyja hieroi — Astroski i Kaściuška. I vojska ŭ Biełarusi stanie biełaruskim nia tolki pa hieahrafičnaj prymiecie.
￭
Vajskovy słoŭnik
Adboj — samaja papularnaja kamanda siarod vajskoŭcaŭ terminovaj słužby.
Adkos — sproba ŭ roznyja sposaby — šlub, vučoba, symulacyja zachvorvańnia — paźbiehnuć honaru słužyć Radzimie.
Vašyŭnik — niestatutnaja forma adzieńnia, jakuju vajskoŭcy apranajuć nasupierak zabaronam u chałodnuju paru. Čaściej heta stary švedar, jaki pierachoŭvajecca ŭ patajemnym miescy.
Hadzičnik — vajskoviec, jaki atrymaŭ vyšejšuju adukacyju i słužyć hod.
Haŭptvachta / huba — dyscyplinarnaja čaść, u jakoj vajskoŭcy adbyvajuć karotkaterminovaje pakarańnie (ad niekalkich sutak da niekalkich miesiacaŭ). Traplajuć za ŭžyvańnie alkaholu, parušeńnie formy adzieńnia, kanflikt z kamandziram ci roŭnym pa statusie vajskoŭcam.
Dzied — sałdat, jakomu słužyć užo zusim ničoha i jaki ličyć, što maje prava pavučać maładych.
Dziedaŭščyna / dziaducha — specyfičnaja systema niestatutnych adnosinaŭ miž vajskoŭcami.
Duch — vajskoviec pieršaha peryjadu słužby, toj, z kaho ździekujucca dziady.
Dysbat / dyzel — dyscyplinarny bataljon, miesca pakarańnia za ciažkija vajskovyja złačynstvy ci złačynnyja dziejańni, ździejśnienyja ŭ dačynieńni da cyvilnych asob.
Dembiel — samy ščaślivy sałdat u vojsku, jaki pryčakaŭ zahadu ab zvalnieńni ŭ zapas.
Dembielski ciahnik — admysłovaje prachodžańnie sałdat padčas viečarovaj prahułki, kali, parušajučy ŭsie instrukcyi i maršrut, jany imitujuć hrukat kołaŭ ciahnika. Zvyčajna «ciahnik» zapuskajuć pa vychadzie zahadu ab zvalnieńni.
Zalot / zasos — niaŭdałaje vykanańnie zahadu ci jaho nievykananańnie, niejkaje zdareńnie, jakoje supravadžajecca pakarańniem.
Zvalniaška — dakument, bieź jakoha znachodžańnie sałdata pa-za miežami čaści nabyvaje kryminalny charaktar.
Irvač — sałdat, jaki lubymi srodkami namahajecca vysłužycca i praz heta maje nie najlepšyja stasunki z sasłužboŭcami. Pra takich kažuć: «Dupa rviecca na šmatki — chaču łyčki i znački!»
Kamok — kamuflažnaje vajskovaje adzieńnie.
Kancik — 1. Učastak skury na karku, jaki štoranicy staranna raŭniajecca lazom, kab vałasy nia leźli na šyju. 2. Mierapryjemstva, jak i štodzionnaje haleńnie, duža niepapularnaje.
Karancin — pačatkovy peryjad znachodžańnia ŭ vojsku ad pieršaha dnia da pryniaćcia prysiahi; charaktaryzujecca ŭzmocnienaj muštroj.
Maška — admysłovaja švabra, nialubaja siabroŭka dniavalnaha, jakoj davodzicca da źniamohi šaravać padłohu, časam ścieny j stol.
Padjom — najbolš nialubaja kamanda ŭ vojsku.
Pajka — 1. Ježa, pachod u stałoŭku. 2. Abahulnienaja nazva śniadanku, abiedu i viačery. 3. Charč, pryviezieny z domu.
Padkaŭnieryk / padšyva — šmatok biełaj tkaniny, jaki pryšyvajecca na kaŭnier i ŭvieś čas musić być idealna čystym dy adpaviadać peŭnym standartam. Vajskovymi farsunami heta staranna parušajecca.
PHD — parkava-haspadarčy dzień, pryznačany dla naviadzieńnia blasku ŭ kazarmach i ŭ parku.
Piasčanka / piasok — vajskovaje adzieńnie žaŭtavataha koleru, zastałosia ŭ spadčynu ad savieckaha vojska.
Sančaść — ustanova na terytoryi čaści, dzie lečać chvorych vajskoŭcaŭ, robiać planavyja ahlady i pryščepki, instruktujuć narad pa stałoŭcy; pry vialikich čaściach isnujuć medroty; asobna dziejničajuć vajskovyja špitali, dzie lečyć tych, kamu nie dali rady ŭ vyšejpamianionych ustanovach.
Stałač (masły) — miesca, jakoje sałdaty naviedvajuć z asablivaj achvotaj, a taksama adnajmienny narad na słužbu, jaki padabajecca ŭžo daloka nia kožnamu.
Słon — sałdat druhoha peryjadu słužby.
Tumba — unutrany narad pa padraździaleńni, jaki atrymaŭ takuju nazvu praz toje, što na praciahu sutak sałdatam paźmienna davodzicca stajać na nievialikim uzvyšeńni pry ŭvachodzie ŭ kazarmu.
Trak / traki — tank, tankavyja vojski.
Trajnik — pamiaškańnie, padzielenaje na try asobnyja abjekty — prybiralniu, myjniu i miesca dla paleńnia.
Uźlotka — darožka ź linoleŭmu, što ścielecca ad uvachodu ŭ kazarmu da trajnika. Šarujuć jaje z myłam, kab zichacieła.
Šakał — abraźlivaja nazva aficera, dzie-nidzie pašyrajecca i na praparščykaŭ.
Škło — kamuflažnaje adzieńnie z admysłovaj tkaniny, jakaja nie prapuskaje pavietra i praz svaju bliskučaść dy vidavočnuju štučnaść atrymała takuju nazvu. Letam u joj zadušvajeśsia, zimoj mierźnieš.
Łukašenkaŭcy ŭpieršyniu za doŭhi čas pakazali Viktara Babaryku16
Kamientary