Фядута ў апошнім слове на судзе: Абвінаваўца іранізуе, ці не высокія матывы сталі прычынай маіх дзеянняў. Але, гэта так!
У гучнай палітычнай справе аб «змове» 31 жніўня прагучалі апошнія словы абвінавачаных, у тым ліку Рыгора Кастусёва, Аляксандра Фядуты і Юрася Зянковіча. Фядута выступаў даўжэй за іншых, ягонае слова заняло паўгадзіны часу. У ім ён апісаў дэталі крымінальнай справы, настроі народа і падзеі ў краіне. Аляксандр Фядута на пачатку свайго выступлення ў судзе падрыхтаваў прысутных да таго, што будзе выступаць доўга, але закон «ніяк не абмяжоўвае яго ў гэтым». Радыё Свабода апублікавала апошняе слова палітычнага зняволенага з нязначнымі скарачэннямі. І яно таго вартае.
«[…] Перадгісторыя «змовы» — стварэнне двума беларускімі эмігрантамі — Дзмітрыем Шчыгельскім і Юрасём Зянковічам youtube-канала з дурацкай назвай «Сірэневенькі бесперспектыўняк» у красавіку 2020 года. На якім яны «мачылі» беларускую ўладу даволі груба, часам у хамскіх выказваннях.
Рана ці позна гэта павінна было прыцягнуць увагу нашай глыбока ранімай улады. Улічваючы тое, што Зянковіч бываў на радзіме і валодаў тут нерухомасцю, яго ўзялі ў распрацоўку, праўдаподобна, мяркуючы, што за ім нехта стаіць. Тым болей два балбатуны ў сваіх перадачах упарта прасоўвалі ідэю, што без войска любая спроба зрынуць Лукашэнку, застаючыся ў рамках заканадаўства, прапанаванага Лукашэнкам, падпісанага Лукашэнкам і выкарыстоўваемага Лукашэнкам у інтарэсах Лукашэнкі, немагчымая і бессэнсоўная. […]
Аднойчы незнаёмы чалавек скінуў мне паведамленне, дзе прапанаваў сустрэцца. […] Як гаварылася ў фільме «О бедном гусаре замолвите слово»: «Вы взялись помогать жандарму» — «Но это ведь наши жандармы».
У фільме ў шчырасць такой пазіцыі не паверыў нават жандар. Але мы не ў фільме, а ў жыцці. У людзей розныя матывы. Я ў шчырасць сведкі Жураўскага і яго гатоўнасць дапамагаць верыў беспярэчна.
Першая сустрэча Зянковіча з Жураўскім адбылася ў Мінску ў канцы жніўня, другая ў Горадні 12 верасня. Менавіта з таго дня варта адлічваць гісторыю «змовы», лідарам якой чамусьці лічыцца Юрась Зянковіч. З праслуханых тэлефонных размоваў вынікае, што менавіта Жураўскі ініцыюе большасць размоў, патрабуе ад Зянковіча адказу, але ў таго няма ані грошай, ані плану дзеянняў. Гэта праблема «калектыўнага Жураўскага» — без гэтых двух складнікаў ніякай змовы не выходзіць. Усяго, на што хапае магчымасцяў Зянковіча — дастаць з асабістых ашчаджэнняў 5 тысяч даляраў і выдаць іх на бягучыя выдаткі.
[…] Супрацоўнік КДБ, у задачу якога ўваходзіла адміністраванне аднаго з найбольш радыкальных чатаў, перасылае Зянковічу план «Цішыня» — адзіны дакумент, у якім дакладна сфармуляваны план забойства Лукашэнкі, а той перасылае яго Мікалаю Аўтуховічу і Івану Жураўскаму. Але Аўтуховіч адразу бачыць у гэтым правакацыю і адмяжоўваецца.
План забойства «першага» сапраўды быў, пры гэтым аўтара гэтай крывавай фальшыўкі ніхто не шукае. Дзеля Рамана Пратасевіча ледзь не збанкруцілі ўсю беларускую авіяцыю, а тут цішыня. Можна скласьці славесны партрэт. Нават не імітуюць пошукі! Бо раптам знойдуць!
