Як адразу пасля замаху на Трампа сацсеткі запоўнілі тэорыі змовы і пры чым тут Ілан Маск

Гэтае слова трывала асацыюецца з разнастайнымі тэорыямі змовы, якія раней распаўсюджвалі некаторыя маргінальныя акаўнты ў сацсетках і якія часта спрабавалі паставіць пад сумнеў рэальнасць таго ці іншага нападу ці стральбы. Але на працягу апошніх сутак тэг стаў часткай анлайн-мэйнстрыму: пасты, якія змяшчаюць ілжывыя чуткі, якія распальваюць нянавісць і поўныя абраз, атрымалі ў сетцы Х мільёны праглядаў. 

У мінулым замахі на прэзідэнтаў ЗША шмат разоў станавіліся прадметам тэорый змовы. Самы вядомы такі прыклад — забойства Джона Кенэдзі ў лістападзе 1963 года. Гісторыя з Трампам была першай, якая разгортвалася ў прамым эфіры, так што імгненнае зʼяўленне беспадстаўных чутак пра яе не выклікае здзіўленні. 

Але вельмі адметны той факт, што хваля спекуляцый захліснула ўсе бакі палітычнага спектра. 

У сацсетках яна не была абмежавана групамі падтрымкі розных палітыкаў. 

Наадварот, у той момант, калі карыстальнікі спрабавалі зразумець, што ж адбываецца, падобныя пасты актыўна рэкамендаваліся ў стужцы X «Для вас». Часта чуткі распаўсюджвалі аўтары акаўнтаў, якія набылі «сінія птушачкі», што рабіла іх больш прыкметнымі. 

Тэорыі змовы становяцца віруснымі

Як часта бывала ў мінулым, многія тэорыі змовы пачынаюцца з цалкам апраўданых пытанняў падчас першапачатковага замяшання. У дадзеным выпадку такія пытанні выклікалі меркаваныя правалы спецслужбаў — і многія карыстальнікі па зразумелых прычынах пачалі цікавіцца, як такое магло адбыцца.

Як стралку ўдалося прабрацца на дах? Чаму яго ніхто не спыніў? 

Інфармацыйны вакуум быў адразу запоўнены хваляй недаверу, спекуляцый і дэзынфармацыі. 

«Усё гэта вельмі моцна нагадвае пастаноўку, — было сказана ў адным з пастоў у сетцы Х, які атрымаў мільён праглядаў. — У натоўпе ніхто не бяжыць і не панікуе. Ніхто ў натоўпе не чуў гэтага стрэлу. Я ў гэта не веру. Я яму не веру». 

Аўтар гэтага акаўнта ўказаў, што ён жыве на паўднёва-заходнім узбярэжжы Ірландыі. Праз некаторы час пасля публікацыі паста Х забяспечыла яго тлумачэннем, што страляніна была рэальнай. 

Калі ў сеціве стала зʼяўляцца ўсё больш сведчанняў відавочцаў і кадраў, зробленых на мітынгу і каля яго, паніка і страх сталі яшчэ больш відавочнымі. 

Аўтары тэорый змовы атрымалі яшчэ больш ежы для разважанняў пасля таго, як былі апублікаваны неверагодна яркія фатаграфіі з месца здарэння. У прыватнасці, маментальна стаў знакамітым здымак вашынгтонскага фатографа агенцтва Associated Press Эвана Вучы, на якім Трамп са скрываўленым тварам паднімае ў паветра кулак на фоне амерыканскага сцяга. 

Адзін з амерыканскіх акаўнтаў у YouTube заявіў, што фатаграфія выглядае «нерэальна ідэальнай», адзначыўшы, што «сцяг і ўсё астатняе знаходзіцца проста ў ідэальным стане». 

Пост у Х з падобнымі меркаваннямі набраў амаль мільён праглядаў, але потым яго аўтар выдаліў яго. У асобным пасце гэты чалавек затым напісаў аб важнасці выпраўлення ўласных памылак.

Некаторыя іншыя заўважылі, што ў момант, калі гучаць стрэлы, Трамп паднімае руку. Гэты факт яны лічаць доказам таго, што гісторыя з замахам была пастаноўкай, хаця ніякіх доказаў гэтага няма. 

«Гэта зрэжысіравалі, каб атрымаць падтрымку? Гэтым людзям ні ў чым нельга верыць! І не, я за яго маліцца не стану», — напісаў яшчэ адзін амерыканскі каментатар. 

Аўтарамі большасці вірусных пастоў, у тым ліку і гэтага, былі сімпатызыючыя левым сілам карыстальнікі, якія часта публікуюць кантэнт, накіраваны супраць Трампа. Да сённяшняга дня ў гэтых акаўнтаў і так былі сотні тысяч падпісчыкаў, а значыць, значны ахоп аўдыторыі. 

