Як Сальвадор стаў узорам для правых рухаў па ўсім свеце

У кожнай краіны — свае праблемы. У Сальвадоры галоўнай было засілле крыміналітэту. Было. «Наша краіна з'яўляецца прыкладам міру, упэўненасці і аптымізму для свету», — адзначыў прэзідэнт Сальвадора Наіб Букеле ў сваім навагоднім звароце. І ў яго, як піша Financial Times, ёсць падстава так казаць. Сальвадор, які зусім нядаўна лічыўся адной з самых небяспечных краін у свеце, а ў снежні 2024 года ўпершыню пражыў 24 дні запар без адзінага забойства. 

Біткойн, Нацыянальная бібліятэка і сёрфінг

Адначасова з барацьбой са злачыннасцю Букеле імкнецца рэфармаваць эканоміку краіны. У 2021 годзе ён надаў біткойну статус афіцыйнай валюты, што прыцягнула ўвагу інвестараў і ўмацавала міжнародны імідж Сальвадора як цэнтра крыптавалют.

У 2024 годзе МВФ даў краіне пазыку 1,4 мільярда долараў, адкрыўшы доступ да дадатковых 2,2 мільярда долараў міжнародных інвестыцый. Гэтыя сродкі выкарыстоўваюцца для мадэрнізацыі інфраструктуры і стымулявання эканамічнага росту.

Павялічыць

Пераабраны на другі пяцігадовы тэрмін у лютым 2024 года, 43-гадовы Букеле дэманструе амбіцыі, якія выходзяць далёка за межы забеспячэння бяспекі ў краіне. Выкарыстоўваючы свой досвед працы ў рэкламнай сферы, ён імкнецца змяніць успрыманне Сальвадора на міжнароднай арэне, прадстаўляючы яго як рай для аматараў сёрфінгу і цэнтр крыптавалютных інвестыцый.

На платформе X Букеле мае больш за 6,9 мільёна падпісчыкаў. Яго дзеянні і дасягненні натхняюць міжнародную кансерватыўную супольнасць.

Тэлевядучы Такер Карлсан у сваім твіце мінулым летам заявіў, што Букеле, магчыма, знайшоў «план выратавання свету».

У студзені 2024 года, калі стала вядома, што ўзровень забойстваў у Сальвадоры дасягнуў гістарычнага мінімуму, Ілан Маск падтрымаў прэзідэнта Сальвадора ў X, напісаўшы: «Так павінна быць у Амерыцы — і так будзе».

На галоўнай плошчы сталіцы ўзвышаецца новы будынак Нацыянальнай бібліятэкі, узведзены на сродкі Кітая. Ён мае сем паверхаў, адаптаваных пад розныя ўзроставыя катэгорыі, а таксама спецыяльнае абсталяванне для людзей з абмежаванымі магчымасцямі. Кнігі і паказальнікі прадстаўлены на іспанскай, англійскай і мове наўатль. Бібліятэка працуе 24 гадзіны на суткі 7 дзён на тыдзень.

Змены прыкметныя па ўсім Сан-Сальвадоры. На гарызонце ўзвышаюцца сучасныя офісныя будынкі, у тым ліку штаб-кватэру Google, якая адкрылася ў 2024 годзе, а ў горадзе з'яўляюцца новыя гандлёвыя цэнтры. Для многіх жыхароў знікненне калючага дроту вакол дамоў стала сімвалам бяспекі.

Прэзідэнт актыўна развівае інфраструктуру, каб прывабіць замежных турыстаў і інвестараў. Сярод праектаў — будаўніцтва новага аэрапорта на ўсходзе краіны і завяршэнне дарогі да Surf City 2, размешчанага за 180 кіламетраў ад Сан-Сальвадора. Гэты праект, як і арыгінальны Surf City, накіраваны на развіццё пляжнага турызму і паляпшэнне іміджу краіны.

Павялічыць

Міжнародны валютны фонд прагназуе рост эканомікі Сальвадора ў 3% у гэтым годзе, што крыху ніжэй, чым у суседніх краін.

Метады дасягнення

Для дасягнення гэтых вынікаў прэзідэнт Сальвадора Букеле звярнуўся да жорсткіх мер.