[…] Жураўскага, тым часам, чакае расчараванне: амбіцыі Зянковіча, яго незадаволенасць трэцяраднай роляй у апазіцыі не даюць яму дамовіцца ні з адной уплывовай эмігранцкай структурай. У выніку ў адваката толькі 16 тысяч даляраў і 3 тысячы беларускіх рублёў. Уяўляеце, колькі крыві можна праліць на гэтыя грошы? Чынгісхан адпачывае. […]
Становіцца ясна, што Зянковіч — пустышка. І ўсё ж позна адмяняць правакацыю — ужо паднялі ФСБ Расіі, ужо папярэдзілі Лукашэнку. «Пустышку» бяруць. Каб не апраўдвацца, Пуціну дакладваюць аб раскрыцці «крывавай змовы пад кіраўніцтвам ЦРУ». Пуцін верыць, і нават расказвае аб гэтым свайму амерыканскаму калегу. У адказ — непаразуменне — аб «змове» не ведаюць ні ў ЦРУ, ні ў Дзярждэпартаменце, ні ў апараце самога прэзідэнта ЗША. Пуцін апынаецца ў ролі клоўна, а таму і арганізатарам няма куды адступаць — ззаду Масква. Калі ўсё правалілася — афіцыйнаму Мінску не пазайздросціш.
[…] Ніводная з раздруковак з чатаў і размоў не ўтрымлівае нічога, што можна назваць «фактам». Няма імёнаў заходніх ці расійскіх палітыкаў і функцыянераў спецслужбаў. Няма сведчанняў аб сустрэчах каго-небудзь са «змоўшчыкаў» з высокапастаўленымі беларускімі палітыкамі і вайскоўцамі.
[…] Фядута гатовы пісаць палітычныя дакументы і планы, але там крыві няма.
[…] Усё гэтае расследаванне паказала грамадству — улады баяцца нелаяльнасьці войска. Жураўскі сышоў на пенсію, хаця яму служыць і служыць. Ці значыць гэта, што армейскія афіцэры не церпяць побач з сабой раскрытага агента «жандараў», нават калі гэта «нашы жандары»?! […]
Дык ці была змова — не падмацаваная ні грашыма, ні планамі і вайсковымі сувязямі? Я ў яе верыў, значыць, удзельнічаў у ёй свядома. Чаму ж я ў ёй удзельнічаў? Следства ўпарта навязвае суду версію аб нізменных матывах. Бо менавіта гэтая версія выгадная прапагандыстам. Але не даказаны ніводны з нізменных матываў. […] Якое распальванне варажнечы? Працытуйце хоць адну маю фразу, але ні следства, ні хто іншы не прыводзіць нічога. Іначай, думаю, я б адказваў за такія словы ў судзе нашмат раней.
Спадар абвінаваўца дазволіў сабе паіранізаваць з мяне, спытаўшы, ці не высокія матывы сталі прычынай маіх дзеянняў. Але, гэта так!
Я мог бы ўзяцца, напрыклад, выпраўляць сістэму адукацыі і падрыхтоўкі цяперашніх кадраў. Я нават не аб памылках у пратаколах, якія следчы ў маёрскіх пагонах мусіў выпраўляць. […]
Ужо пры выстаўленні мне першых абвінавачанняў я мусіў у пісьмовай форме агаварыць, што не магу прыняць іх у поўным аб'ёме, бо там сцвярджаўся мой намер парушыць Канстытуцыю, прынятую на… рэферэндуме 1994 года! Нават студэнт 2-га курса юрыдычнага факультэта ведае, што першы рэферэндум у Рэспубліцы Беларусь адбыўся ў 1995 годзе, а тую Канстытуцыю прыняў яшчэ Вярхоўны Савет БССР. І такое трызненьне ад маёра КДБ у асабліва важных справах Акуліча паўтаралася тройчы!
Бязграматная фармулёўка «качуе» ў зваротах да розных інстанцый болей за сем разоў. Уражанне, што начальнік Следчага ўпраўлення КДБ Беларусі палкоўнік Самбук падпісвае дакументы, не прыходзячы ў прытомнасць.
[…] Адбылася адмоўная селекцыя кадраў, лаяльнасьць вышэй за прафесіяналізм. Прайшла трансфармацыя з сістэмы аховы права ў сістэму аховы праваахоўнікаў. […] Цяпер як індульгенцыя фраза «Часам не да законаў», якую вымавіў Лукашэнка, прызначаючы генеральным пракурорам Андрэя Шведа. І ніводзін з прысутных не выйшаў у знак пратэсту супраць настолькі яўнага парушэння, закліку. Хаця пазней за такія ж словы асуджалі той жа канал «Сірэневенькі бесперспектыўняк».[…]
З экранаў ліецца характарыстыка іншых народаў у стылі «украшвайн», а пракуратура не заўважае яўнага распальвання варажнечы.