«Сатанінская кабала»

Тое, што адбываецца ў сацсетцы Х стала класічным прыкладам распаўсюджвання тэорый змовы, прыхільнікі якіх актыўна публікуюць выдумкі з адмаўленнем рэальнасці практычна ўсяго: пандэміі кавіда, розных войнаў, інцыдэнтаў з масавай стральбой і тэрактаў. 

Аўтар аднаго з пастоў, які базуецца ў ЗША, і раней часта публікаваў беспадстаўныя сцвярджэнні. Цяпер ён напісаў: «Такая цана, якую даводзіцца плаціць, калі змагаешся з элітай педафілаў-сатаністаў». 

Гэта прамая дасылка да вядомай тэорыі змовы QAnon, аўтары якой кажуць, што Трамп таемна вядзе вайну з «глыбіннай дзяржавай», гэта значыць ценявой групай разведслужбаў і праваахоўных органаў, якія ўсяляк перашкаджаюць кожнаму кроку былога прэзідэнта. 

Без якіх-небудзь рэальных доказаў яны заявілі, што «загад» на забойства, «хутчэй за ўсё, быў дадзены ЦРУ», і абвінавацілі ў датычнасці да змовы Барака Абаму, Хілары Клінтан і Майка Пэнса. Хоць ніякіх сведчанняў на карысць гэтай тэорыі няма, пост набраў 4,7 млн праглядаў. 

Такое не раз адбывалася і раней, але на гэты раз зʼявілася нешта новае: падобную лексіку сталі паўсюдна выкарыстоўваць звычайныя карыстальнікі сацсетак. І не толькі людзі, якім не падабаецца Трамп і якія гавораць аб тым, што замах быў пастановачным, але і тыя, хто падтрымлівае экс-прэзідэнта. 

Ва ўсім гэтым пачалі ўдзельнічаць і абраныя палітыкі. Рэспубліканскі кангрэсмен са штата Джорджыя Майк Колінз апублікаваў такі пост: «Загад аддаў Джо Байдэн». Ён меў на ўвазе нядаўні каментар прэзідэнта ЗША аб тым, што «Трампа трэба змясціць у цэнтр мішэні» (Байдэн казаў пра гэта ў кантэксце іх перадвыбарнай бітвы). 

Мова, якой некаторыя палітыкі і журналісты і карыстальнікі сетак карыстаюцца, калі пішуць пра Трамп, выклікае справядлівыя пытанні. На думку некаторых прыхільнікаў кандыдата ў прэзідэнты, гэтая мова зрабіла атмасферу ў краіне больш напружанай і ўскосна садзейнічала замаху. Але заяўляць, што яно было здзейснена па загадзе Байдэна, — гэта зусім іншая справа. 

Пост Колінза набраў больш за 6 млн праглядаў у сетцы Х, але праз некаторы час яго забяспечылі тлумачэннем, у якім сказана аб адсутнасці якіх-небудзь сведчанняў датычнасці Байдэна. Аўтары тлумачэння таксама адзначылі, што словы прэзідэнта аб «мішэні» былі вырваныя з кантэксту. 

Выдумкі пра асобу стралка

Розныя беспадстаўныя чуткі таксама былі заснаваныя на няўдалых спробах ідэнтыфікаваць стралка. 

Яшчэ да таго, як ФБР заявіла, што стралком быў 20-гадовы Томас Крукс і што гэты чалавек быў забіты на месцы супрацоўнікамі Сакрэтнай службы, аўтары пастоў разбурылі рэпутацыю некаторых ні ў чым не вінаватых людзей. 

Напрыклад, футбольнага каментатара Марка Віёлі: пасярод ночы той распавёў у інстаграме, што заўважыў у інтэрнэце зусім ілжывыя сцвярджэнні аб тым, што ён датычны да нападу і нібы звязаны з рухам антыфа (групы актывістаў у асноўным вельмі левага толку). Да моманту, калі ён паспрабаваў абвергнуць гэтыя ілжывыя абвінавачванні ў інстаграме, у сетцы Х іх прачыталі мільёны карыстальнікаў. 

Палітычныя актывісты і прыхільнікі розных партый у Х вельмі хутка пачалі чытаць розныя пасты ва ўласных «інфармацыйных бурбалках»: алгарытмы сацсеткі рэкамендавалі ім тыя меркаванні, з якімі яны і да гэтага былі згодныя. 

Але большасць карыстальнікаў усё ж аддала перавагу заставацца ў баку ад тэорый змовы і спекуляцый. 

Замах на Дональда Трампа стаў выпрабаваннем для новага твітара пад кіраўніцтвам Ілана Маска — і цяжка зрабіць выснову, што сетка здала гэты іспыт з бліскучым вынікам. 

Іншыя сацсеткі не былі запоўненыя выдумкамі ў такой жа ступені, але гэта можа быць звязана з тым, што яны маюць іншую мэтавую аўдыторыю, і з рэпутацыяй Х як пляцоўкі, вядомай палітычнымі дыскусіямі. 

Х не адказала на просьбу Бі-бі-сі даць каментары.

• 1
• 1
• 5
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0