З 2022 года ў рамках рэжыму надзвычайнага становішча былі арыштаваныя больш за 83 тысячы чалавек, прычым большасць затрыманых яшчэ не паўсталі перад судом. У далейшым было вызвалена каля 8 тысяч чалавек. Але ўсяго, паводле ацэнак праваабаронцаў, колькасць зняволеных складае 107 тысяч чалавек (з агульнага насельніцтва краіны ў 6,3 мільёна).

Цэнтральным элементам кампаніі па забеспячэнні правапарадку, якая праводзіцца прэзідэнтам Букеле, стала турма максімальнай бяспекі недалёка ад горада Тэкалука, якая адкрылася ў студзені 2023 года. Там утрымліваецца каля 18 тысяч чалавек.

Урад заяўляе, што гэта самая вялікая турма ў Амерыцы, і актыўна асвятляе яе суровыя ўмовы: зняволеныя спяць на металічных ложках без матрацаў, знаходзяцца пад кругласутачным асвятленнем і атрымліваюць толькі гадзіну на прагулкі. Турма вядомая як CECOT (Цэнтр утрымання тэрарыстаў).

Павялічыць

Актывісты б'юць трывогу наконт катаванняў, смерцяў у зняволенні, парушэння базавых правоў і выпадкаў гвалтоўных знікненняў. Адзін з самых гучных — смерць былога дарадцы прэзідэнта Алехандра Муйшонта (Alejandro Muyshondt), які быў арыштаваны пасля абвінавачання чыноўнікаў, блізкіх да Букеле, у карупцыі і наркагандлі. Яго сям'я сцвярджае, што палітык падвяргаўся катаванням, а абставіны яго смерці застаюцца незразумелымі.

Букеле звольніў суддзяў Вярхоўнага суда, якія выступалі супраць яго пераабрання ў 2024 годзе, і ўстанавіў поўны кантроль над парламентам, дзе яго партыя «Новыя ідэі» мае абсалютную большасць, апазіцыя займае толькі шэсць месцаў.

Рэжым надзвычайнага становішча, які быў падоўжаны ў краіне ўжо 34 разы, дазваляе прыпыняць рэалізацыю правоў грамадзян, у тым ліку свабоду сходаў, права падазраванага на адваката і абавязак інфармаваць затрыманых аб выстаўленых абвінавачваннях.

Акрамя таго, урад абвінавачваецца ў выкарыстанні шпіёнскага праграмнага забеспячэння Pegasus для сачэння за журналістамі, праваабаронцамі і апазіцыйнымі палітыкамі.

Міжнародная супольнасць сутыкаецца з дылемай: падтрымліваць Букеле за яго дасягненні ў барацьбе са злачыннасцю і рэфармаванні эканомікі ці асуджаць за аўтарытарызм і парушэнні правоў чалавека. Нягледзячы на ​​крытыку, краіны, такія як ЗША, пачалі паступова супрацоўнічаць з яго ўрадам, прызнаючы поспехі ў зніжэнні злачыннасці і скарачэнні міграцыі.

Прэзідэнт сцвярджае, што яго падыход накіраваны на стварэнне стабільнай і квітнеючай дзяржавы. У сваім выступленні ў ААН у верасні 2024 года ён заявіў: «Некаторыя кажуць, што мы пасадзілі ў турмы тысячы, але насамрэч мы вызвалілі мільёны».

Рэйтынг адабрэння Букеле перавышае 90%, што робіць яго адным з самых папулярных лідараў у свеце. Аднак яго крытыкі апасаюцца, што засяроджванне ўлады ў яго руках ставіць пад пагрозу дэмакратыю і стварае ўмовы для доўгатэрміновай дыктатуры.

Сам Букеле абяцае пакінуць пасаду пасля заканчэння другога тэрміна ў 2029 годзе, але шмат хто сумняваецца ў яго намеры. Яго аўтарытарныя метады кіравання і канцэнтрацыя ўлады выклікаюць асцярогі, што ён застанецца ва ўладзе на дзесяцігоддзі, як гэта рабілі дыктатары Лацінскай Амерыкі ў XX стагоддзі. 

• 7
• 1
• 4
• 14
• 3
• 1
• 0
• 0