[…] Я паверыў у змову, бо хацеў у яе паверыць. Сумленны чалавек не мог не абурыцца тым, што адбываецца ў краіне.
Гэта зразумеў нават Юры Караеў, які выбачыўся за «празмерны гвалт». І гэта каштавала яму пасады. Гэта зразумеў і Іван Наскевіч, пры якім яўныя выпадкі гвалту хаця б фіксаваліся. І гэта таксама каштавала яму пасады. Мітрапаліт Павел наведаў не толькі шпіталь з амапаўцамі, але і людзей, якіх тыя амапаўцы білі. І гэта каштавала яму пасады Патрыяршага экзарха Беларусі.
Калі ні закон у выглядзе Следчага камітэта, ні Бог у выглядзе Царквы не спынілі грамадзянскай вайны, што пачалася ў краіне, хтосьці ж павінен быў стаць на яе шляху?! Калі ўся праваахоўная сістэма краіны стала сістэмай аховы праваахоўніка ад права, дык яна павінна аднавіцца. Няхай нават і шляхам беззаконня цягам месяца. Гэта лепей, чым два гады, якія мы ўсе жывём без закону. […]
Паводле тэлефоннага апытання ў 2020 годзе, за Лукашэнку гатовыя былі прагаласаваць толькі 26%. Пры гэтым нельга забываць пра ўзровень страху. […] Прафесар Вардамацкі патлумачыў паводзіны грамадства тым, што многія рэспандэнты баяцца выказвацца адкрыта або называюць той варыянт, за які яго тэарэтычна не будуць пераследаваць. […] Пакватэрнае апытанне, праведзенае за паўтара месяца да выбараў, было яшчэ больш яскравым — за Лукашэнку толькі 15%. І вы хочаце, каб пры такой рэальнай падтрымцы я паверыў Ярмошынай і яе звыш 80%?!
Сацыёлагі былі шчырымі, Акадэмія навук, акадэмік Гусакоў прызнаў гэта ў дакуменце, але там вырашылі не паўтараць шлях прафесійнага самагубца прафесара Коршунава і не апублікавалі звестак. У адказе на афіцыйны запыт, аднак, ілгаць яны не сталі.
Легітымная ўлада не праводзіць таемна ад народа інаўгурацыю, законна выбраны прэзідэнт ня бегае з аўтаматам без ражка. Лукашэнка баіцца настолькі, што нават у год, які ён сам абвясціў «годам нацыянальнага адзінства», толькі раскручвае махавік рэпрэсій. Лічбы спадара адваката: болей за мільён чалавек удзельнічалі ў 6200 вялікіх і малых акцыях. І не трэба суцяшаць сябе, што людзі выходзілі за грошы. За іх могуць стаяць на пікетах. Тут жа нават пад страхам смерці выходзілі. Людзі пратэставалі і пасля гібелі Аляксандра Тарайкоўскага, пасля выкраданьня і гібелі Рамана Бандарэнкі, і пасля гібелі ад салдацкай кулі — што прызнана — берасцейца Шутава, перад якім я вінаваты, бо не памятаю ягонага імя (Генадзь — РС.).[…]
Я думаю аб гэтых людзях, аб іх вачах, аб іх усмешках, якія асвятлялі мне камеру, аб іх дапамозе і падтрымцы. І вымушаны прызнаць, што ўдзельнічаў у змове, нават калі гэта была правакацыя палкоўніка Жураўскага і містыфікацыя генэрала Церцеля.
І апошняе… Высокі суд. Я звяртаюся да вас. У вялікага кінарэжэсэра Стэнлі Крамэра ёсць фільм «Нюрнбергскі працэс». Ён не пра «вялікі «Нюрнберг»», дзе судзілі злачынцаў вайны, канцлагераў і прапаганды. Ён аб адным з дзясяткаў працэсаў, на якім судзілі суддзяў. Спэнсар Трэйсі «судзіць» Барта Ланкастэра. Герой Ланкастэра — выбітны юрыст, выслухаўшы паказанні тых, каго ён судзіў на лагеры, турмы і нават на кастрацыю за парушэнне законаў аб «чысціні расы», суцяшае сябе, маўляў, ён выконваў закон». […]
Каментары