«Анатомія падзення»: фільм-пераможца Канскага кінафестывалю даследуе жыццё пары, у якім не ўсё так адназначна
Муж пісьменніцы Сандры Войтэр скончыў жыццё самагубствам ці быў забіты? Прысяжным давядзецца вырашыць, а для гэтага — уважліва прааналізаваць жыццё сям’і. «Анатомія падзення» французскай рэжысёркі Жусцін Трыет — стужка пра складанасць рэальнасці ў свеце, дзе людзі вельмі лёгка складаюць меркаванне наконт той ці іншай з’явы. Таксама гэта гісторыя «падзенняў»: мужчыны — з акна, а сям’і — у бездань недаверу, падазронасці і ўзаемных абвінавачванняў.
Сямейная драма, роздум пра тое, што такое праўда і што такое выдумка, крыху дэтэктыў і нават трылер, а па форме — юрыдычная хроніка, «Анатомія падзення» 44-гадовай рэжысёркі Жусцін Трые атрымала галоўны прыз сёлетняга Канскага кінафестывалю — Залатую пальмавую галінку.
У гэтай карціне асабліва адметная роля нямецкай акцёркі Сандры Хюлер, якая, дарэчы, сыграла ў двух сёлетніх фільмах-пераможцах: акрамя «Анатоміі падзення, яна грала таксама ў «Зоне інтарэсаў» Джонатана Глейзера — у ролі Хедвіг Хёс, жонкі каменданта лагера Асвенцім Рудольфа Хёса (гэтая стужка атрымала другое месца, або гран-пры).
У «Анатоміі падзення» Хюлер грае Сандру Войтэр, пісьменніцу, якая паўстае перад судом як падазраваная ў забойстве свайго мужа Самюэля. Ён памёр пасля падзення з акна ў іх маляўнічым шале ў французскіх Альпах. Сведак няма — сын Даніэль у гэты час гуляў з сабакам. Фільм прэпаруе асабістыя стасункі, поўныя стыхійных учынкаў і нелагічнасці, вачыма адчужанай, рацыянальнай прававой сістэмы, якая шукае парадак у хаосе і выразныя прычынна-выніковыя сувязі.
Жусцін Трые, якая ў папярэдніх сваіх фільмах дэманстравала розныя эмацыйныя кінапрыёмы, гэтым разам прытрымліваецца ўмеранасці, што надае яе драме майстэрскую яснасць. Яна вядзе гледача праз дрыгву няўлоўных успамінаў, увесь час супярэчлівых аповедаў і ненадзейных апавядальнікаў. Пазбаўлены ад усіх наўмысных акцэнтаў, амаль дакументальны падыход кожнаму пакідае прастору для ўласных разваг.
Рэжысёрка ўтойвае дастаткова інфармацыі, каб зрабіць праўдападобным і тое, што Сандра забойца, і тое, што гэта не так.
Напрыклад, нерашучасць Сандры гаварыць па-французску дома ў спалучэнні з яе няздольнасцю зрабіць гэта ў судзе, нягледзячы на тое, што яна пражыла ў Францыі шмат гадоў, можна ўспрыняць па-рознаму: і як уразлівасць гераіні, якая жыве ў чужой краіне супраць сваёй волі, і як махлярства ды цвердалобасць жанчыны, якая не хоча падпарадкоўвацца і гуляць па чужых правілах. Чаму верыць — глядач павінен выбраць сам.
Фільм не маніпулюе нашымі сімпатыямі, а просталінейная, без празмернасцяў эстэтыка падкрэслівае, наколькі банальнае і нават стамляльнае папраўдзе расследаванне.
Сын Даніэль — ненадзейны сведка, бо на некалькі гадоў раней ён страціў зрок у выніку няшчаснага выпадку. Хлопчык трапіў у аўтамабільную аварыю, калі быў пад наглядам свайго бацькі. Гэта падзея мела велізарныя наступствы для сям'і, бо бацькі з таго часу былі ахопленыя пачуццём віны і так да канца і не перажылі гора. Якраз тады іх стасункі пачалі разбурацца.
Сэмюэль пагрузіўся ў дэпрэсію, таксама ён не мог прызнаць паспяховасць сваёй жонкі, якая дасягнула лепшых вынікаў у творчасці, чым ён, і абвінавачваў Сандру ў «крадзяжы» яго ідэі, бо яна ператварыла напісаны ім урывак у раман-бестселер — гэта мы даведаемся з аўдыязапісу, прайгранага ў судзе.
Але з боку Сандры таксама не ўсё так гладка: нягледзячы на тое, што спачатку мы ёй безумоўна верым, і сын таксама на яе баку, з цягам часу становіцца зразумела, што многія паказанні не сыходзяцца і шмат рэчаў яна замоўчвае. Даніэль таксама пачынае вагацца ў сваім меркаванні.
Старанна прапрацаваны сцэнар не мае якіх-небудзь незавершаных «хвастоў», а ніводны з персанажаў не ёсць плоскім, аднамерным — кожны паўстае складаным героем са сваімі жаданнямі, матывацыяй, пошукам выратавання. Гэтыя асаблівасці ставяць «Анатомію падзення» на адзін узровень з добрай мастацкай літаратурай.
Адна з асаблівасцяў сюжэта — муж Сандры памірае па сцэнары, вельмі падобным да інцыдэнту ў адным з яе раманаў, што, безумоўна, прыцягвае ўвагу суддзі і выклікае шмат пытанняў. Як літаратура дачыняецца з рэальнасцю, ці ёсць яна толькі фантазіяй або выражэннем падсвядомых жаданняў ці планаў? Тое, як творчыя людзі робяць жыццё блізкіх матэрыялам для сваёй працы, — адна з тэм у фільме.
Агулам стужка паказвае, што ўсякая чалавечая праўда больш складаная, чым яе просты факталагічны выклад. У дадатак да прадуманага сюжэта, які трымае ў напрузе да самага канца, «Анатомія падзення» ставіць пад сумнеў само паняцце факта і заахвочвае да таго, каб з асцярогай ставіцца да вытлумачэння чужых паводзінаў, пра якія — нам здаецца — штосьці вядома.
Больш са свету кіно:
«Апалае лісце»: Акі Каўрысмякі зноў на вялікім экране, і гэтае вяртанне — падарунак для гледачоў
Харысан Форд атрымаў «Залатую пальмавую галіну». Гэта было вялікай нечаканасцю для славутага акцёра
«Вяртанне ў Сеул»: несентыментальная драма пра пошук бацькоў і ідэнтычнасці
Каментары
у нас такое кіно глядзець нельга