Гіпсавыя маскі лагатыпа тэлекампаніі «ВИД» можна было адшукаць у розных кутках Мінска і Віцебска. Сёння гэтыя трывожныя выявы сустракаюцца ўсё радзей. Разабраліся, адкуль яны ўзяліся на вуліцах беларускіх гарадоў і каго насамрэч адлюстроўвае знакаміты лагатып.
Сёння вядома толькі пра адну маску, якая захавалася ў Мінску, — яна вісіць на сцяне жылога дома па вуліцы Казлова, 15. Але яшчэ нядаўна іх было куды больш. Іх можна было сустрэць на агароджах, на сценах будынкаў, на лесвіцах і іншых месцах, часам вельмі непрыкметных.
Існуе меркаванне, што маскі з’явіліся ў 2000-х гадах для здымкаў расійскага серыяла. Аднак рэальнасць нашмат прасцейшая: усе гэтыя гіпсавыя выявы былі створаны беларускім мастаком Маратам Tekto у 2010-я гады, на хвалі культурнага ўздыму і папулярнасці стрыт-арту.
Марат Tekto прыйшоў у стрыт-арт з графіці-культуры, але хутка адмовіўся ад малявання графіці і пачаў эксперыментаваць з гіпсам. Адной з яго работ стаў лагатып тэлекампаніі «ВИД» — гіпсавыя «твары», размаляваныя і расклееныя па ўсім горадзе.
Цікава, што мастак не ўкладваў у свае працы асаблівага сэнсу. Гэта толькі ўзмацняла тую нявызначаную трывогу, якую выклікаў лагатып тэлекампаніі ў гледачоў: тады таксама не было зразумела, навошта гэты твар з’яўляецца на экране.
Марат таксама вядомы сваімі гіпсавымі красоўкамі, якія ўпрыгожвалі паштовую скрыню каля «чырвонага дворыка» і сталі мілай гарадской славутасцю. Пасля кароткага перыяду актыўнасці мастак з псеўданімам Tekto знік з культурнага поля.
Што за твар на лагатыпе?
Для многіх заставалася загадкай, што за істота адлюстравана на лагатыпе тэлекампаніі «ВИД». Яе з’яўленне перад папулярнымі праграмамі кшталту «Поле цудаў» ці «Дабранач, малышы» ў 1990-х гадах выклікала ў дзяцей трывогу.
Гэты лагатып з’явіўся практычна адразу пасля стварэння кампаніі ў 1987 годзе. Ідэю Уладзіславу Лісцьеву, аднаму са стваральнікаў тэлекампаніі, падказала ягоная жонка Альбіна Назімава.
Назімава на той момант працавала рэстаўратаркай у маскоўскім Музеі Усходу і прапанавала ў якасці лагатыпа выкарыстаць керамічную галаву Го Сяна, кітайскага філосафа III-IV стагоддзяў, якая захоўвалася ў музейнай калекцыі.
Скульптурная выява філосафа мела доўгія апушчаныя вушы, з якімі звычайна малююць мудрацоў, усмешку на твары, а на лысай галаве сядзела трохногая жаба — сімвал дастатку і шчасця ў кітайскай культуры. Магчыма, апошняе паўплывала на выбар тэлевізійшчыкаў.
Але кіраўніцтва музея адмовіла тэлекампаніі выкарыстоўваць вобраз свайго экспаната ў якасці лагатыпа. Тады Лісцеў пайшоў на хітрасць і з дапамогай камп’ютарнай графікі, якой тады захапляліся многія, змяніў першапачатковы выгляд скульптуры. На лагатыпе тэлекампаніі з’явіўся твар, абедзве паловы якога відавочна ўтвораны люстраным адлюстраваннем адной з іх і рэтушшу ценяў. З твара Го Сяна знікла ўсмешка, прыбралі вушы, а жаба на галаве страціла пазнавальнасць, больш нагадваючы проста гульку.
Змяненні ўнеслі неспадзяваны эфект. Прыгожы і мудры вобраз ператварыўся ў трывожную і жудасную выяву, якая трапіла ў так званую «злавесную даліну».
Але змяняць свой лагатып тэлекампанія «ВИД», відаць, не вельмі спяшалася. Кардынальная змены ён зведаў толькі ў 2017 годзе, калі яго наблізіла да першапачатковага вобраза Го Сяна. Галава атрымала назад свае вушы, усмешку і жабу, пазбавіўшыся жудаснасці.
Аднак для многіх людзей гэты твар застанецца часткай дзіцячых успамінаў — дзіўным, незразумелым і крыху страшным.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬШто чакае Беларусь у бліжэйшыя пяць гадоў? А Расію і Еўропу? Спецдакладчык ААН па Беларусі дае свой расклад3
Каментары
...
маска зусім без вушэй. без мудрасці. без усмешкі, багацця і шчасця. мяртвецкая. вось і пужала дзяцей